Ulukışla (Niğde) bitümlü şeyllerinin jeokimyasal incelemesi

Ulukışla havzası Miyosen göl tortullarından derlenen bitümlü şeyl örnekleri organik jeokimyasal, organik petrografik, gaz kromatografik analizlere ve yakma deneylerine tabi tutularak ekonomik kullanılabilirlikleri yönünden değerlendirilmişlerdir. Elde edilen sonuçlar bitümlü şeyllerin içermiş olduğu organik maddelerin kerojen tipi, olgunlaşma, hidrokarbon potansiyeli, enerji hammaddesi olarak termik santrallerde yakma, gübre sanayiinde kullanma ve kıymetli metallerin elde edilmesi yönünden yorumlanmışlardır. Organik maddeler çoğunlukla petrol ve gaz türetebilecek (tip II kerojen) tiptedir. Isısal olgunlaşması spor renk indeksi, Tmax ve üretim indeksi (PI) ile belirlenmiş olan birimin, diyajenetik evrede olduğu sonucuna varılmıştır. Ulukışla formasyonu bitümlü şeylleri organik karbon yönünden mükemmel bir kaynak kaya potansiyeline sahiptir, ancak ısısal olgunlaşmasının düşük olması nedeniyle birimin hidrokarbon üretme potansiyeli bulunmamaktadır. Isıl değer 3184 Kcal/kg'a ulaşmasına rağmen, damar kalınlığı ve yayılımı yeterli olmadığından Ulukışla bitümlü şeylleri ekonomik olarak işletilebilme sınırlarının altındadır.

Geochemical investigation of the Ulukışla (Niğde) bituminious shale

Economical usability of bituminious shale samples collected from the sediments of Ulukışla basin of Miocene age were evaluated through the geochemical, organic petrographical, and gas chromatographical analyses. The results were interpreted as to the kerogen type, maturation, hydrocarbon potential, row material for fire plants and fertilizer industry, and derivation of precious metals based on the the organic matter content of bituminous shale. Organic matter is mostly of type to produce oil and gas (type II kerogen). The thermal maturation of the unit was determined through the spor color index, Tmax, and production index (PI) and it falls into the diagenetic zone. Bituminous shale of Ulukışla formation bears perfect source rock potential in regard to its organic carbon content, however, its thermal maturation is low, therfore it does not have the potential to yield hydrocarbon. Although the calorific value of Ulukışla bituminious shale is as high as 3184 kcal/kg it is not found to be exploitable given that its thickness and areal distribution is restricted.

___