Göktepe (Muğla) beyaz mermerlerinin doğal yapı taşı olarak kullanılabilirliğini etkileyen jeolojik parametreler

Ülkemizin önemli blok mermer üretim ve işleme merkezlerinden biri olan Muğla İlinde Permo-Karbonifer'den Paleosen'e kadar değişen yaştaki jeolojik birimlerde, değişik ton ve renkte blok mermer üretimi yapılmaktadır. 2005 yılı başından itibaren Muğla Kozağaç mevkiinin yaklaşık 50 km kuzey doğusunda yer alan Göktepe mevkiinde Üst Kretase yaşlı ince kristalli beyaz mermerlerde açılan ocaktan blok mermer üretimi yapılmaya başlanmıştır. Laboratuar araştırmalarından Göktepe beyaz mermerlerinin kuru birim hacim ağırlıklarının 27.1±0.02 kN/m3, görünür porozitelerinin % 0.271±0.027, tek eksenli basınç dayanımlarının 88.5±3.6 MPa, eğilme dayanımlarının 17.7±1.49 MPa, darbe dayanımlarının 1.7±0.72 Nmm/mm3 ve Böhme yüzeysel aşınma kaybı değerlerinin 24.6±1.71 cm3/50cm2 olduğu belirlenmiştir. Bu değerlerin, sınır değerlerin üzerinde olan Böhme yüzeysel aşınma kaybı hariç, Türk Standartlarında (TS 10499) öngörülen sınır değerlere Uygun olduğu belirlenmiştir. Üst Kretase beyaz mermer ocağı ve yakın çevresinde yürütülen arazi çalışmalarıyla bu kayacın doğal yapıtaşı olarak kullanılabilirliğini etkileyen birincil jeolojik parametrelerin açık süreksizlik düzlemleri, ikincil jeolojik parametrelerin ise kapalı-kılcal süreksizlik düzlemleri ile kayacın içerisinde değişik şekil ve miktarlarda bulunan dolomitik bant ve mercekler olduğu saptanmıştır.

Geological parameters influencing use of Göktepe (Muğla) white marbles as natural building stone

Different coloured and textured marbles of varying ages from Permo-Carboniferous to Paleocene marbles are quarried in the Muğla province which is a major block marble production and processing center in our country. Block marbles are being produced from the marble quarry opened up in the Upper Cretaceous aged fine grained white marble in 50 km north east of Kozağaç in the Göktepe area. Göktepe white marbles are found to have the mean dry unit weight of 27.18±0.02 kN/m3, effective porosity of 0,271±0.027 %, uniaxial compressive strength of 88,5±3.6 MPa, bending strength of 17.7±1.49 MPa impact strength of 1.7±0.72 Nmm/mm3 and the Böhme surface abrasion value of 24.6±1.72 cm3/50 cm2 in the laboratory. These test results are within the acceptance limit of the Turkish Standards (TS 10449) except the Böhme surface abrasion value which is above the threshold value. The field studies carried out within and the surrounding the upper cretaceous Göktepe white marble quarry, have shown that while the primary geological parameters influencing them are discontinuity surfaces the secondary geological parameters are closed micro fissures and dolomite bands and lenses.

___

Anon., 1979, Classification of rock and soils for engineering geological mapping, Part I-Rock and soil materials, Bull. Int.Ass.Eng. Geol. 19, 364-371.
Brinkman, R., 1967, Die Südflanke des Menderes Massive bie Milas, Bodrum und Ören, Scient Report of Faculty of Science, Ege University, 43p, 12, 2 abb., 1 Tab., İzmir-Bornova.
Candan, O., Dora O.Ö., 1998, Generalized geological map of the Menderes Masif, western Turkey, Dokuz Eylül Üniversitesi, Müh.,Fak., Izmir (Unpublished).
Deere,D.U., Miller, R.P., 1966, Engineering classification and index properties for intact rocks, Report AFWL-TR-65-116, Air Force Weapons Laboratory (WLDC) Kirtland Air Force Base, New Mexico.
Dora, O.Ö., Candan, O., Kaya, O., Koralay, E., Dür, S., 2001, Revision of "Leptite-gneisse" in the Menderes Masif a supracrustal metasedimanteral origin, International Journal of Earth Sciences,89,386-851.
Güngör, T., Erdoğan, B., 2001, Emplacement age and direction of the Lycian nappes in the Söke-Selçuk region, western Turkey, International Journal of Earth Sciences (Geol Rundsch), 89, 874-882.
Güngör, T., Erdoğan, B., 2002, Tectonic signification of mafic volcanic rocks in a Mesozoic sequence of the Menderes Masif. West Turkey, International Journal of Earth Sciences (Geol Rundsch), 91, 386-397.
Konak, N., Akdeniz, N., Öztürk, E.M., 1987, Geology of the south of Menderes Masif. In. IGCP poj. 5. Guide book field excursion Western Anatolia, Turkey, Bull. Min. Res. Expl. Inst. Turkey, 42-53.
Lemberg. J., 1892, Zur microchemischen Untresuchung einiger Minerale, Zeitschr. Deutsch. Geol. Gesellsch, 44, 224-242.
Priest, S.D., Hudson, J.A., 1976, Discontinuity spacing in rock, Int. J. Rock Mech. Min. Sci. Geomech, 13,135-148.
T.S. 699/Ocak 1987 U.D.K. 691.2, Doğal yapı taşları-muayene ve deney metotları, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara, 83s.
T.S. 10449/ Ekim 1991, Mermer - kalsiyum karbonat esaslı-yapı ve kaplama taşı olarak kullanılan, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara, 7s.
Yavuz, A.B., 2001, Muğla Yöresi Mermer Ocaklarında Blok Mermer Üretimini Etkileyen Jeolojik Parametreler, Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 31 s izmir.
Yavuz, A.B., Turk, N., Koca, M.Y., 2005a, Geological Parameters Affecting the Marble Production in the Quarries Along The Southern Flank of the Menderes Massif, Turkey, Engineering Geology, 80,214-141.
Yavuz, A.B., Turk, N., Koca, M.Y., 2005b, Material properties of the Menderes Massif Marbles from SW Turkey, Engineering Geology, 82, 91-106.