Tanzimat döneminin ikinci kuşağı ile birlikte şiire yeni temalar girer. Temadaki yeniliğin öncülerinden biri de Abdülhak Hâmid Tarhan’dır. Görevi gereği pek çok ülkede bulunmuş olan şair, tabiatı Poti, Rize, Hindistan gibi mekânlarda tanımıştır. Bu tanışma Hâmid’in hem kendi şiir anlayışı bakımından hem de Türk edebiyatı açısından önemlidir. Çünkü Hâmid’in şiirleri dönemine göre yeni bir tabiat algısına sahiptir. Şairin İngiltere, Lahey, Paris gibi mekânlara gidişiyle tabiat özlemi ortaya çıkar. Beledi-bedevi tezadı şiirlerinde tezahür etmeye başlar. Hâmid tabiatı sadece şiirin malzemesi olarak görmez. Tabiatın, Hâmid’teki duygu ve fikirlere şekil verdiği; onun hatıraları ve mektupları dikkate alındığında açıkça görülmektedir. Şair, şiirlerinde tahlil ve tespitlerle ortaya konulabilecek tabiat görüşünü, hatıra ve mektuplarında samimiyetle kendi ağzından ifade eder. Bu makalede Hâmid’in eserlerinde görülen tabiat anlayışı, hatıra ve mektuplarındaki duygu ve düşüncelerinden yola çıkılarak ortaya konulmaya çalışılacaktır.

With the second generation of the Tanzimat period, new themes appeared in poetry. One of the pioneers of the change in theme is Abdülhak Hâmid Tarhan. The poet who visited many countries thanks to his profession, recognizes nature to places like Poti, Rize, India. This acquaintance is significant both on account of Hâmid’s poem comprehension and the Turkish literature. Because Hâmid’s poems have new nature sense. When the poet went countries such as England, Lahey, Paris, longing nature appears his poems. Townsman-villager contrastappears in Hâmid’s poems. Hâmid doesn’t regard nature only as a poem material. It is obvious that nature shape Hâmid’s feeling and idea as far as his memory and letters are considerd. The poet sincerely expresses self nature idea to be presented with analysis and detection in memory and letters. This study aims to execute Hâmid’s view on nature along with his emotions and ideas in his memories and letters.