İyonlaştırıcı Radyasyon ve Korunma Yöntemleri

İyonlaştırıcı radyasyon, bir atomun yörüngesinden elektron kopararak atomun yüklü veya iyonize olmasına neden olacak düzeyde yeterli enerji taşıyan radyasyon olarak tanımlanır. Başlıca iyonlaştırıcı radyasyonlar, gama ışınları, X-ışınları, alfa, beta, nötron ve elektromanyetik spektrumun yüksek enerji ultraviyole kısmını içeren ışınlardan oluşur. Bununla birlikte, elektromanyetik spektrumun düşük enerji ultraviyole kısmı, görünür bölge ışınları ve görünür laser ışınlarının tamamı, kızılötesi, mikrodalgalar ve radyo dalgaları iyonlaştırıcı olmayan radyasyon olarak bilinir. İyonlaştırıcı radyasyon bölgesi net bir şekilde tanımlanmamıştır. Çünkü atomların ve moleküllerin iyonlaşma enerjileri farklı farklıdır. Buna göre 10 eV değeri iyonlaştırıcı olmayan radyasyon enerjisi için anlaşılmış bir üst sınır değerdir. Örneğin, su molekülü için iyonlaştırıcı olmayan radyasyon enerji eşik değeri 33 eV olarak göz önüne alınır. Bu tür radyasyonlar hakkındaki bilgiler, canlılara olan negatif etkilerin ve çevresel tedbirlerin belirlenmesinde önemlidir. İyonlaştırıcı radyasyon görünür bölgede olmadığı için insan duyuları ile detekte edilemez bu yüzden radyasyon sayaçlarına ihtiyaç duyulur. Bu çalışmada, iyonlaştırıcı radyasyonun temel özellikleri ile çevreye etkileri ve çevre güvenliği açısından alınacak tedbirler incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Çevresel güvenlik, Alfa radyasyonu, Beta radyasyonu, Gama radyasyonu, İyonlaştırıcı radyasyon

Ionizing Radiation and Protection Methods

Ionizing radiation is defined as the radiation providing the enough energy to free electrons from an atom. The main ionizing radiations consists of rays containing gamma rays, x-rays, alpha, beta, neutron, and higher ultraviolet part of the electromegnetic spectrum. However, the lower ultraviolet part of the electromagnetic spectrum, visible region rays, and all visible laser rays, infrared, microwaves and radio waves are known as non-ionizing radiation. Ionizing radiation region is not clearly defined. Because the ionization energies of atoms and molecules are different. Accordingly, 10 eV is considered as an apparent upper limit to be non-ionizing energy. For example, the non-ionizing radiation energy threshold value for the water molecule is taken as 33 eV. Knowledge of these types of radiation is important for the information about the negative effects on living beings, and for the determination of possible environmental precautions. Since ionizing radiation is not in the visible region, it can not be detected by human senses, so radiation detection instruments are needed. In this study, the basic properties of ionizing radiation, the effects on the environment and the measures to be taken in terms of environmental safety have been examined.

Keywords:

Alpha radiation, Beta radiation, Gamma radiation, Environmental security, Ionizing radiation,

PDF

___

UNSCEAR (2000). (United Nations Scientific Committee on the Effect of AtomicRadiation). Sources, Effects and Risk of Ionizing Radiation. United Nations, New York.
UNSCEAR (2008). (United Nations Scientific Committee on the Effect of AtomicRadiation). Sources and Effects of Ionizing Radiation. United Nations, New York.
https://www.iaea.org/about/overview/history/ (Erişim Tarihi: 24. 01. 2017)
http://www.icrp.org/index.asp/ (Erişim Tarihi: 24. 01. 2017)
http://www.unscear.org/unscear/en/about_us.html/ (Erişim Tarihi: 24. 01. 2017)
https://www.epa.gov/history/ (Erişim Tarihi:24.01.2017)
http://www.taek.gov.tr/kurumsal/taek-in-vizyonu.html/ (Erişim Tarihi: 24. 01. 2017)
USNRC (United States Nuclear Regulatory Commission), Report No. 93, Ionizing Radiation Exposure of the Population of the United States, 1987.
Sowby FD(1965). The Recommendations of ICRP. ICRP Publications 9, Pergamon Press 1966, pp. 1399.
Demir M (2000). Nükleer Tıp Fiziği, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
ICRP (1977). Recommendations of the ICRP. ICRP Publication 26. Ann. ICRP 1 (3).
ICRP (2012). Compendium of Dose Coefficients based on ICRP Publication 60.
MEGEP MEB (2011). Radyoloji, Radyasyondan Korunma, 725TTT057. Ankara
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi (2014).Radyasyon Güvenliği El Kitabı. s.20
https://www.epa.gov/radiation/protecting-yourself-radiatio (Erişim tarihi: 24. 01. 2017)