Yeni toplumsal hareketler ve sanal gerçeklik boyutunda gezi parkı eylemleri

Geçmişte hâkim olan keskin ve hiyerarşik örgütlenme modelleri bugün artık yerini daha esnek, dağınık ve heterojen yapılara bırakmaktadırlar. Bunun nedeni, kısa zamanda etkin eylemler dü- zenleme gerekliliğinin esnek yapılar içerisinde daha kolay gerçekleştirilebileceğine olan inançtır. Bu noktada toplumsal hayatın değişik alanlarında o alana ilişkin bir konuda ya değişiklik isteyen ya da değişime karşı çıkan ve bu doğrultuda faaliyetlerde bulunan oluşumlar olarak tanımlayabi- leceğimiz toplumsal hareketler, toplumsal sorunlarla yakından ilişkilidir. Öyle ki, toplumun büyük bir bölümünü doğrudan ilgilendirmeyen konuların bile toplumsal bir sorun haline getirilmesinde ve buna ilişkin çözüm yollarının üretilmesinde bu hareketler daha etkindir. Günümüz toplumsal hareketleri yeni iletişim teknolojilerini örgütlenme ve iletişim süreçlerinde her geçen gün daha fazla kullanmaktadırlar. Bu noktada özellikle de internet temel iletişim ortamı haline gelmiştir. İnternet bir taraftan oluşturduğu sanal kamusal alanlarla katılımcı demokrasiyi teşvik ederken; diğer taraftan da küresel ticari medya ağında temsil edilmeyen kesimlerin (ötekinin) seslerinin duyurulmasını sağladığından dolayı, kendisi başta olmak üzere pek çok alternatif medya kanalına da önayak olmuştur. Buraya kadar bahsedilenlerin ışığında bu çalışmada, İstanbul Taksim’de başlayan ve kısa bir sürede diğer bazı illere de yayılan Gezi Parkı protesto hareketleri incelenecektir. Hareketin aktörleri, eylem şekilleri ve iletişim yöntemleri başlıkları altında yapılacak olan incelemeye, toplumsal hareket teorisinin öğretileri ve basına yansıyan ilk bir haftalık haberler temel teşkil edecektir. İnceleme sonucunda, hareketin şiddetten arınmış ilk başlangıç döneminin genel hatları itibariyle yeni toplumsal hareketlerin temel öğretileriyle örtüştüğü görülmüştür.

New social movements and virtual reality dimension at gezi park protests

nflexible and hierarchical organizational models, which were dominant in the past, are now be- ing replaced by more flexible, distributed and heterogeneous structures. The main reason for this is the belief that the requirement of putting effective actions in short notice is easier in flexible structures. In this point, the social movements that we can define as the formations which are the movements that either supports or oppose changes in this specific area of social life is closely related with social problems. As such, these movements are more effective on converting the issues that is not even related to majority of the society into a social problem and producing possible solutions to them. Today's social movements utilize new communications technologies more and at their organizational and communications processes. At this point, especially the Internet has be- come the main medium of communication. The Internet has led many alternative media channels most notably itself, by promoting participatory democracy with the virtual public spaces it has created on one hand; while on the other hand providing a medium for the voices of the groups that are not represented in the global commercial media network. In the light of the above mentioned facts, in this study, Gezi Park protest movements that started in Taksim/Istanbul and spread into several other cities in a short time will be examined. The teachings of social movement theory and the first-week-news in the press will form the basis of this study, which will be held under the headings of the actors of the movement, types of actions and methods of communications. The results of the study suggest that in general,the first phase of violence-free demonstrations is in consistent with the teachings of the new social movements.

