ORTAK YARARDAN KAMU YARARINA

İlkçağ Yunan filozofları ve özellikle Aristoteles’in siyaset teorisinin merkezinde ortak yarar kavramı bulunmaktaydı. Filozoflara göre devlet içerisinde yurttaşları bir arada tutan bağ ortak iyiliğe ilişkindi. Bu anlayış Ortaçağ Hristiyan teologlarınca da geliştirilmiştir. Ancak monarşilerin güçlenmesiyle ulusun çıkarıyla tacın çıkarları özdeşleştirilmiştir. Fransız Devrimiyle siyasi iktidarın kaynağı ulusa dayandırılarak ulusun sözünün genel iradeyle ortaya konacağı ilan edildi. Bundan sonra genel iradenin ifadesinin yasa olacağı açıklanmış ve yasanın kamu yararı taşıdığı kabul edilmiştir. Böylelikle kamu yararı bir veri haline geldi. Ortak yarar kavramı ise bundan daha kapsamlı bir değeri ifade eder. Normatif bir unsur olmasının yanında ideal anlama sahiptir. Toplumun bütününün yararına olana işaret eder. Bu çalışmada, kavramın tarihi izlerine değinilerek Yeniçağ’da geçirdiği dönüşüm ve kavramın günümüzdeki çağrışımları anlatılmıştır. Ortak yarar kapsamındaki değerler, siyasal toplumun üzerine kurulduğu zemini gösterir.

FROM COMMON GOOD TO PUBLIC INTEREST

One There was the concept of common good in the center of political theory of Ancient Greek philosophers and Aristotle, especially. According to philosophers, the tie which holds citizens together was related to common favor in the state. But with the strengthening of monarchies, national interests were identified with crown’s interests. With the French Revolution, it was admitted that the act embodied public interest. In that way public interest became a data. However, the concept of common good expresses a more comprehensive value. Besides being a normative element, it has ideal meaning. It refers to the benefit of society as a whole. In this study, being referred to historical marks of the concept, the transformation of the concept in modern ages and its current connotations were represented. The values within the common good show the ground political society is established on.

