19819

ŞİZOFRENİ HASTALARINDA YAPILANDIRILMIŞ EGZERSİZ PROGRAMININ YAŞAM VE UYKU KALİTESİNE ETKİSİ

Amaç Bu çalışmanın amacı, şizofreni hastalarında yapılandırılmış egzersiz programının yaşam kalitesi ve uyku üzerine etkisini araştırmaktır. Gereç ve Yöntem Bu çalışma, davranış bilimleri ve halk sağlığı alanında kesitsel tarzda hazırlanmıştır. Örneklem büyüklüğü basit rasgele örnekleme yöntemi ile belirlenmiş olup, 30'u araştırma, 31'i kontrol grubu olmak üzere toplam 61 hasta çalışmaya dâhil edilmiştir. Deneklere demografik bilgileri içeren Pittsburg Uyku Kalitesi İndeksi (PSQI) ve Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi ölçekleri uygulandı. Veriler Mayıs 2015 ile Eylül 2016 arasında üç dönemde (1., 6. ve 12. haftalar) toplanmıştır. Verilerin analizi SPSS 20.0 (IBM Inc, Chicago, IL, ABD) programı ile gerçekleştirilmiş olup, Student t-testi, ANOVA ve tekrarlı ölçümlü ANOVA testleri kullanılmıştır. Bulgular Yaşam kalitesi ve uyku kalitesi indeksleri kontrol grubunda anlamlı farklılık göstermezken, çalışma grubunun egzersiz sonrası yaşam kalitesi puanları anlamlı olarak arttı ve uyku kalitesi puanları anlamlı olarak azaldı. Ayrıca üç aylık sürenin sonucunda çalışma ve kontrol grupları arasında uyku kalitesi puanları arasında anlamlı bir fark bulunmuştur. Sonuç Şizofreni hastalarına uygulanan yapılandırılmış egzersizin yaşam ve uyku kalitesini artırdığı belirlendi. Psikiyatri hemşireliğinde tedavinin etkinliğini artırmak için egzersizin tamamlayıcı bir yöntem olarak kullanılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Hemşirelik, egzersiz, şizofreni, uyku kalitesi, yaşam kalitesi

THE EFFECT OF STRUCTURED EXERCISE PROGRAM ON LIFE AND SLEEP QUALITY IN PATIENTS WITH SCHIZOPHRENIA

Objective The aim of this study is to investigate the effect of the structured exercise program on the quality of life and sleep in patients with schizophrenia. Material and Method This study was designed as a cross-sectional study in behavioral sciences and public health. The sample size was determined by random sampling method, and a total of 61 patients, 30 for the study and 31 for the control group, were enrolled in the study. The Pittsburg Sleep Quality Index (PSQI) and World Health Organization Quality of Life (WHOQOLBRIEF- TR) scales with demographical information were applied to the subjects. The data was collected in three periods (1st, 6th, and 12th weeks) between May 2015 and September 2016. The analysis of the data was performed by SPSS 20.0 (IBM Inc, Chicago, IL, USA) program using Student t-test, ANOVA, and repeated measure ANOVA. Results While the quality of life and sleep quality indices did not differ significantly in the control group, the postexercise quality scores of life of the study group increased significantly, and the quality of sleep scores decreased significantly. In addition, a significant difference was found between the sleep quality scores of the study and control groups as a result of the three-month period. Conclusion It has been determined that structured exercise applied to patients with schizophrenia increases the quality of life and sleep. It is recommended to use exercise as a complementary method to increase the effectiveness of treatment in psychiatric nursing.