PDF

___

Alpman P S (2012) Toplumsal Hareketler Tar- tışması İçin Kısa Bir Giriş, http://www.yurtve dunya.net/Sayi3/4.pdf, erişim tarihi: 04.2012.
Aydoğan F (2010) İkinci Medya Çağı’nda Gözetim ile Kamusal Alan Paradoksunda İnternet, İkinci Medya Çağında İnternet,. F. Aydoğan, A. Akyüz (der), Alfa Yayınları, İstanbul.
Barbaraosoğlu F (2013) “Dijital Demokrasi”, Yeni Şafak, 05.06.2013
Bingöl Y ve Tanrıver N (2011) Bilgi Çağında Değişen Sosyal Hareketler: Sanal Eylemler, The Journal of Knowledge Economy & Knowledge Management , 6, 131-141.
Brecher J, Costello T ve Smıth B (2002) Aşa- ğıdan Küreselleşme, Aysel Yıldırım, Berna Kurt, Zeynep Kutluata ve Şirin Özgün (çev), Aram Yayıncılık, İstanbul.
Castelles M (2008) Ağ Toplumunun Yükselişi, Ebru Kılıç (çev), Cilt 1, Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
Coşkun M K (2007) Demokrasi Teorileri ve Toplumsal Hareketler, Dipnot Yayınları, Ankara.
Çayır K (1999) Toplumsal Sahnenin Yeni Aktörleri: Yeni Sosyal/Toplumsal Hareketler, Yeni Sosyal Hareketler, Serkan Özburun (Ed.),
Çukurçayır M A (2000) Siyasal Katılma ve Yerel Demokrasi, Yargı Yayınları, Ankara.
Demir Ö ve Acar M (1993) Sosyal Bilimler Sözlüğü, Ağaç Yayınları, İstanbul.
Epstein B (1993) Radical Democracy And Cultural Politics, Bryan S. Turner (ed.), Theories Of Modernity and Postmodernity, SAGE, London.
Eroğul C (1999) Devlet Yönetimine Katılma Hakkı, İmge Yayınları, Ankara.
Fuantes M ve Frank A G (1990) Toplumsal Hareketler Üzerine On Tez, Ahmet Gürata ve Tanıl Bora (çev.), Birikim, S:16.
Göker G (2013) İnternetsiz Devrim Mümkün mü?, http://inet-tr.org.tr, erişim tarihi: 13.06. 2013
Hannigan J A (2012) Toplumsal Hareket Teo- risi Ve Din Sosyolojisi: Yeni Bir Senteze Doğru, Cemile Zehra Köroğlu (çev), Toplum Bilimleri, 6 (11), Ocak - Haziran, 241-266.
Hegedus Z (1989) Social Movements and The Social Change In Self- Creative Society: New Civil İnitiatives In The International Arena. International Sociology, 4, 17-36.
http://gundem.milliyet.com.tr, 03.06.2013
Jasper J M (2002) Ahlaki Protesto Sanatı, Se- nem Öner (çev.), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Kalfa C ve Ataay F (2008) Küresel Toplumsal Hareketler, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilim- ler Enstitüsü Derg (16) 2, 127-149
Kılıç S (2002) Çevreci Sosyal Hareketlerin Ortaya Çıkışı, Gelişimi ve Sona Ermesi Üzeri- ne Bir İnceleme, Ankara Üniversitesi SBF Derg, 57 (2), 93-108.
Lelandais G E (2009) Sosyal Hareketler Teori- leri ve Küreselleşme, Küreselleşme, Direniş, Ütopya-Yeni Toplumsal Hareketler- Küreselleşme Çağında Toplumsal Muhalefet Barış Çoban (der.), Kalkedon Yay, İstanbul.
Melucci A (1991) Toplumsal Hareketler Ve Gündelik Yaşamın Demokratikleşmesi, Biri- kim, 24, 55-62.
Melucci A (2004) Toplumsal Hareketler ve Günlük Hayatın Demokratikleşmesi, Sivil Toplum ve Devlet Avrupa’da Yeni Yaklaşım- lar, John Keane (Der.), L. Köker, A. Çiğdem, M. Akın Küçük, Bora ve A. Nur (çev), Yedikıta Yayınları, Ankara.
Offe C (1999) Yeni Sosyal Hareketler: Kurum- sal Politikanın Sınırlarının Zorlanması, Yeni Sosyal Hareketler Serkan Özburun (Ed.), Ke- nan Çayır (Yay. Haz.), Kaknüs Yayınları, İstanbul.
Parsons T ve Smelser N J (1984) Economy and Society, Kegan Paul (ed.), Routledge, London. Scott A (1990) Ideology And The New Social Movements, Unwin Hyman Ltd.S, London.
Şensever L (2003) Dünya Sosyal Formu Aşa- ğıdan Küreselleşme Hareketi ve Küresel Direniş,Metis Yayınları, İstanbul.
Şerif M ve Carolyn W Ş (1996) Sosyal Psiko- lojiye Giriş I, Sosyal Yayınları, İstanbul. Toprak A, Yıldırım A, Aygül E, Binark M, Börekçi S ve Çomu T (2009) Toplumsal Payla- şım Ağı Facebook: “Görülüyorum Öyleyse Varım”, Kalkedon Yayınları, İstanbul.
Touraine A (1985) An Introduction to the Study of Social Movements, Social Research, 52 (4), 749-787.
Türkdoğan O (1997) Sosyal Hareketler Sosyo- lojisi, Birleşik Yayınları, İstanbul.
Uyar T S (2003) Toplumsal Hareketler ve Çevre, Leyla Sanlı (Yay. Haz.), Toplumsal Hareketler Konuşuyor, Alan Yayıncılık, İstanbul.
www. hürriyet.com.tr, 04.06.2013
www. zaman.com.tr, 05.06.2013
www.aksam.com.tr, 05.06.2013
www.benguturk.com, 02.06.2013
www.bianet.org, 05-06.06.2013
www.haber.gazetevatan.com, 31.05.2013
www.kanala.haber.com,03.06.2013
www.ntvmsnbc.com, 12.06.2013
www.radikal.com.tr, 04.06.2013
www. taraf.com.tr, 11.06.2013