21934

ÖĞRETMENLERDE SAĞLIKLI YAŞAM BİÇİMİ DAVRANIŞLARI: DİYARBAKIR İLİ SİLVAN İLÇESİ ÖRNEĞİ

Amaç Erken okul döneminde, sağlıklı yaşam biçimi davranışları (SYBD) alışkanlığı kazanmada öğretmenler önemli bir rol modeldir. Bundan dolayı, çalışmamızda Diyarbakır ili Silvan ilçe merkezinde çalışan öğretmenlerin SYBD alışkanlıklarını tespit etmeyi amaçladık. Gereç ve Yöntem Kesitsel tipteki çalışmamızın evrenini, Diyarbakır ili Silvan ilçe merkezinde ve bağlı köy okullarında görev yapmakta olan 1075 öğretmen oluşturmaktaydı. Araştırma evrenimiz tüm ilçeydi ve çalışmaya katılmaya onay veren tüm öğretmenleri dahil ettik. Çalışmamızda ulaşılabilirlik oranı %85 (n=914) idi. Sağlıklı yaşam biçim davranışları; Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği-II ile belirlenmiştir. Ölçeğin manevi gelişim, sağlık sorumluluğu, fiziksel aktivite, beslenme, kişiler arası ilişkiler ve stres yönetimi olmak üzere altı alt boyutu bulunmaktadır. Bulgular Ortalama yaş (±SD) 29,7±4,9’idi ve 492 (%53,8)’ si erkekti. Tüm katılımcılarda ortalama SYBD ölçek puanı 128,0±21,0 idi. Alt grupları incelediğimizde en yüksek ortalama puan “manevi gelişim” faktöründe iken (26,0±4,5), en düşük ortalama puan ise “fiziksel aktivite” faktöründen (16,4±4,7) alınmıştır. Ayrıca SYBD ölçeği toplam puanı; 20-29 yaş grubunda (p=0,048), bekar/dullarda (p=0,009), meslekte çalışma süresi 0-10 yıl olanlarda (p=0,007), sigara içmeyenlerde (p=0,007), anasınıfı öğretmenlerinde (p=0,006), ekonomik durum algısı iyi olanlarda (p<0,001) anlamlı olarak daha yüksekti. Sağlıklı yaşam biçimi davranışları üzerinde sigara kullanmamak, iyi ekonomik durum algısı ve öğretmenin branşı anlamlı etkiye sahiptir (sırasıyla p=0,034, p<0,001, p=0,031). Sonuç Araştırmamızda Diyarbakır ili Silvan ilçesinde çalışan öğretmenlerin sağlıklı yaşam biçimi davranış puan ortalaması orta düzeydeydi. Buna olumsuz katkıda bulunan en anlamlı faktör sigara içimiydi. Kadın cinsiyet, evli medeni durum ve kronik hastalığı olan gruplarda sağlıklı yaşam biçimi içerisinde egzersiz puanları daha düşüktü. Bu gruplarda sigarayı bıraktırmaya ve fiziksel aktivite düzeyini artırmaya yönelik uygun programlar geliştirilmelidir.

Anahtar Kelimeler:

