Hollywood Sineması'nın Yeni Oryantalist Söylemi ve 300 Spartalı

Oryantalizm, kısaca Batı’nın Doğu üzerine olan her türlü çalışması ve fikri olarak tanımlanmaktadır. Batı, Doğu üzerine yaptığı bu çalışmalarla bir yandan Doğulu ülkeleri tanımlamakta, böylece onlar üzerine hakimiyet kurmakta diğer yandan onları ötekileştirerek kendi kimliğini tanımlamaktadır. Böylece bilinen, ötekileştirilen ve üzerinde hakimiyet kurulan Doğu, Batı’nın dünya politikasına hizmet etmekte, emperyalist amaçlarla yeniden kurulmaktadır. Sinema, maniple etme, yönlendirme ve etkileme özelliği ile toplum üzerinde değiştirici, dönüştürücü ve yeni fikirler yaratıcı bir sanat ve kitle iletişim aracıdır. Hollywood sinemasının oryantalist motifleri kullanmasının Batı/Amerika siyasetiyle doğru orantılı olduğu görülmektedir.Çalışmada Edward Said’in oryantalizme bakış açısı kuramsal temeli oluşturmaktadır. Bu bağlamda oryantalizm tanımlandıktan sonra oryantalizmin Hollywood sinemasına ne şekilde ve hangi kalıplarla yansıdığı ortaya çıkarılmaya çalışılacaktır. Batı’nın ideolojik amaçlarına göre değişen Doğulu tanımının ortaya konulmasında 300 Spartalı filmi özellikle 1991 sonrası bir eğilimi ortaya çıkarmak anlamında seçilmiştir. Filmin analizinde Doğu/Batı karşıtlığını tespit etmek amacıyla karşıtlıkları ortaya çıkaran yapısalcı yaklaşım kıstas alınacaktır. Sonuç olarak, 300 Spartalı filminde Doğu/Batı karşıtlığı kurularak, İran’ın ötekileştirildiği, Hollywood sinemasının izleyicisini oryantalist motiflerle maniple ettiği görülmektedir.

The New Orientalist Utterance of Hollywood Cinema and 300 Spartans

Orientalism is shortly defined as any kind of study and thought that the West has had about the East. The West has been defining eastern countries with these studies, so having dominance on them, and on the other hand, it has been defining its own identity by making them others. Therefore, the known, othered and dominated East has been serving to the world policy of the West and it has been reestablished with imperialistic goals. Cinema is a new sort of art and mass communication tool changing, transformating and creating new ideas on the community with its manipulating, directing, and effecting aspects. It has been observed that the Hollywood usage of orientalistic motifs is a direct proportion with the Western / American politics.In this study, Edward Said’s view point of Orientalism constitutes the theoretical base. In this context, after defining Orientalism, it will be tried to figure out how and with what expressions the Orientalism is reflected to the Hollywood cinema. 300 Spartans has been chosen especially to display a trend after 1991 on the definition of the East which is changing according to the ideological goals of the West. The structural approach which introduces contrasts will be taken as criterion in analyzing of the film to state East /West controversy. Consequently, it is observed that in 300 Spartans, Iran has been othered by establishing East/West controversy and the audience of Hollywood movies has been manipulated with orientalistic motifs.

