Kriz Dönemlerinde Üretim Süreci Esnekliğinin İşletme Performansına Etkileri

Günümüzün rekabetçi iş dünyasında, değişimi öğrenmek, planlamak ve uygulamak, bir işletmenin uzun vadede yaşamını sürdürmesi ve başarısı için en önemli öncelik olarak düşünülmelidir. Çok kısa süre içerisinde ekonomik, sosyal, kültürel ve teknolojik alanlarda meydana gelen değişim, işletmelerin birçok açıdan yeniden yapılanmalarını öngörmektedir. Günümüz küresel rekabet ortamında faaliyet gösteren işletmeler, öncelikle konumlarını koruyarak varlıklarını devam ettirmeyi ve büyüyerek daha güçlü ve başarılı olmayı hedeflemelidir. Bu bağlamda işletmelerin, üretim süreçlerinin esnek bir yapıda olması, özellikle kriz dönemlerinde performansına olumlu katkılar sağlamaktadır. Bu çalışma ile, Türkiye'nin 500 büyük sanayi kuruluşunda kriz dönemlerinde işletmelerin üretim süreç esnekliğinin şirketlerin performansına etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.

In global competition, it is seen that, around the companies, there are important increases in the numbers of the events which emerge because of the out of the control of the company or the unsuccessful strategies that the management of the company takes. Beside the determination of structure and conditions of the company's environment, it must be guessed that what kind of change and development will be in the external conditions in the near future. Company's ability to response to these changes depends on the flexibility degree of their manufacturing process. The companies whose manufacturing process is in a flexible structure can increase the performance of the company by their fast and at the right time response, especially in the crisis. Manufacturing flexibility is widely recognised as a critical component to achieve a L competıtive advantage in the marketplace. in this study, the effect of manufacturing flexibility on corporate performance is examined. The results are based on the findings of 85 companies operating in the Turkey's 500 The Biggest Industry Companies. To investigate whether manufacturing process flexibility has a positive impact on company performance during a crisis period those companies that reported that they had been negatively effected by the latest crises were included in the data analysis.

PDF

___

AKAT İlker ve BUDAK, Gülay., İşletme Yönetimi, İzmirBarış Yayınevi, 1999.

ALTUĞ, Osman., "Kriz Döneminde Şirket Yönetimi", İstanbul:Ekonomik Trend Dergisi, Haziran 1994.

ANDRIOLE, Stepnen J., Corporate Crisis Management, New Jersey:Petrocelli Books, 1998.

APUHAN, Recep., Doğru Yönetim, İstanbuhTimaş Yayınları, 1997.

ARIKBOĞA, Şebnem., "Kriz Ortamında İşletme Yönetimi", İstanbul: İktisat Dergisi, Şubat-Mart Sayısı, 2001.

BAYAZIT, Zeynep., "İşletmelerde Kriz Yönetimi ve Bir Vaka Çalışması", Afyon: 11. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 22-24 Mayıs 2003.

BRAGLIA, Marcello and PETRONI, Alberto., "Towards a Taxonomy of Search Patterns of Manufacturing Flexibility in Small and Medium-Sized Firms", The International Journal of Management Science, Vol:28, No:5, 2000.

BROWNE, J., "Classification of Flexible Manufacturing Systems", The Flexible Manufacturing Magazines, No:2, 1994.

BÜLBÜL, Hasan., "Rekabet Üstünlüğü Sağlamada Ürün ve Süreç Yeniliği rBilişim Teknolojileri Uygulaması", Konya:Selçuk Üniversitesi,'SBE, Yayınlanmamış Doktora Tezi, 2003.

CAGLIANO, Raffele and SIPUNA, Gianluca., "The Strategical Flexible Production: A New One Best V. 7 or A Space for Manufacturing Strategies", London:Manufacturing Strategy, EditorV.A. Voss, 1996.

Capital Dergisi, Mart-Nisan-Mayıs-Haziran 2003, İstanbul:DBR Yayıncılık, s.4-8., www.capital.com.tr/best500 Erişim Tarihi: 15.06.2003.

CARLSSON, B., ~Flexibüity and The Theory of The Firm", International Journal of Industrial Organization, 1989, Vol:7.

DİNÇER, Ömer., Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası, İstanbul:Beta Basımevi, 1998.