Sağlıklı yaşam biçimi davranışları, Diyarbakır, Öğretmenler

HEALTHY LIFESTYLE BEHAVIORS OF TEACHERS: THE EXAMPLE OF SILVAN DISTRICT OF DIYARBAKIR PROVINCE

Objective During the early school period, teachers are in an important role model position in acquiring Healthy Lifestyle Behaviors (HLB) habits. Therefore, our study aimed to determine the HLB habits of teachers working in Diyarbakır-Silvan district center. Material and Method The cross-sectional study population consisted of 1075 teachers working in Diyarbakır-Silvan district center and affiliated village schools. We included every teacher who agreed to participate in the study without sampling, as our study universe was chosen as the entire district. The accessibility rate in our study was 85% (n=914). Healthy lifestyle behaviors were measured by the Healthy Lifestyle Behaviors Scale-II. The scale has six sub-dimensions: spiritual development, health responsibility, physical activity, nutrition, interpersonal relationships, and stress management. Results The mean age was 29.7±4.9, and 492 (53.8%) were male. The mean HLB score was 128.0±21.0 in all participants. When we examine the sub-parameters, the highest score was in the spiritual development factor (26.0±4.5), and the lowest average score was in the physical activity factor (16.4±4.7). In addition, the HLB scale total score was significantly higher in the 20-29 age group (p=0.048), single/widowed (p=0.009), 0-10 years of employed (p=0.007), non-smokers (p=0.007), kindergarten teachers (p=0.006), those with a good perception of the economic situation (p<0.001). Not smoking, good perception of the financial situation, and the teacher's branch significantly affect healthy lifestyle behaviors (p=0.034, p<0.001, p=0.031, respectively). Conclusion In our study, the HLB score average was moderate in the teachers working in Diyarbakır-Silvan District. The most significant factor was cigarette smoking which negatively contributes to the HLB score. Exercise scores were lower in the female gender, married marital status, and chronic disease. Appropriate programs should be planned for teachers to cease smoking and increase physical activity levels.

Keywords:

