kullanılmaktadır. Ancak, SO2 kalıntıları insanlarda alerjik olabileceğinden alternatif hasat sonrası yöntemler denenmektedir. Bu çalışmada, ‘Ekşi Kara’ üzüm çeşidinin hasat sonrasında kalite kayıplarının önlenmesi için Bacillus subtilis (Bs) QST 713 ile Azotobacter chroococum + Azotobacter vinelandii (Ac+Av) karışımı kullanılmıştır Üretici bağında hasat öncesinde yapraklara Bs 15 ml L-1, Bs 30 ml L-1, Ac+Av 10 ml L-1, Ac+Av 20 ml L-1 püskürtmüş ve bir gün sonra salkım örnekleri 500 gramlık poşetlerde muhafaa deposuna (0 ±1 °C, %85 oransal nem) konulmuştur. SO2 jeneratörü ve uygulama yapılmayan örnekler ise kontrol grupları olarak kullanılmıştır. 15 gün arayla örneklerde ağırlık kayıpları (AK), tanede L, C, h°, şırada Brix (%), pH, titre edilebilir asitlik [(TA) (g L-1)], olgunluk indisi (Oİ), tane kabuk yırtılma direnci (YD), saptan kopma direnci (SD), görünüm (0-4 skala), tat (0-4 skala), salkım iskeletinde kararma [(SK) (0-4 skala)], tanelerde çürüme (%) analizleri yapılmıştır. Bs uygulamalarının depolama sürecindeki AK’ına etkileri 75. güne kadar (Bs 15 ml L-1, %2.63 ve Bs 30 ml L-1 %2.63) Kont-rolün (%3.93) altında kalmıştır. En az ağılık kaybı tüm dönemlerde SO2 uygulamalarında belirlenmiştir. Bs ve Ac+Av uygulamaları özellikle kısa süreli sofralık üzüm muhafazasında SO2 uygulamalarına bir alternatif ola-bilme potansiyeli göstermiştir. 2 ay veya daha uzun süreli muhafazada Bs 15 ml L-1 ve Bs 30 ml L-1, SO2 uygulamalarına bir alternatif niteliğinin yanı sıra kalıntı probleminin önlenmesi veya azaltılmasında birlikte uygulanabilir.

Gray mold, the most important postharvest disease of table grapes, iscon-trolled by SO2. But, SO2 treatment might be dangerous to people. Thus, this study was conducted to prevent quality loss during storage period of table cv. 'Ekşi Kara' by pre-harvest (24 hours prior to harvest) Bacillus subtilis (Bs), and Azotobacter chroococum + Azotobacter vinelandii (Ac + Av) in Bs 15 ml L-1, Bs 30 ml L-1, Ac + Av 10 ml L-1, Ac + Av 20 ml L-1 in the pro-ducer vineyard. The clusters were transported to storage room (0±1 °C, 85% RH) and put into 500 g paskes. SO2 pad generator and untreated samples utilized as controls. Weight loss (WL), berry and rachis color L, C, h° val-ues, °Brix (%), pH, titratable acidity (TA) in must, maturity index (MI), berry cracking resistance [(CR) (kg)], tensile strength (TS), appearance (0-4 scale), taste (0-4 scale), rachis browning [(RB) (0-4 scale)], decay rate [(DR) (%)] were analyzed. WL at the 75th days of storage period by Bs 15 ml L-1, Bs 30 ml L-1 and Control were 2.63%, 2.63%, 3.93% respectively. Least WL was detected at SO2 3.28% at 105th days of storage. Bs 15 ml L-1, Bs 30 ml L-1, Ac+Av 10 ml L-1, Ac+Av 20 ml L-1, and SO2 applications were found effective on certain quality criteria. Bs 15 ml L-1, stands out in terms of prevention of berry C value, °Brix, RB, TS, CR, taste and appearance; Bs 30 ml L-1, berry C value, °Brix, taste, appearance, pH, MI and DR, and Ac+Av 10 ml L-1, WL, RB, and Ac+Av 20 ml L-1, WL, °Brix, pH, appear-ance, RB values. SO2, WL, pH and appearance, TA and DR. Bs and Ac + Av may be an alternative to SO2 especially for the short-term table grape preservation. Bs 30 ml L-1 and Bs 15 ml L-1 for 2 months or longer table grapes storage to be an alternative to SO2 application together in the quality retention as well as residues problem.