PDF

___

Ashcroft B (2000) Edward Said, Florence, Ky, USA, Routledge.
Bulut Y (2004) Oryantalizmin Kısa Tarihi, Küre Yayınları, Ankara.
Bumin T (1993) Hegel’i Okumak, Bumin T. (der), Kabalcı (2. Basım), İstanbul.
Conti F (1997) Eski Yunan Sanatını Tanıyalım, Solmaz Turunç (çev), İnkılap Kitabevi, İstanbul.
Çırakman A (2002) Oryantalizmin Varsayımsal Temelleri: Fikri Sabit İmgelem ve Düşünce Tarihi, Doğu Batı (Oryantalizm) Derg, 20, 181-199.
Dünya Ticaret Merkezi, http://www. sinematurk.com/documents/15913.doc., Erişim Tarihi: 25 Haziran 2008
Eco U (1991) Göstergebilimsel Bir Gerilla Savaşına Doğru, Yusuf Kaplan (der. ve çev.), Enformasyon Devrimi Efsanesi, Rey Yayıncılık, Kayseri, s. 93-105.
Fiske J (2003) İletişim Çalışmalarına Giriş, Süleyman İrvan (çev), Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
Göl B (2008) Amerikan Sinemasında Yeni Oryantalizm, Altyazı Derg., 72, 18-21 Hürriyet (2007) Hollywood Bize Savaş Açtı, 14 Mart, http://arama.hurriyet.com.tr /arsivnews.aspx?id=6120357
Kara N F (2008) Kişisel Röportaj, Ege Uygarlığı’nda Güzellik Anlayışı, Afyon
Keyman E F (2002) Globalleşme, Oryantalizm ve Öteki Sorunu: 11 Eylül Sonrası Dünya ve Adalet”, Doğu Batı (Oryantalizm), Derg, 20, 11-33
Keyman F, Mutman M ve Yeğenoğlu M (1996) “Dünya Nasıl ‘Dünya’ Oldu?, Fuat Keyman, Mahmut Mutman, Medya Yeğenoğlu (der.), Oryantalizm, Hegemonya ve Kültürel Fark, İletişim Yayınları, İstanbul
Kılıçbay M A (1998) Fakir Akrabanın Talihi, Doğu Batı (Doğu Ne? Batı Ne?) Derg, 2, 57-65
Kojéve A (2001) Hegel Felsefesine Giriş, Selahattin Hilav (çev), YKY, İstanbul.
Kontny O (2002) Üçgenin Tabanını Yok Sayan Pythagoras: Oryantalizm ve Ataerkillik Üzerine”, Doğu Batı (Oryantalizm I) Derg, 20, 117 - 135.
Leong K J (2005) China Mystique: Pearl S. Buck, Anna May Wong, Mayling Soong, And The Transformation Of American Orientalism. Ewing, NJ, USA
Mcphaill T L (1991) Yanlış Bir Başlangıç”, Enformasyon Devrimi Efsanesi, Yusuf Kaplan (der. ve çev.), Rey Yayıncılık, Kayseri, s. 141-164.
Morris K (1995) Descartes Dualism, Florence, Ky, USA.
Mutman M (2002) Şarkiyatçılık: Kuramsal Bir Not, Doğu Batı (Oryantalizm II) Derg, 20, 105-113
Parsa S ve Parsa A (2002) Göstergebilim Çözümlemeleri, Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir
Pollack K (2005) Persian Puzzle : The Conflict Between Iran And America. Westminster, Md, Random House Adult Trade Publishing Group, USA.
Ryan M ve Kellner D (1997) Politik Kamera, Elif Özsayar (çev.), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Said E (1998) Oryantalizm, Nezih Uzel (çev), İrfan Yayınevi, İstanbul. Said E (2004) Kültür ve Emperyalizm, Nemciye Akpay (çev), Hil Yayın, İstanbul.
Taşçıyan A (2007) Tarih Yazar, Film Bozar, Milliyet Sinema, http://sinema.milliyet.com.tr /film. aspx?filmno=1608
Tuncay M (2007) İran’dan Sonra Tarihçileri De Kızdırdı”, Habertürk, http://www. haberturk.com/haber.asp?id=18011&cat=320&dt=2007/03/20, Erişim Tarihi: 1 Nisan 2008
Turani A (2005) Dünya Sanat Tarihi, Remzi Kitabevi, İstanbul.
Turner B S (2003) Oryantalizm, Postmodernizm ve Globalizm, İ. Kapaklıkaya (çev), Anka Yayınları, İstanbul.
Uluç G ve Soydan M (Yaz/2007) Said, Oryantalizm, Resim ve Sinemanın Kesişme Noktasında Harem Suare, Bilig Derg, 42, 35-53.
Yurdusev A N (1997) Türkiye ve Avrupa: Batılılaşma, Kalkınma, Demokrasi, Atila Eralp (Yayıma Hazırlayan), İmge Yayınevi, Ankara