EINZIG, Paul., The World Economic Crisis, London:Princeton Press, 1990, s. 153; C. P. Kindleberger, The World Depression, California Universty Press, 1986.

ERTEKİN, Yücel., Stres ve Yönetim, Ankara: TODAİE Yayınları, Sayı:253, 1993.

EYÜBOĞLU, Filiz., "Süreç Yönetimi ve İyileştirme", Ankara:Tuncay Yayınları, İleri Yönetim Dizisi, 2000.

FINK, Steven., Crisis Management: Planning for the Inevitable, New York: Amacom Press, 1986.

FRANZA, Richard and GAIMON, Chryl M., "Flexibility and Pricing Decisions for High-Volume Products with Short Life Cycles" The International Journal of Flexible Manufacturing Systems, 1998.

GÖKER, Metin., "Küresel İşletmelerde İleri Üretim Teknikleri Kullanımı ve Örnek Olaylar", www.metingoker. 8m.com. Erişim Tarihi: 12.02.2003.

GÜLEŞ, Hasan K., Bilgi Çağı Sanayi İşletmelerinde Rekabet Üstünlüğü Sağlamada Bilişim Teknolojileri, Basılmamış Doçentlik Tezi, 1999.

GÜRSOY, Melih., Dünyadaki Büyük Ekonomik Krizler ve Türkiye Ekonomisine Etkileri, İstanbul:Metis Yayınları, 1989.

HAŞİT, Gürkan., "İşletmelerde Kriz Yönetimi ve Türkiye'nin Büyük Sanayi İşletmeleri Üzerinde Yapılan Bir Uygulama", Eskişehir:Anadolu Üniversitesi Yayınları, 2000.

http://www.sei.cmu.edu Erişim tarihi: 08.09.2002

Hürriyet Gazetesi, "Filiz Makarna'nın Tamamı İtalyan Barilla'nın Oldu", 27 Nisan 2003.

KARA, Yakup., "Hücresel Üretim Sistemi Tasarımında Kullanılan Yapay Zeka Teknikleri İle Sezgisel Yöntemlerin Karşılaştırılması ve Uygulamalı Analizleri", Selçuk Üniversitesi, SBE, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, 2000.

KARABULUT, Elif., "Kriz Belirtilerini Algılama ve Algılanan Krize Karşı Hazırlıklı Olma: Bir Araştırma" Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiri Kitabı, Akdeniz Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 23 - 25 Mayıs 2002.

KATIRCIOĞLU, Erol., "Küçükler ve Büyükler", İstanbul:İstanbul Sanayi Odası Dergisi, Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu, 1999.

KHUMALAWA, D. M., "Flexible Manufacturing Systems A Production Management Perspective", Production and Inventory Management Journal, Vol:30, No:2, 1999.

KIRAL, Çağlar., Esnek Üretim/Esnek Otomasyon Sistem ve Teknolojileri, TÜBİTAK, Bilim ve Teknoloji Strateji ve Politika Çalışmaları, No:3, 1996.

KOSTE, L. Koste., Measurement of Mamıfacturing Flexibility and Its Implications for Supply Chain Management, Virginia:Universty of Virginia, Phd Thesis, UMI Microform Compay, 1999.

KUSIAK, Andrew., "Loading Models in Flexible Manufacturing Systems", Proceeding of the Seventh International Conference on Production Research, 1983.

LERBINGER, Otto., The Toshiba Affair:A Crisis Management Case Study, Boston:Houghton Mifflin Company, 1989.

LITTLEJOHN, R. F., Crisis Management: A Team Approach, NewYork:American Management Association, 1983.

Metro Collins Cobuild, a.g.s., s.385; www.sozluk.corn/TDK/esneklik.html Erişim tarihi: 10.09.2002

MITROFF, lan L, "Effective Crisis Management", The Academy of Management Execute, 1992.

MOHAMMED, Zubair M., YOUSSEF, A. and HUĞ, Faizul., "The Impact of Machıne Flexibility on the Performance of Flexible Manufacturing Systems", International Journal of Operations &Production Management, Vol. 21 No. 5/6, 2001.

ÖĞÜT, Adem., "Bilgi Çağı Organizasyonlarında Hizmet Kalitesi ve Kurumsal Etkinlik Açısından Bilgi ve Teknoloji Yönetimi", Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2000.