Keywords:

Nursing, exercise, schizophrenia, sleep quality, quality of life,

PDF

___

1. Yıldız M. Şizofrenili Hastaların Ayaktan Tedavisinde Ruhsal ve Toplumsal Deneyler Neden Gereklidir ve Nasıl Uygulanabilir. In: Candansayar S, editors. Neden Nasıl Şizofreni. Ankara, Peday Yayınları; 2005. p.237–268.
2. Yıldız M. Şizofreni hastaları için ruhsal toplumsal beceri eğitimi. TSPD Yayınları 2011;4:11–2.
3. Köroğlu E, Güleç C. Psikiyatri Temel Kitabı. Hekimler Yayım Birliği. Ankara; 2007. p.184–204.
4. Işık E. Güncel Şizofreni. Ankara. Format Matbaacılık; 2006. p.1–19.
5. Tüzer V, Zincir S, Aydemir Ç, Göka E. Şizofreni Hastaları ve Yakınlarının Yaşam Kalitesine Psikopatoloji ve Psikososyal Faktörlerin Etkisi. In: Sağlıkta Yaşam Kalitesi Sempozyumu. İzmir; 2004.
6. Yıldız M, Veznedaroğlu B, Eryavuz A, Kayahan B. 40. Ulusal Psikiyatri Kongresi Kitabı. In: Şizofreni Tedavisinde Ruhsal ve Toplumsal Beceri Eğitiminin Toplumsal İşlevsellik ve Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisi: Kontrollü Bir Çalışma. Kuşadası; 2004. p.477–9.
7. Cohrs S. Sleep Disturbances in Patients with Schizophrenia Impact and Effect of Antipsychotics 2008;22(11):939–62. https:// doi.org/https://doi.org/10.2165/00023210-200822110-00004
8. Yang C, Winkelman JW. Clinical significance of sleep EEG abnormalities in chronic schizophrenia. Schizophr Res 2006;82:251–60. https://doi.org/10.1016/j.schres.2005.10.021
9. Goldman M, Tandon R, DeQuardo JR, Taylor SF, Goodson J, McGrath M. Biological predictors of 1-year outcome in schizophrenia in males and females. Schizophr Res 1996;2:65–73. https://doi.org/10.1016/0920-9964(96)00021-7
10. Manoach DS, Stickgold R. Does abnormal sleep impair memory consolidation in schizophrenia? Front Hum Neurosci 2009;3(21):1–8. https://doi.org/10.3389/neuro.09.021.2009
11. Hofstetter JR, Lysaker PH, Mayeda AR. Quality of sleep in patients with schizophrenia is associated with quality of life and coping. BMC Psychiatry 2005;5:13–8. https://doi.org/ 10.1186/1471-244X-5-13
12. Erginer DK, Günüşen NP. Kronik psikiyatri hastalarının fiziksel sağlık durumu: ihmal edilen bir alan. DEUHYO ED 2013;6:159–64.
13. Yalçın SE, Fidaner H, Fidaner C, Elbi H, Göker E. Yaşam kalitesinin ölçülmesi, WHOQOL-100 ve WHOQOL-BRIEF. 3P Derg 1999;7(Ek Sayı 2):5–13.
14. Ağargün MY, Kara H, Anlar O. Pittsburgh uyku kalitesi indeksinin geçerliği ve güvenirliği. Türk Psikiyatr Derg 1996;7:23–40.
15. Huppert J, Weiss KA, Lim R, Pratt S, Smith TE. Quality of life in schizophrenia: contributions of anxiety and depression. Schizophr Res 2001;51:171–80. https://doi.org/10.1016/S0920- 9964(99)00151-6
16. Deveci A, Esen-Danacı A, Yurtsever F, Deniz F, Gürlek-Yüksel E. Şizofrenide psikososyal beceri eğitiminin belirti örüntüsü, içgörü, yaşam kalitesi ve intihar olasılığı üzerine etkisi. Türk Psikiyatr Derg 2008;19:266–73.
17. Mrcpsychl DV, Fevre K Le, Pantelis BC, Souza MV De. Aerobic exercise in the adjunctive treatment of depression: a randomized controlled trial. J R Soc Med 1992; 85(9):541–4. PMCID: PMC1293641
18. Ensari H, Gültekin B, Karaman D, Koç A, Beşkardeş A. The effects of the service of community mental health center on the patients with schizophrenia - evaluation of quality of life, disabilities, general and social functioning- a summary of one year follow-up. Anadolu Psikiyatr Derg 2013a;14(2):108–14. https:// doi.org/10.5455/apd.36380
