Lütfi Ömer Akad Sineması’nda Sinematografik Tercihlerin Diyet Filmi Üzerinden Tartışılması

Lütfi Ömer Akad Türkiye’de sinema deneyimine dair kurucu isimlerden biridir. Akad sinema yapma pratiğini deneyimleyerek öğrenen bir kuşağa aittir ve filmografisi dikkatle incelendiğinde sinema dili ve anlatım stratejileri üzerine yoğunlaştığı görülür. Bilindiği gibi Akad, Kanun Namına filminde kamerayı sokağa “taşır” ve yine aynı filmde paralel kurgulama ile öykü anlatımına da bir yenilik kazandırır. Akad Göç Üçlemesi olan Gelin, Düğün ve Diyet filmlerinde ise göç ve kentle karşılaşma sonucu yaşanan değişimleri toplumsal gerçekçi bir perspektifle ele alır.Bu çalışmada Diyet (1974) filmi ekseninde Akad’ın sinemasal anlam dünyasını oluştururken başvurduğu unsurların neler olduğuna, filmsel anlatının merkezine alınan çalışma hayatı ve çalışan ilişkilerinin sorgulanmasına dair önemli meselelerin nasıl bir sinemasal dil ile aktarıldığına dair ipuçlarını somut bir şekilde kavrayabilmek amacıyla içerik analizi, auteur kuramı ve istatistiksel çözümleme yolu seçilmiştir. Diyet filmi merkezinde uygulanan içerik analizi, auteur kuramı ve istatiksel analiz yöntemi sonucunda elde edilen bulgular neticesinde Akad’ın ağırlıklı olarak orta ölçekli planlar kullandığı, kamerasını göz hizasında tuttuğu, film dilini görselleştirirken kimi zaman simgesel anlatıma başvurduğu, filmde yabancılaştırma efekti kullanarak seyircisi ile filmdeki karakterler arasında bir “iletişim” kurulmasına önem verdiği anlaşılmıştır. Akad’ın, Diyet filminde başvurduğu sinemasal tercihleri ile dönemin çalışma koşullarına dair bilinç oluşumuna katkıda bulunma konusunda duyduğu sorumluluğu özenli biçimde yerine getiren bir sinema emekçisi olduğu açıktır.

Anahtar Kelimeler:

Lütfi Ömer Akad, Sinemada Anlam ve Anlatı, Diyet, Yeşilçam, İstatiksel Analiz Yöntemi

Discussion of Cinematographic Decisions in Lütfi Ömer Akad’s Cinema Based on Diyet

Akad is among the founders of the cinema experience in Turkey. When his filmography is thoroughly examined, his emphasis on Film language and Narrative strategies can be observed. In his film Kanun Namına he positions the camera on the streets and delivers an innovation in storytelling by the use of parallel editing. He handles issues of migration and changes caused by the encounters with the city with a social realistic perspective in his Migration trilogy films: Bride, Wedding and Atonement.In this study the content and statistical analysis methods are utilized in order to comprehend the clues about elements Akad applied while creating his cinematic semantic world and important issues about questioning his work life and relations which are centralized in his filmic narration are conveyed in a cinematic language centered on his film Diyet. The findings from content and statistical analyses method applied to Diyet leads us to the conclusion that Akad predominately uses medium shot scale, camera is on eye level, sometimes applies symbolic narration while visualizing the film language and also it is important for him to create a communication between the audience and the characters by using an alienation effect. It is apparent that Akad is a cinema laborer who meticulously fulfills the responsibility he feels towards providing contribution to the formation of a consciousness about working conditions through his preferences which constitutes the narrative of the film..

Keywords:

Lütfi Ömer Akad, Meaning and Narrative in Cinema, Diyet, Yeşilçam, Statistical Analysis Method,

PDF

___

Abisel, N. (2005). Çok Tuhaf Çok Tanıdık Vesikalı Yârim Üzerine, İstanbul: Metis Yayınları.
Abisel, N. (2005). Türk Sineması Üzerine Yazılar, Ankara: Phoenix Yayınevi.
Adanır, O. (2013) Göstergebilimsel Film Kuramı, Z. Özarslan içinde, Sinema Kuramları II (s.13-33), İstanbul: Su Yayınları.
Akad, L (2004). Işıkla Karanlık Arasında, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Aristoteles (2006). Poetika, (İ.Tunalı Çev) İstanbul:Remzi Kitapevi.
Aslanyürek, S. (2007). Senaryo Kuramı, İstanbul:Pan Yayıncılık.
Barthes, R. (1993). Göstergebilimsel Serüven, (Rifat, M., Rifat S. Çev) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Başkaya, F. (2005). Küreselleşmenin Karanlık Bilançosu, Ankara: Maki Basım Yayınları.
Benjamin W. (2002). Pasajlar, (Cemal, A.Çev) İstanbul:Yapı Kredi Yayınları.
Bordwell D. , Thompson K. (2012). Film Sanatı, (Yılmaz E. Suat E. Çev.) Ankara:De Ki Basım Yayın.
Brecht, B. (1981). Epik Tiyatro. (Şipal K. Çev) İstanbul: Say Yayınları.
Brown, B. (2002). Cinematography Theory and Practice, London:Focal Press.
Buckland, W. (2018). Sinemayı Anlamak, (Gökekçin T. Çev) İstanbul: Hayalperet Yayınları.
Chatman, S. (2008). Öykü ve Söylem Filmde ve Kurmacada Anlatı Yapısı, (Yaren Ö. Çev) Ankara: De Ki Basım Yayın.
Dervişcemaloğlu, B. (2016). Anlambilime Giriş, İstanbul: Dergah Yayınları.
Dönmez, Colin. G. (2006). Kadın İslam ve Sinema, (D. Koç,Çev.) İstanbul: Agora Kitaplığı.
Elsaesser T. Buckland. W. (2002). Studying Contemporary American Film A Guide to Movie Analysis, New York: Oxford University Press.
Ersinan, F. (2004). Hülya Koçyiğit Film Gibi Yaşadım, İstanbul:Dünya Yayıncılık.
Esen, Kuyucak, Ş. 2010). Türk Sinemasının Kilometre Taşları, İstanbul: Agora Kitaplığı.
Rifat S. (Yönetmen). (1993). Simurg: Gerçeğin Peşinde Otuz Yolcu - Lütfi Akad, Erişim adresi: https://www.youtube.com/watch?v=T15O1TP3wBI&t=191s (Erişim:15.12.2020).
Hunt E. R., Marland J., Rawle S. (2010). The Language of Film, Switzerland: AVA Publishing.
Onaran, Ş. Â. (1977). Lütfi Ömer Akad’ın Sineması, İzmir:Ege Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Yayınları.
Onaran, Ş. Â. (1990), Lütfi Ö. Akad, İstanbul: AFA Yayınları.
Oluk, A. (2008). Klasik Anlatı Sineması, İstanbul: Hayalet Kitap.
Uçakan, M. (1977).Türk Sinemasında İdeoloji, İstanbul: Düşünce Yayınları.
https://www.youtube.com/channel/UCgcwys292hCdcN6uyH-UkoA (Erişim:10.12.2019.
http://www.sinematurk.com/film/3002-diyet/ (Erişim: 14.12.2019).