SUÇ MAĞDURLARINA TAZMİNAT ÖDENMESİ ANLAYIŞININ TARİHİ GELİŞİMİ

İnsan topluluklarının korunmaya, düzene ve adalete ihtiyaçları vardır; devlet bu ihtiyaçlar için de oluşmuş bir kurumdur. İnsan sosyal bir varlıktır ve tarih boyunca hayatını güven içinde sürdürebilmek için karşılaşabileceği risklere karşı tedbirler almaya çalışmıştır. Haksızlığı oluşturan davranış gerçekleştikten sonra, bu haksızlığı gerçekleşmemiş hale getirmek mümkün değildir. Hukuk düzeninin idamesi ve bozulan dengenin yeniden tesisi için yaptırım uygulamak gerekir. Yaptırım uygulamanın amaçlarından biri de haksızlığa uğrayan kişinin mağduriyetinin giderilmesidir. Suçtan doğan zararın tazmini ilk çağlardan beri üzerinde durulan bir konudur. Tazmin, hukuka aykırı bir eylem ve işlemin yol açtığı zarar ve ziyanın ödenmesidir. Meydana gelen malî zararın makul bir şekilde izalesi esastır. Hukuk biliminin laboratuvarı hukuk tarihidir. Bu çalışmamızda suç mağdurlarına tazminat ödenmesi anlayışının tarihi gelişimi ve özellikle İslam Hukukundaki durumu ele alınacaktır.

HISTORICAL DEVELOPMENT OF UNDERSTANDING OF COMPENSATION FOR VICTIMS OF CRIME

Human societies need to be protected and order and justice; state is an instituion which has been formed for these necessities. Human being is a social creature and has tried to take precautions against risks that may be faced in order to live safely throughout the history. After behavior that causes injustice exists, it is not possible to make this injustice unrealized. It is necessary to impose sanctions for maintanence of law order and restoration of disrupted balance. One of the other aims of imposing sanctions is resolving grievance of the victim. The indemnity of the damage caused by crime is an issue that has been emphasized since early ages. Indemnity is payment of damages which are caused by an act and process against law. Recovering of the financial loss reasonably is essential. The laboratory of jurisprudence is the history of law. In this study, historical development of understanding of compensation to victims and especially the situation in Islamic Law will be handled.

