Literatürde anlatılan çenelerdeki ilaçlarla ilişkili osteonekroz vakalarının analizi

Amaç: Bu çalışmanın amacı son beş yıl içerisinde literatürde anlatılan çenelerin ilaca bağlı osteonekroz (MRONJ) vakalarında; osteonekroz nedeni olarak belirlenen ilaç ya da ilaçtan farklı etkenler, osteonekroz gelişimine katkıda bulunan sistemik ya da lokal faktörler, bu vakalarda kullanılan görüntüleme yöntemleri, tedavi seçenekleri gibi faktörleri analiz etmektir.Gereç ve Yöntem: 2013-2018 yılları arasında MRONJ ile ilgili literatürde bildirilen 113 olgu sunumu incelendi. Literatür araştırması PubMed üzerinden yapıldı. Hastanın yaşı, cinsiyeti, sistemik hastalığı, geçmişte uygulanan dental işlemlere ait veriler, osteonekroz lezyonunun lokalizasyonu, hastada gözlenen semptomlar, teşhiste kullanılan görüntüleme yöntemleri, tercih edilen tedavi seçenekleri, tedavi sonrası nüks olup olmaması açısından olgu sunumları incelendi.Bulgular: İncelenen olgu sunumlarında hastaların yaş ortalaması 66.7 ± 12.28 idi. Vakalarda MRONJ çoğunlukla (% 62.8) kadınlarda görüldüğü belirlendi. Osteonekroz oluşumunda en sık rol oynayan risk faktörü ilaçlardı (%55, en fazla metotreksat). Osteonekroza neden olan ilacın kullanım nedeni olarak en çok (% 67.1) kanser tespit edildi. MRONJ nedeni olarak bifosfanat dışı ilaçlardan en sık (% 18.3) belirlenen ilaç denosumabdı. Hastaların % 63.5’inde osteonekroz öncesi dental tedavi hikayesi vardı. Vakalarda osteonekrozun % 68.9’nun mandibulada ortaya çıktığı gözlendi. Hastalarda en sık belirlenen semptom ağrıydı (% 65.7). İncelenen olguların hepsinde konservatif tedavi kullanılırken, 69 hastada buna ek olarak (% 62.7 ) cerrahi tedavi ve 9 hastada lazer tedavisi uygulandığı belirlendi. Sonuç: MRONJ sıklıkla bifosfonat kullanımına bağlı ortaya çıksa da kanser nedeniyle kullanılan antianeoplastik ilaçlar ve romatoid artrit gibi sistemik hastalıklar nedeniyle kullanılan bazı ilaçlar nedeniyle de oluşabilmektedir.  Osteonekroza neden olan ilaçların çeşitliliğinin fazla olması nedeniyle hastaların sistemik durumlarında kullanılan ya da kullanılacak ilaçların sorgulanması osteonekrozun önlenmesi ve tanısında önemlidir.ANAHTAR KELİMELER Osteonekroz, Bifosfonat, Metotreksat.