PDF

___

AFŞAR, Önder A., “Nitelikli Demokrasi Bağlamında Demokrasi ve EDemokrasi İlişkisi”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, C. 15, S. 4, 2019, (1101-1118).
AKILLIOĞLU, Tekin, “Kamu Yararı Kavramı Üzerine Düşünceler”, İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi, C. 9, S. 1-3, 1988, (11-22).
AKSOY, Batıkan, “Cumhuriyetçi ve Liberal Düşüncede Özgürlük Kavramı: Pettit ve Rawls Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2020.
ARENDT, Hannah, Totalitarizmin Kaynakları 2: Emperyalizm, Çev. Bahadır Sina Şener, 6. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul, 2018.
ARİSTOTELES, Politika, Çev. Özgüç Orhan, Pinhan Yayınları, 2. Baskı, İstanbul, 2020.
BASUT, Lale Levin, “Mutluluk Bir Energeia mı Yoksa Bir Entelekheia mı?”, Kaygı Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, S. 24, Bahar 2015, (31-40).
BEERBOHM, Eric, DAVIS, Ryan W., “The Common Good: A BuckPassing Account”, The Journal of Political Philosophy, C. 25, S. 4, 2017, https://scholar.harvard.edu/files/beerbohm/files/beerbohm_et_a l-2017-journal_of_political_philosophy.pdf, erişim: 26.04.2021, (e60-e79).
ÇAKMAK, N. Münci, İdare Hukukunda Kuramsal Olarak Kamu Yararı, Seçkin Yayınları, Ankara, 2013.
ÇAMUR, Ömer, “Kamu Yönetiminde Liyakatin Önemi: Adalet Temelinde Bir Değerlendirme”, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 19, S. 2, 2020, (459-474).
ÇARIKÇI, Çağrı, “İktisadın Hukuka Tercümesi: Türkiye’de Kamulaştırmanın Değişen Anlamı”, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, C. 53, S. 62, 2016, (63-71).
ÇELİK, Fikret, “Modern Dönemde Cumhuriyetçi “Özgürlük” Anlayışı, Akademik İncelemeler Dergisi, C. 8, S. 1, 2013, (125-163).
DAL, Kemal, “Milli Egemenlik ve Temsili”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C. 2, S. 4, 1985, (97-109).
DİK, Esra, “Kamu Yararı Anlayışında Değişim Baskısı”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 2, S. 4, 2005, (1-18).
DOUGLASS, Bruce, “The Common Good and the Public Interest”, Political Theory, C. 8, S. 1, Şubat 1980, (103-117).
DUKE, George, “The Distinctive Common Good”, The Review of Politics, C. 78, S. 2, Bahar 2016, (227-250).
ETZIONI, Amitai, “The Common Good”, The Encyclopedia of Political Thought, Birinci Baskı, Ed. Michael T. Gibbons, John Wiley & Sons, 2015, https://icps.gwu.edu/sites/g/files/zaxdzs1736/f/downloads/Com mon%20Good.Etzioni.pdf, erişim: 23.04.2021, (1-7).
GALSTON, William Arthur, The Common Good: Theoretical Content, Practical Utility”, Daedalus: Journal of the American Academy of Arts & Sciences, 142 (2), Spring 2013, (9-14).
HUTA, Veronika, “Eudaimonia”, Oxford Handbook of Happiness, Eds. Susan A. David, Ilona Boniwell, Amanda Conley Ayers, Oxford University Press, Oxford, 2013.
JAEDE, Maximilian, “The Concept of the Common Good”, https://www.thebritishacademy.ac.uk/sites/default/files/Jaede.p df, erişim: 01.05.2020, (1-18).
ÖZALP, Osman Nuri, “Türkiye Demokrasilerin Neresinde? Demokrasi Tiplemeleri Işığında Türkiye Örneğine Yeni Bir Bakış Denemesi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. 66, S. 2, 2008, (129-162).
SANDEL, Michael, Adalet: Yapılması Gereken Doğru Şey Nedir?, Çev. Mehmet Kocaoğlu, 3. Baskı, Bigbang Yayınları, Ankara, 2015.
SARAÇ, Osman, “Kamu Yararı Kavramı”, Maliye Dergisi, S. 139, OcakNisan 2002, (16-26).
SIMM, Kadri, “The Concepts of Common Good and Public Interest: From Plato to Biobanking”, Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics, C. 20, S. 4, 2011, (554-562), file:///C:/Users/user/Desktop/Theconceptsofcommongoodandpub licinterest.Simm_final.pdf, erişim: 19.06.2020.
SISON, Alejo José G., FONTRODONA, Joan, “The Common Good of the Firm in the Aristotelian-Thomistic Tradition”, Business Ethics Quarterly, C. 22, S. 2, Nisan 2012, (211-246).
SOYOCAK ÖZALP, Sevinç, “Yönetim Tartışmalarında Kamu Yararından Kamu Tercihine ve Kamu Değerine”, Akademik Hassasiyetler, C. 7, S. 13, 2020, (241-265).
TELKENAROĞLU, M. Rahmi, “Makâsıd İctihadına Dayanan Külli Kaideler”, Usul İslam Araştırmaları, C. 10, S. 10, 2008, (37-76).
TOKU, Neşet, “Klasik ve Modern Devlet”, Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi: 24. Kitap, Hz. Hayrettin Ökçesiz, Gülriz Uygur, Saim Üye, İstanbul Barosu Yayınları, 2012, (217-223).
TOSUN, Esad Kâmil, “Liberal Bireycilik, Cemaatçi Eleştiri ve Din: Ortak Yarar mı Hakkın İyiye Önceliği mi?”, Ekonomi, İşletme ve Yönetim Dergisi”, C. 3, S. 2, 2019, (208-233).
ÜMİT, Doğanay, “Toplum Yararı ve Kamu Yararı Kavramları”, Mimarlık Dergisi, S. 7, Temmuz 1974, (5-6).
ZABCI, Filiz, “Kamu Yararı Üzerine Bir Değerlendirme”, Kuramsal ve Tarihsel Boyutlarıyla Hak Mücadeleleri I, Der. Yalçın Bürkev vd., Nota Bene Yayınları, Ankara, 2011, (253-273).