PDF

___

Akdemir, Süleyman, Ceza Hukukunda Mağdurun Korunması Sosyal Gruplaşmaya Yönelik Yeni Bir Yaklaşım, İzmir, 1988.
Akman, Mehmet, Osmanlı Devletinde Ceza Yargılaması, İstanbul, 2004.
Akman, Mehmet, "Osmanlı Hukukunda Kasâme" Türkler, Ankara, 2002, C:XIII, s.789-794.
Ali Haydar, Hoca Emin Efendizade (ö.1915): Dürerü'l-Hukkâm Şerh-i Mecelleti'l-Ahkâm, İst.1319, c. 1.
Ali Murat Yel-Mustafa Sabri Küçükaşcı, "Mahalle" DİA, C:27, s.323-327.
Alp, Sedat: "Hitit Kanunları Hakkında", AÜDTCFD, C:V, S:5, Ank.1947, s.480
Arsal, S. Maksudi, Umumi Hukuk Tarihi, Ankara, 1941.
Aktan, Hamza, "Daman", DİA, C:8, s.450-453.
Aybakan, Bilal, "Zarar", DİA, C:44, s.130-134.
Aydın, M. Akif, "Haksız Fiil", DİA, C:15, s. 210-211.
Bardakoğlu, Ali, "Garamet" DİA, C:13, s. 359-361.
Bardakoğlu, Ali, "Kasame" DİA, C:24, s. 528-530.
Bardakoğlu, Ali, "Ceza" DİA, C: 7, s. 470-478.
Bardakoğlu, Ali, "Diyet" DİA, C: 9, s. 473-479.
Bilmen, Ö. Nasuhi, Hukuk-ı İslamiyye ve Istılahat-ı Fıkhiyye Kamusu, İst.1971, III/187, No:528.
Cesare Beccaria, Suçlar ve Cezalar Hakkında (Çev. Sami Selçuk), İstanbul, 2004.
Dağcı, Şamil, "Kısas" DİA, C: 25, s. 490.
Dalgın, Nihat, "Sigorta", DİA, C:37, s.159-164.
Dönmezer, Sulhi, "Devlet ve Suç Mağduru İlişkisi" Onar Armağanı, İstanbul, 1977, s.180.
Ekinci, E. Buğra, Hukukun Serüveni, İstanbul, 2011.
Erem, Faruk-Danışman, Ahmet-Artuk, Mehmet Emin, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara, 1997.
Feyzullah Efendi (ö.1703), Fetava-yı Feyziyye, (Haz: Süleyman Kaya) İstanbul, 2009, No: 2672.
Galanti, Avram, Hammurabi Kanunu, İstanbul, 1925.
Heyd, Uriel, Studies in Old Ottoman Criminal Law, Oxford, 1973, s.76.
Hamza, "Âkıle", DİA, C:2, s. 248-249.
Hamidullah, Muhammed, İslâm'a Giriş, s. 201-203, No:362-363
İbn Kudâme, Ebu Muhammed Abdullah b. Ahmed (ö.1223): el- Muğni, Kahire, Ty. VII/764-770.
İsmail KIVRIM, "Osmanlı Mahallesinde Gündelik Hayat (17. Yüzyılda Gaziantep Örneği)", Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2009, 8(1), s. 231-253.
Kasani, Alaeddin Ebubekir b. Mes'ud (ö.1191), Bedâiu's-Sanâi fi Tertibi'ş-Şerai', Mısır, 1327, II/270; IV/140.
Karaman, Hayrettin-Çağrıcı, Mustafa-Dönmez, İ. Kafi-Gümüş, Sadrettin, Kur'an Yolu Türkçe Meal ve Tefsir, DİB Yayını, Ank.2003- 2004, II/90.
Kozak, İ. Erol, Kadim Dönemler Genel Hukuk Tarihi, Ankara, 2011.
Okandan, R. Galip, Umumi Hukuk Tarihi, İstanbul, 1951.
Özgenç, İzzet, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara, 2014.
Özen Şükrü, "Vela", DİA, C:43, s.11-15.
Özbek, Veli Özer, Ceza Hukukunda Suçtan Doğan Mağduriyetin Giderilmesi, Ank.1997, s.5.
Reddü'l-Muhtâr, İst.1984, V/400.
ŞAFAK, Ali, "Erş" DİA, C:11, s. 307-308.
Schacht, Joseph, İslâm Hukukuna Giriş, (Çev. M. Dağ-A. Şener), Ankara, 1986.
Seydişehri, Mahmud Esad, Tarih-i İlm-i Hukuk (Haz. Fethi Gedikli vd.) Ankara, 2012.
Udeh, Abdülkadir, et-Teşrîu'l-Cinâiyyi'l-İslâmi Mukarinen bi'l- Kanunî'l-Vad'i, Beyrut, Ty. I, No:472
Üçok, Osmanlı Kanunnamelerinde İslâm Ceza Hukukuna Aykırı Hükümler-II, s.381
Üsrûşeni, Muhammed b. Mahmud b. Hüseyin (ö.1234): Ahkamu's-Sığar, (Çev: İ. Canan) İst.1984, s.171, No:571.
Yazır, M. Hamdi, Hak Dini Kur'an Dili, İstanbul, Ty. II/1419
Yenişehirli Abdullah Efendi (ö.1743), Behcetü'l-Fetava, İstanbul, 1266, No:3216.
Yılmaz, Reha-Demir, Abdullah, Umumi Hukuk Tarihi, Gaziantep, 2012.
Zöhrap, Kirkor, Hukuk-ı Ceza, İstanbul, 1325.