___

  • 1. Khan AA, Morrison A, Hanley DA, Felsenberg D, McCauley LK, O’Ryan F. Diagnosis and management of osteonecrosis of the jaw: A systematic review and international consensus. Journal of Bone and Mineral Research, 30, 3–23. 2. Ruggiero SL, Dodson TB, Fantasia J, Goodday R, Aghaloo T, Mehrotra B. American Association of Oral and Maxillofacial Surgeons position paper on medication-related osteonecrosis of the jaw–2014 update. Journal of Oral and Maxillofacial Surgery, 72, 1938–1956. 3. Takashi H, Yoshihiro S, Jun-ichi Y, et al. A case of intraoral methotrexate-associated lymphoproliferative disorder. Jpn J Oral Maxillofac Surg 57:104, 2011 4. Furudate K, Satake A, Narita N, Kobayashi W. Methotrexate-Related Lymphoproliferative Disorder in Patients With Osteonecrosis of the Jaw: A 3-Case Report and Literature Review American Association of Oral and Maxillofacial Surgeons J Oral Maxillofac Surg 76:97-111, 2018. 5. Ashrafi F, Derakhshandeh A, Movahedian B, Moghaddas A. Osteonecrosis of the jaws in patient received bisphosphonates and sunitinib separately: A case report. J Res Pharm Pract 2017;6:182-5. 6. Subramanian G, Kalyoussef E, Blitz-Goldstein M, Guerrero J, Ghesani N et. al Identifying MRONJ-affected bone with digital fusion of functional imaging (FI) and cone-beam computed tomography (CBCT): case reports and hypothesis. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol 2017;123:e106-e116 7. Markose G, Graham RM. Cast-cap splint in the management of medication-related osteonecrosis of the jaw. British Journal of Oral and Maxillofacial Surgery 55 (2017) 416–417 8. Huh S, Lee C, Ohe J, Lee J, Choi B et al. Chronic maxillary sinusitis and diabetes related maxillary osteonecrosis: a case report Korean Assoc Oral Maxillofac Surg 2015;41:332-337 9. Khamaisi M, Regev E, Yarom N et al. Possible association between diabetes and bisphosphonate-related jaw osteonecrosis. J Clin Endocrinol Metab 2007;92:1172–1175. 10. Henien M, Carey B, Hullah E, Sproat C, Patel V. Methotrexate-associated osteonecrosis of the jaw: Areport of two cases Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol 2017;124:e283–e287.
Selcuk Dental Journal-Cover
  • ISSN: 2148-7529
  • Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
  • Başlangıç: 2014
  • Yayıncı: Selcuk Universitesi Dişhekimliği Fakültesi
Sayıdaki Diğer Makaleler

Kondiler değişikliklerin panoramik radyografi ile incelenmesi

Gözde SERİNDERE, Ceren AKTUNA BELGİN

Kayseri ili popülasyonunda diş anomalileri ve konjenital diş eksiklikleri prevalansı

Serkan YILMAZ, Fatma AVCI, Rıdvan AKYOL, Neşe İSPEKTER, Fatma Zehra TANYERİ, Hatice Cansu KIŞ, Mehmet AMUK

Bifosfonat kullanan hastaların mandibular kemik yapısının fraktal analiz ile incelenmesi

Neşe İSPEKTER, Aykağan COŞGUNARSLAN, Murat CANGER, Damla SOYDAN, Hatice Cansu KIŞ, Fatma Zehra TANYERİ

Konik ışınlı bilgisayarlı tomografi görüntülerinde mandibular koronoid proçes boyutlarının değerlendirilmesi

Melike BAŞARAN, Özlem GÖRMEZ, Esin BOZDEMİR, Derya YILDIRIM

Hiperparatiroidili hastalarda panoramik indeksler ve fraktal analiz kullanılarak mandibular kemiğin incelenmesi

İsmail GÜMÜŞSOY, Şuayip Burak DUMAN, Özkan MİLOĞLU

Literatürde anlatılan çenelerdeki ilaçlarla ilişkili osteonekroz vakalarının analizi

Mehmet Egemen AYDEMİR, Esin BOZDEMİR

Mandibular üçüncü molar dişlerin inferior alveoler kanalla ilişkisinin KIBT ile değerlendirilmesi

Erkan Taner ÇELİKEL, Zeynep Betül ARSLAN, Dila BERKER YILDIZ, Füsun YAŞAR

Radyoopak ve radyolusent görüntü veren lezyonların konik ışınlı bilgisayarlı tomografi ile retrospektif olarak incelenmesi

Murat İÇEN

Non-sendromik dudak-damak yarıklı hastalarda 2.premolar ve 3.molar agenezisi

İmran GÜNER AKGÜL, Burcu EVLİCE

Dijital panoramik radyograflarda çekim sırasında yapılan hatalar

Nur HACIOSMANOĞLU, Hakan EREN, Muhammed Feyzi KÜÇÜKKALEM, Sebahat GÖRGÜN