İstanbul Sözleşmesi ve 2017 Türkiye Gölge Raporuna İlişkin Bir Değerlendirme

“İstanbul Sözleşmesi” olarak anılan “Kadına Yönelik Şiddet ve Ev İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye Dair Avrupa Sözleşmesi”, 11 Mayıs 2011’de İstanbul’da imzaya açılmış, 1 Ağustos 2014 tarihinde de yürürlüğe girmiştir. Bu Sözleşme, kadına yönelik şiddet konusunda bağlayıcılığa sahip ilk uluslararası sözleşmedir. Sözleşme, kadınlara yönelik şiddetin önlenmesi, her türlü şiddet mağduru olan kadınların korunması, kadınlara şiddet yaşatanların etkili kovuşturulması ve cezalandırılması ve bu konulara çok yönlü stratejilerle yaklaşma gereğini vurgulamaktadır. Bu bağlamda Sözleşme’de, devletin bütün alanlarda politika saptarken ve uygularken toplumsal cinsiyet eşitliği ve kadınların güçlendirilmesi perspektiflerinin olması şiddetle etkili mücadele için olmazsa olmaz olarak görülmektedir. İstanbul Sözleşmesi’nin 11. bölümü “İzleme Mekanizması” başlığı altında, “Kadınlara yönelik şiddet ve aile içi şiddete karşı eylem uzman grubu yani “GREVIO” yu düzenlemiştir. GREVIO, Sözleşme’nin gereklerinin yerine getirilip getirilmediğini denetlemek için oluşturulan ve kadına yönelik şiddet alanında uzman üyelerden oluşmaktadır. 2015 yılında yapılan seçimle belirlenen 10 üyeden oluşan GREVIO’nun ilk değerlendirme dönemi 2016 yılında başlamıştır. Bu çalışmada, genel olarak İstanbul Sözleşmesi ve onun denetleme organı GREVIO hakkında bilgi verildikten sonra, İstanbul Sözleşmesi Türkiye İzleme Platformu’nun GREVIO’ya sunmak üzere hazırladığı “Kadına Yönelik Şiddet ve Ev İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye Dair Avrupa Sözleşmesi’nin hükümlerini yürürlüğe koyan kanuni ve diğer tedbirler hakkında Türkiye’nin ilk raporuna ilişkin 2017 gölge raporu değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler:

İstanbul Sözleşmesi, GREVIO, Kadına Yönelik Şiddet ve Ev İçi Şiddet, Gölge Rapor, Toplumsal Cinsiyet