ÖĞÜT, Adem., "Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi İşletmelerinde Kriz Yönetimi: Tekstil Sektörü Uygulaması", Konya:Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:9, 2003.

ÖZGEN, Hüseyin "işletmelerde Organizasyon Geliştirme Üzerine Bir Uygulama", Ankara:A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Aralık, No:4, 1987.

ÖZGEN, Hüseyin ve TÜRK, Murat., "Türkiye'deki Sanayi İşletmelerinin Kriz Yönetimi Sorunlarının Çözümlenmesi Üzerine Bir Araştırma", İstanbul: Yönetim Dergisi, Yıl:7, 1996. www.danismend.com/konular/stratejikyonetim/kriz02.htm.:

ÖZKAN, Memet, "Süreç Yönetimi", www.danismend.com ; w w w .bilgiyonetimi.com Erişim Tarihi: 12.11.2002.

PAGAN, Rafael., "The Nestle Boycott:Implications for Strategic Business Planning", The Journal of Business Strategy, Vol:6, No:4, 1996.

PARKER, Rodney, P. and WIRTH, Andrew., "Theory and Methodology Manufacturing Flexibility: Measures and Relationships" European Journal of Operational Research, Vol:12, 1999.

POROY, Murat., "Esnek Üretim Sistemlerinin Tasarımı ve Çizelgelenmesi,", İstanbul: İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 1995.

PUCHAN, Heike., "The Mercedes-Benz:A-Class Crisis", Corporate Communications:An International Journal Vol:6, No: l, 2001.

SAYGIN, Ahmet., "Küreselleşmede Hız mı Sebat mı Önemli", İstanbul:Güncel Dergisi, AİAD Yayınları, 1999.

SEMİZ, Süleyman., "Endüstri İşletmelerinde Esnek Üretim Sistemlerinin Verimlilik ve Etkinlik Üzerindeki Etkileri İle İlgili Bir Araştırma", Ankara: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1999.

SLACK, Nages., "The Flexibility of Manufacturing Systems", International Journal of Operations & Production Management, Vol:7 No:4, 1987.

SLYWOTZKY, John., Kâr Bölgesi, İstanbul:Sistem Yayıncılık, 2000.

TAYMAZ, Erol., "Kriz ve Üretim Teknolojileri", Ankara:Bilim ve Teknoloji Dergisi, Sayı:23, 1996.

TEKELİOĞLU, Zehra.,Büyük Sağlık Ansiklopedisi, Ankara:Erkmen Kitabevi, Genişletilmiş 3. Baskı, 1991.

TSUBONNE, Hitoshi and HORIKAWA, Mitsuyoshi., "A Comparison Between Machine Flexibility and Routing Flexibility", The International Journal of Flexible Manufacturing Systems, Vol:ll, 1999.

TUTAR, Hasan., Kriz ve Stres Ortamında Yönetim, İstanbuhHayat Yayıncılık, 2000.

TÜRKEL, Süleyman., "Olağanüstü Durumlarda İşletmelerde Yönetim Sorunları", Ankara:İşveren Dergisi, TİSK (Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu) Yayınları, Nisan 2001.

TÜSİAD Raporu, "Ekonomik Krizin İşletmeler Üzerindeki Etkileri", Mayıs 2002, s. 13.

USKURT, Cevahir., "Kriz Dönemlerinde Pazar Yönlülüğün Firma Performansına Etkisi ve Türkiye Uygulaması", Eskişehir:Osmangazi Üniversitesi, İ.İ.B.R Dergisi, Sayı:l, 2002.

ÜSTER, Hüseyin., "Esnek Üretim Sistemlerinde İş Yükü Programlaması", Ankara.-Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1993.

WOLFF, Ayşen., "Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi İşletmelerin Krize Verdikleri Tepki: Adapazarı Örneği", Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiri Kitabı, Akdeniz Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 23 - 25 Mayıs 2002.

www.arcelik.com.tr/iletisim/sunular/basintop.htlm Erişim Tarihi: 10.04.2002.

www.matsushitaelectrics.corn/historycorp/01.txt 26.11.2002.Erişim tarihi: 26.11.2002

www.mattel.co.uk/barbieseries/4&e.01.html Erişim tarihi: 11.03.2003.