Genel ve Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi’nin (Komparatistik) Ulusal ve Dünya Edebiyatları Ekseninde Kuramsal Açılımı

Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi genel olarak Komparatistik ile aynı olarak kabul edilmektedir. Ancak konuyu derinlemesine ele alan kaynaklara bakıldığında aynı şeyler olmadığı görülmektedir. Ayrı birer disiplin olmalarına rağmen birbirlerine bağımlı ve bundan dolayı sürekli birlikte hareket eden Genel Edebiyat Bilimi ile Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi’nin bir bileşkesi olan Komparatistik, edebiyat eleştirisi ve buna bağlı olarak edebiyat tarihi yazıcılığının gelişmesine vazgeçilemeyecek katkılar sağlayarak, ulusal edebiyatların dünya edebiyatı içindeki konumunun belirlenmesinde yadsınamayacak imkânlar sunmaktadır. Böylelikle, Genel ve Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi olarak da ifade edilen Komparatistik, Edebiyat Bilimi altında bağımsız bir disiplin olmakla birlikte ulusal filolojilere önemli katkılarda bulunmaktadır. Bu çalışmada Komparatistik’in söz konusu edilen etki gücünü açıklayabilmek için dört kavram düzeyi ele alınmıştır; bunlar Genel ve Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimleri, Ulusal ve Dünya Edebiyatlarıdır. Bu bağlamda yanlış algılara sebep olan bir başka hususa da değinilmiştir: Komparatistik’in temel unsurlarından birini teşkil eden karşılaştırma eylemi asıl amaç değil, bilgiye ulaşmak ve analitik düşünceyi desteklemek için bir başlangıç noktasıdır. Genetik ve tipolojik karşılaştırmalar başka disiplinlerin yardımıyla metin odaklı incelemeleri insan algısına daha uygun hale getirir. Komparatistik’in sağladığı bu imkânları görmezden gelmek, ulusal edebiyat ürünü olan nitelikli eserlerin dünya edebiyatı içinde konumlandırılmasında, olumsuz yönde etki edebilir.

Anahtar Kelimeler:

Komparatistik, karşılaştırmalı edebiyat, genel edebiyat, ulusal edebiyat, dünya edebiyatı

Theoretical Explanation of General and Comparative Literature (Komparatistik) in the Context of National and World Literature

Although Literature and Comparative Literature are two different disciplines, they are interrelated and continuously act together. Comparative Literature (in German: Komparatistik), the consolidation of these two disciplines providing indispensable contributions to literary criticism along with the development of literary historiography, provides opportunities for determining the place of national literatures in world literature. Thus, Komparatistik has significant contributions to national philology as an independent discipline of literature. In this study, four concepts have been investigated to explain Komparatistik’s power of influence; literature, comparative literature, national literatures, and world literatures. To this end, another issue that causes frequent misperceptions has been investigated; the act of comparison constituting one of the basic elements of Komparatistik is not the main objective but a starting point for reaching knowledge and supporting analytical thinking. With the help of other disciplines, genetic and typological comparisons make the text-based studies more suitable for human perception. The ignorance of these opportunities provided by Komparatistik may have a negative impact on National Literatures and cultural developments.

Keywords:

Komparatistik, comparative literature, general literature, national literature, world literature,

PDF

___

Akerson, Fatma Erkman (2010). Edebiyat ve Kuramlar. İstanbul: İthaki Yay.
Arnold, Matthew (1857). On The Modern Element In Literature. https://tr.scribd.com/doc/11554174/Matthew-Arnold-On-the-Modern-Element-in-Literature [23.03.2018].
Aytaç, Gürsel (2003). Genel Edebiyat Bilimi. Ankara: Say Yay.
Aytaç, Gürsel (2003). Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi. Ankara: Say Yay.
Dyserinck, Hugo (1991). Komparatistik-Eine Einführung. Bonn: Bouvier Yay.
Eckermann, Johann Peter. Gespräche mit Goethe in den letzten Jahren seines Lebens. Kapitel 106. http://gutenberg.spiegel.de/buch/-1912/80 [2.1.2016].
Eckermann, Johann Peter. Gespräche mit Goethe in den letzten Jahren seines Lebens. Kapitel 106. http://gutenberg.spiegel.de/buch/-1912/106 [1.1.2016].
Gadamer, Hans Georg-Kuhn, Helmut vd. (2002). Edebiyat Nedir?çev. Şahbender Çoraklı-Ahmet Sarı. Erzurum: Babil Yay.
Green, Frederic Chrles (1939). Minuet-A Critical Survey of Frange And English Literary Ideas in the Eighteenth Century. Londra: J. M. Dent and Sons Yay.
Grimm, Jacob – Wilhelm. Deutsches Wörterbuch. http://woerterbuchnetz.de/DWB/?sigle=DWB&mode=Vernetzung&lemid=GW16983#XGW16983 [2.1.2016].
Hoffmann, Angelika Corbineau (2000). Einführung in die Komparatistik. Berlin: Erich Schmidt Yay.
Johan, Rahman (2004). Comparative Literature- A Case Of Shaw And Bharatendu. Yeni Delhi: Sarup & Sons Yay.
Karataş, Turan (2011). Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Yedi Gece Kitapları Yay.
Müller, Dyes Klaus (1996). „Gattungsfragen“, Grundzüge der Literaturwissenschaft. ed. Arnold, Heinz Ludwig-Detering, Heinrich. Münih: DTV Yay.
Özdemir, Emin (1980). Türk ve Dünya Edebiyatı. Ankara: Ankara Üniversitesi S.B.F. Yay.
Petraraca, Francesco (2016). Canzoniere. çev. Kemal Atakay. İstanbul: Everest Yay.
Rederek, Horst (1986). Edebiyat Estetiği. çev. Aziz Çalışlar. Ankara: Kuzey Yay.
Remak, Henry (1961). “Comparative Literature-Its Definition and Funktion”. Comparative Literature: Method and Perspective. ed. Stallknecht, Newton P.-Frenz, Horst. Carbondale: Southern Illinois Universty Press Yay.
Sakallı, Cemal (1998). “Karşılaştırmalı Yazınbilim Kuramları ve Yöntem Sorunu”. Karşılaştırmalı Edebiyat Araştırmaları. ed. Ali Osman Öztürk. Konya: Selçuk Üniversitesi Vakfı Yay.
Schimmel, Annemarie (2012). Doğu-BatıYakınlaşmaları-Avrupanın İslam Dünyasıyla Karşılaşması. çev. Hüseyin Ağuiçenoğlu. İstanbul: Avesta Yay.
Szerb, Antal (2008). Dünya Yazın Tarihi. çev. Vural Yıldırım. Ankara: Dost Yay.
Zemanek, Evi-Nebrig, Alexander (2012). Komparatistik. Berlin: Akademie Yay.
Zima, Peter (1992). Komparatistik. Tübingen: Francke Yay.