PDF

___

AKSAN, Gamze, “Evlilik ve Ayrılma: Ailenin Kurulması ve Sona Ermesi”, Sistematik Aile Sosyolojisi, (Ed: Mustafa AYDIN), Çizgi Kitabevi, Konya 2013.
AKYOL, Taha, “Kadın, Din ve Modernleşme”, 9 Mart 2018 tarihli Hürriyet Gazetesi, http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/taha-akyol/kadin-din-ve-modernlesme-40766061 (Erişim: 20.04.2018).
BAKIRCI, Kadriye, “İstanbul Sözleşmesi”, Ankara Barosu Dergisi, Y.2015/4.
BİNGÖL, Orhan, “Toplumsal Cinsiyet Olgusu ve Türkiye’de Kadınlık”, KMÜ Sosyal ve Ekonomı̇k Araştırmalar Dergı̇si 16 (Özel Sayı I): Y. 2014.
BORA, Aksu, Kadınların Sınıfı (Ücretli Ev Emeği ve Kadın Öznelliğinin İnşası), İletişim Yayınları, 8. Baskı, İstanbul 2018.
CAN, İslam, “Tarih, Toplum ve Kültür Bağlamında Aile ve Kadın”, Sistematik Aile Sosyolojisi, (Ed: Mustafa AYDIN), Çizgi Kitabevi, Konya 2013.
CÜCELOĞLU, Doğan, İnsan Davranışı (Psikolojinin Temel Kavramları), Remzi Kitabevi, İstanbul 2000.
DİREK, Zeynep, Cinsel Farkın İnşası (Felsefi Bir Problem Olarak Cinsiyet), Metis Yayınları, İstanbul 2018.
KARINCA, Eray, Kadına Yönelik Aile İçi Şiddete İlişkin Hukuksal Durum ve Uygulama Örnekleri, T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetle Mücadele Projesi, Ankara 2008.
ŞEN, Ersan, “Bireyin Şiddete Karşı Korunması”, https://www.kararara.com/forum/viewtopic.php?f=21&t=389229 (Erişim: 17.05.2018).
UYGUR, Gülriz, “Hukuk Fakültesi Hukuk Klinikleri: Dertlenerek İlgilenmek Ankara Üniversitesi Örneği”, Yüksek Öğretim Dergisi, Y.2018/07.
YANIK, Aygül; HANBABA, Zeynep; SOYGÜR, Sevinç; AYALTI, Büşra; DOĞAN, Meral, “Kadına Yönelik Şiddet Davranışlarının Değerlendirilmesi: Türkiye’den Kanıt”, Electronic Journal of Vocational Colleges, Y. Aralık 2014.
İnternet Kaynakları
“Aile İçi Şiddetin Nedenleri Neler?”, Uğur İlyas Canbolat’ın Hasan Basri İzgi Röportajı, 29.12.2008 tarihli Hürriyet Gazetesi Kelebek eki, http://www.hurriyet.com.tr/kelebek/aile-ici-siddetin-nedenleri-neler-10648251 (Erişim: 15.04.2018).
“İstanbulSözleşmesi”,http://kadininstatusu.aile.gov.tr/uygulamalar/istbul-sozlesmesi (Erişim: 04.04.2018).
“Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi (İstanbul Sözleşmesi) hükümlerinin yürürlüğe konmasına yönelik yasal ve diğer tedbirlerle ilgili anket çalışmasına Türkiye Cumhuriyeti’nincevapları”,http://kadininstatusu.aile.gov.tr/data/585928a9369dc56d44f7cdf2/GREVIOANKETCEVAPLARI2017_T%C3%BCrkiye.pdf (Erişim: 30.04.2018).
“Şiddete Karşı 50 Acil Önlem” başlıklı 2 Mart 2018 tarihli haber, https://www.cnnturk.com/turkiye/kadina-siddete-karsi-50-acil-onlem (Erişim: 30.04.2018).
“GREVIO’ya sunulmak üzere Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye Dair Avrupa Konseyi Sözleşmesi’nin hükümlerini yürürlüğe koyan yasal ve diğer tedbirler hakkında Türkiye’nin İlk Raporuna İlişkin Sivil Toplum Örgütlerinin Gölge Raporu”, İstanbul Sözleşmesi Türkiye İzleme Platformu, Eylül 2017,http://panel.stgm.org.tr/vera/app/var/files/i/s/istanbul_soz_tr_izleme_platformu_golge_rapor.pdf (Erişim: 20.04.2018).
http://www.hukukihaber.net/gundem/emsal-nafaka-karari-birlikte-yasayan-sevgililer-aile-sayi94845.html(Erişim: 23.05.2018).
http://www.kadinininsanhaklari.org/kadinin-insan-haklari/yasalardaki-haklarimiz/uluslararasi-sozlesmelerde-kadinin-insan-haklari/kadina-yonelik-siddet-ve-aile-ici-siddetin-onlenmesi-ve-bunlarla-mucadeleye-iliskinavrupa-konseyi-sozlesmesi-istanbul-sozlesmesi-2/ (Erişim:05.04.2018).
https://bianet.org/1/85/186497-istanbul-sozlesmesi-nedir (Erişim: 05.04.2018).
https://m.bianet.org/bianet/kadin/130027-kadinlar-aile-ve-sosyal-politika-degil-esitlik-bakanligi-istiyor(Erişim: 30.04.2018).
https://www.coe.int/en/web/istanbul-convention/grevio (Erişim: 10.04.2018).
Türkiye’de Kadın Hakları Alanında Kaydedilen Gelişmeler, T.C. Dışişleri Bakanlığı, http://www.mfa.gov.tr/turkiye_de-kadin-haklari-alaninda-kaydedilen-gelismeler.tr.mfa (Erişim: 25.04.2018).