19. Açıl A, Doğan S, Doğan O. The effects of physical exercises to mental state and quality of life in patients with schizophrenia. J Psychiatr Ment Heal Nurs 2008;15(10):808–15. https://doi. org/10.1111/j.1365-2850.2008.01317.x
20. Chamove A. Positive short-term effects of activity on behaviour in chronic schizophrenic patients. Br J Clin Psychol 1986;25(2):125–33. https://doi.org/10.1111/j.2044-8260.1986. tb00681.x
21. Açıl A. Şizofrenik Hastalarda Fiziksel Egzersizin Ruhsal Durum ve Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisi (Dissertation). Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Programı: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, 2006. https://doi.org/10.1111/j.1365-2850.2008.01317.x
22. Chow C, Kirby A, Singh M. An effective exercise- based ıntervention for ımproving mental health and quality of life measures: a randomized controlled trial. Prev Med 2004;39(2):424– 34. https://doi.org/10.1016/j.ypmed.2004.02.007
23. Ensari H, Gültekin B, Karaman D, Koç A, Beşkardeş A. Bolu toplum ruh sağlığı merkezi hizmetlerinin şizofreni hastalarındaki yaşam kalitesi, yeti yitimi, genel ve sosyal işlevsellik üzerine etkisi: bir yıllık izleme sonuçları. Anadolu Psikiyatr Derg 2013b;14(2):108–14. https://doi.org/10.5455/apd.36380
24. Eryıldız D. Gündüz Hastanesi ve Rehabilitasyon Merkezi’ne Devam Eden Kronik Şizofreni Hastaları İle Bir Rehabilitasyon Programına Katılmayan Kronik Şizofreni Hastalarının İşlevsellik ve Yaşam Kalitesi Açısından Karşılaştırılması (Dissertation). Bakırköy Prof. Dr. Mahzar Osman Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi, İstanbul, 2008.
25. Doğan S, Doğan O, Tel H, Çoker F, Polatöz Ö, Doğan F. Psychosocial approaches in outpatients with schizophrenia. Psychiatr Rehabil J 2004;27(3):279–82. https://doi. org/10.2975/27.2004.279.282
26. Hoffstetter J, Mayeda A. Sleep and Quality of Life in Schizophrenia. In: Verster JC, Pandi-Perumal SR, Streiner DL, editors. Sleep and Quality of Life in Clinical Medicine. Humana Press 2008;p.299–311. https://doi.org/ 10.1007/978-1-60327-343- 5_31
27. Ritsner M, Kurs R, Ponizovsky A, Hadjez J. Perceived quality of life in schizophrenia: Relationships to sleep quality. Qual Life Res 2004;13(4):783–91. https://doi.org/10.1023/B:QURE. 0000021687.18783.d6
28. Singh N, Clements K, Fiatarone M. Epidemiology of exercise effects on sleep. Acta Physiol Scand 1988;574:3–7.
29. Adak B. Egzersizin Uyku Bozukluğu Üzerindeki Etkisi (Dissertation). Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi. 2001.
30. O'Connor PJ, Youngstedt SD. Influence of exercise on human sleep. Exerc Sport Sci Rev 1995; 23:105-34. PMID: 7556348
31. Wong, Keri Ka-Yee, and Adrian Raine. Nutrition, Sleep, and Exercise as Healthy Behaviors in Schizotypy: A Scoping Review.” PsyArXiv 2022; doi:10.31234/osf.io/65zqm.
32. Khalid MA. Effectiveness of Cognitive Behavioural Therapy to Improve Sleep Outcomes in Patients with Schizophrenia: A Systematic Review of Randomised Control Trials. Open Journal of Social Sciences. Open Journal of Social Sciences; 2022;10(05):265–83.
33. Katherine S F Damme, Tina Gupta, Ivanka Ristanovic, David Kimhy, Angela D Bryan, Vijay A Mittal, Exercise Intervention in Individuals at Clinical High Risk for Psychosis: Benefits to Fitness, Symptoms, Hippocampal Volumes, and Functional Connectivity, Schizophrenia Bulletin, 2022; https://doi.org/10.1093/ schbul/sbac084