SüleymanDemirel Üniversitesi TIP FAKÜLTESİ DERGİSİ: 1998 Aralık; 5(4) Apoptosis Üzerine Kanser Tedavisinde Kullanılan Bazı İlaçların Etkisi Pınar (Aslan) Koşar, Nurten Özçelik ÖZET Apoptosis doku, hücre miktarının normal regülasyonu için esas olan hücre ölümünün aktif bir şeklidir. Apoptosis insan HL-60 hücrelerinde pek çok fiziksel ve kimyasal uyarıcılarla indüklenebilir. Lösemi tedavisinde kullanılan ve alkoloid yapısında olan Harringtonine (HT) ve Homoharringtonine (HHT) 'nin HL-60 hücrelerinde apoptosisi teşvik ettiği belirtilmektedir. Ayrıca HL-60 hücrelerinin DNA ekstraktları HT ve HHT ile muamele edildiğinde intemükle-osomal DNA degredasyonuna neden olmaktadır. HT ve HHT'nin HL-60 hücrelerinde apoptosisi uyarması yönünde¬ki etkisi, belirtilen maddelerin aynı hücrelere sitotoksik etkileri ile paralellik göstermektedir. HT ve HHT'nin antitü-mör aktivitesi, bu maddelerin apoptosisi teşvik etmesinden kaynaklanmaktadır. Bazı çalışmalarda epipodophylloto-xins etoposit'in (VP-16) HL-60 hücrelerinde düşük dozlarda bile apoptosisi indüklediği bildirilmektedir. İnsanda akut myeloid lösemilerde (AML), HL-60 hücrelerinin süspansiyon kültürlerinde, 1-beta-D-arabinofuranosylcytosine (ARA-C), mitoxantrone (MTN) ve paclitaksel (TXL) ilaçlarının, intemükleozomal DNAfragmantasyonuna ve apoptosise ne¬den oldukları saptanmıştır. Bunlara neden olan en düşük ilaç konsantrasyonunun DNA-interaktif olan MTN ve ARA - C'de düşük, ancak DNA interaktif olmayan TXL'de daha yüksek olduğu bildirilmektedir. İn vivo ve in-vitro yapılan pek çok benzer çalışma özellikle kemoterapotik ilaçların kanser tedavisinde daha rasyonel kullanılması gerektiğini gösterir. Anahtar Kelimeler: Apoptosis, intemükleozomal DNA fragmantasyonu, HL-60 hücreleri, lösemi. ABSTRACT EFFECT OF SOME DRUGS USED İN THE TREATMENT OF CANCER ON APOPTOSİS Apoptosis is an active mode of celi death that is essentialfor normal regulation oftissue celi number. Apoptosis can be induced by various physical an chemical stimuli in the human HL-60 celi. it was reported that Harringtonine (HT) and Homoharringtonine (HHT) that used in treatment ofleukemia and was alkoloid in made induce the apop-tosis in HL-60 cells. Moreover, DNA extractedfrom HL-60 cells treated with HT and HHT showed the intemucleoso-mal DNA degratation. The efficacy of UT and HHT in inducing apoptosis of HL-60 cells wasfound to parallel with their cytotoxic activity in HL-60 cells. The antitümör activity of HT and HHT is related to their apoptosis inducing activity. it was reported that epipodophyllotoxins etoposid (VP-16), also in low doses induce apoptosis in HL-60 cells in some studies. it was determined that 1-beta-D-arabinofuranosylcytosine (Ara-c), mitoxantrone (MTN) andpactita-xel (TXL) cause internücleosomal DNA fragmantation and apoptosis in human acule myeloid leukemia HL-60 cells in suspension culture. it was reported that the threshold concentration caused the these effects is lovver.for the DNA - interactive drugs MTN and Ara-C but higherfor the non-DNA-interactive drug TXL. A lot ofsimilar studies in-vivo and in-vitro show that chemothreropotic drugs should use mor e rational in the treatment ofcancer. Key Words: Apoptosis, internücleozomal DNA fragmantation, HL-60 cells, leukemia.