Healthy lifestyle behaviors, Diyarbakir, Teachers,

PDF

___

1. Duran Ü, Serdal Ö, Asgarpour H, Kunter D. Sağlık çalışanlarında sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2018;2(3):138–47.
2. Çelık GO, Malak AT, Bektaş M, Yilmaz D, Yümer AS, Öztürk Z, ve ark. Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin sağlığı geliştirme davranışlarını etkileyen etmenlerin incelenmesi. Anatolian Journal of Clinical Investigation. 2009;3(3).
3. Visseren FLJ, Mach F, Smulders YM, Carballo D, Koskinas KC, Bäck M, et al. 2021 ESC Guidelines on cardiovascular disease prevention in clinical practice: Developed by the Task Force for cardiovascular disease prevention in clinical practice with representatives of the European Society of Cardiology and 12 medical societies With. Eur Heart J. 2021;42(34):3227–337.
4. Salomon JA, Mathers CD, Chatterji S, Sadana R, Ustun TB, Murray CJL. Quantifying individual levels of health: definitions, concepts and measurement issues. Health Systems Performance Assessment: Debate, Methods, and Empiricism. 2003;301–18.
5. Karadeniz Y, Çakır H, Şimşek B, Can G. TEKHARF 2014 taraması ve coğrafi bölgelere göre ölüm oranı ile koroner hastalık insidansı. Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi. 2015;43(4):326–32.
6. Enginoğlu HD, Üçgün AB, Yürekli MV, Uskun E. Yaşam kalitesinin yordayıcısı olarak sağlıklı yaşam biçimi davranışları: Tıp Fakültesi öğretim elemanları örneği. Turkish Journal of Public Health. 2021;19(1):55–68.
7. Sn W, Kr S, Nj P. The Health Promoting Lifestyle Profile Development and Psychometric Characteristics. Nursing Research. 1987;36(2):76–80.
8. Chuang SP, Wu JYW, Wang CS, Pan LH. Health-promoting lifestyles and psychological distress associated with well-being in community adults. American Journal of Health Behavior. 2017;41(4):446–53.
9. Sousa P, Gaspar P, Vaz DC, Gonzaga S, Dixe MA. Measuring Health‐Promoting Behaviors: Cross‐Cultural Validation of the Health‐Promoting Lifestyle Profile‐II. Int J Nurs Knowl. 2015;26(2):54–61.
10. Tanjani PT, Azadbakht M, Garmaroudi G, Sahaf R, Fekrizadeh Z. Validity and reliability of health promoting lifestyle profile II in the Iranian elderly. Int J Prev Med. 2016;7.
11. Kohl III HW, Cook HD. Educating the student body: Taking physical activity and physical education to school, 2013; 1-38.
12. Barbosa HC, Oliveira ARD. Physical activity of preschool children: A review. Physiother Rehabil. 2016;1:111.
13. Kafkas ME, Kafkas ŞA, Acet M. Beden eğitimi öğretmenlerinin sağlıklı yaşam biçimi davranış düzeylerinin incelenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2012;32(2):47–56.
14. Gürsel N, Özbey S, Güzel P. Öğretim elemanlarının sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve yaşam kalitesi. International Journal of Social Science Research. 2016;5(2):10–25.
15. Jung SH, Kim DH. Health perception, health status and health promotion behaviors of elementary school teacher. Journal of the Korean Society of School Health. 2017;30(3):355–64.
16. Lee KN, Kim SL. Determinant of the Health Promoting Lifestyle of the Teachers in Choong-Buk province. Journal of Korean Academy of Community Health Nursing. 1998;9(1):30–9.
17. Onat A, Yüksel M, Köroğlu B, Gümrükçüoğlu HA, Aydın M, Çakmak HA, ve ark. TEKHARF 2012: Genel ve koroner mortalite ile metabolik sendrom prevalansı eğilimleri. Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi. 2013;41(5):373–8.
18. Pinar R, Celik R, Bahcecik N. Reliability and construct validity of the health-promoting lifestyle profile II in an adult Turkish population. Nurs Res. 2009;58(3):184–93.
19. Tokuç B, Berberoğlu U. Edirne merkez ilçe ilköğretim okullarında çalışan öğretmenlerde sağlığı geliştirici davranışlar. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2007;6(6):421–6.
20. Koçak HS, Öncel S, Zincir H, Seviğ EÜ. Sınıf öğretmenlerinde tip 2 diyabet riski ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının belirlenmesi. Turkish Journal of Public Health. 2017;15(2):70.
21. Özçelik H, Sönmez Y. Isparta il merkezinde görev yapan toplum lideri bazı meslek gruplarının sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2015;22(4):115–25.
22. Cürcani M, Tan M, Özdelikara A. Hemşirelerin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin. 2010;9(5).
23. Ersoy P, Sönmez Y, Ersoy İ. An evaluation of the diet and physical activity compliance of elderly hypertensive patients in Isparta city centre: A cross-sectional study. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi. 2020;18(3):170–82.
24. Onat A: Fiziksel Etkinlik: Metabolik Bozukluklar ve Koroner Hastalık Riskinden Korunma. İstanbul: Logos Yayıncılık; 2015.
25. Özcan S, Bozhüyük A. Çukurova Üniversitesi sağlık bilimleri öğrencilerinin sağlıklı yaşam davranışları. Çukurova Medical Journal. 2016;41(4):664–74.
26. Hosseini M, Ashktorab T, HosseinTaghdisi M, Vardanjani AE, Rafiei H. Health-promoting behaviors and their association with certain demographic characteristics of nursing students of Tehran City in 2013. Global Journal of Health Science. 2015;7(2):264.
27. Wei CN, Harada K, Ueda K, Fukumoto K, Minamoto K, Ueda A. Assessment of health-promoting lifestyle profile in Japanese university students. Environ Health Prev Med. 2012;17(3):222– 7.
28. Bakouei F, Jalil Seyedi-Andi S, Bakhtiari A, Khafri S. Health promotion behaviors and its predictors among the college students in Iran. International Quarterly of Community Health Education. 2018;38(4):251–8.
29. Almutairi KM, Alonazi WB, Vinluan JM, Almigbal TH, Batais MA, Alodhayani AA, et al. Health promoting lifestyle of university students in Saudi Arabia: a cross-sectional assessment. BMC Public Health. 2018;18(1):1–10.
30. Alzahrani SH, Malik AA, Bashawri J, Shaheen SA, Shaheen MM, Alsaib AA, et al. Health-promoting lifestyle profile and associated factors among medical students in a Saudi university. SAGE Open Med. 2019;7:2050312119838426.