PERFORMANS ESASLI BÜTÇELEME SİSTEMİ: BÜROKRASİ VE BÜROKRAT DAVRANIŞLARI PERSPEKTİFİ
Performans esaslı bütçeleme sistemi; bütçe süreç ve yöntemlerinde performansbilgisinin kullanılması, kamu harcamalarının kontrolü, kaynak dağılımında ve üretimdeetkinlik, hesap verebilirliğin sağlanması ile sonuç odaklı bakış açısı gibi temel amaçlardanhareketle 1990’lı yıllarda uygulanmaya başlamıştır. Kamu mali yönetimi alanındaperformans esaslı bütçeleme sisteminin verimli ve etkin çıktılar ortaya koyabilecek bir bütçeyöntemi olduğu sıklıkla ifade edilmektedir. Ancak söz konusu çıktıların sağlanmasındasistemin temel aktörlerinden olan bürokratlar ve onların davranışları kilit bir rolüstlenmektedir. Çalışmada; performans esaslı bütçeleme sistemi, politik iktisat çerçevesindebürokrat davranışları açısından incelenmiş olup söz konusu bütçe sisteminin, bürokratdavranışları neticesinde meydana gelebilecek olumsuzlukları ortadan kaldırabilecek birmekanizmaya sahip olmadığı sonucuna varılmıştır.
PERFORMANCE-BASED BUDGETING SYSTEM: THE PERSPECTIVE OF BUREAUCRACY AND BUREAUCRAT BEHAVIORS
The implementation of performance-based budgeting system started in the 1990s based on basic purposes such as using performance information in budget processes and methods, controlling public expenditures, ensuring resource distribution, and efficiency and accountability in production and result-oriented perspective. It is frequently emphasized that the performance-based budgeting system is a budget system that can provide efficient and productive outputs in the field of public financial management. However, bureaucrats and their behaviors, which are among the main actors of the system, play a key role in the provision of these outputs. This study examines performance-based budgeting in terms of bureaucrat behaviors within framework of political economy and concludes that this budget system does not have a mechanism that can eliminate the negativities that may occur as a result of bureaucratic behaviors.
___
- Aktan, Coşkun Can (1999), Müdahaleci Devletten Sınırlı Devlete, Yeni Türkiye
Yayınları, Ankara.
- Aktan, Coşkun Can, Kamil Tüğen (2006), “Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi”,
Kamu Mali Yönetiminde Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Bütçeleme,
Editör: Coşkun Can Aktan, Seçkin Yayıncılık, Ekonomi Kitapları Dizisi: 28,
Ankara, ss. 205-217.
- Aktan, Coşkun Can, Mustafa Sakal, Dilek Dileyici (2007), “Bürokratik Davranışların
Ekonomik Teorisi: Kamu Tercihi Açısından Bir Değerlendirme”, Modern
Politik İktisat Kamu Tercihi, Editör: Coşkun Can Aktan ve Dilek Dileyici,
Seçkin Yayıncılık, Ankara, ss. 177-199.
- Aktel, Mehmet (2003), Küreselleşme ve Türk Kamu Yönetimi, Asil Yayın, Ankara.
Boex, L. F. Jameson, Martinez-Vazquez, Jorge, Robert, McNab (2000), “Multi
– Year Budgeting: A Review of International Practices and Lessons for
Developing and Transitional Economies, Public Budgeting Finance, Vol. 20,
No. 2, pp. 91-112.
- Bal, Tolga (2016), “Performans Esaslı Bütçeleme (PEB) Sistemi Çerçevesinde
Alternatif Modellerin Türkiye’de Uygulanabilirliği”, Sayıştay Dergisi, Sayı:
96, ss. 25-54.
- Breton, Albert, Ronald, Wintrobe (1975), “The Equilibrium Size of a Budgetmaximizing
Bureau: A Note On Niskanen’s Theory of Bureaucracy”,
Journal of Political Economy, Vol. 83, No. 1, pp.195-207.
- BUMKO (T.C. Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü) (2009),
“Performans Bütçe Modülü: Eğitim Notu”, http://www.bumko.gov.tr/
TR,7039/peb-egitim-dokumanlari.html, (Erişim Tarihi: 03.03.2019).
- Carnis, Laurent A. H. (2009), “The Economic Theory of Bureaucracy: Insights from
the Niskanian Model and the Misesian Approach”, The Quarterly Journal
of Austrian Economics, Vol. 12, No. 3, pp. 57-78.
- Çelebi, A. Kemal, Birol, Kovancılar (2012), “Performans Esaslı Bütçeleme
Sisteminin Teorik ve Pratik Sorunları”, Yönetim ve Ekonomi, Cilt:19, Sayı:1,
ss.1-18.
- Downs, Anthony (1964), “Inside Bureaucracy”, https://www.rand.org/content/
dam/rand/pubs/ papers/2008/P2963.pdf, (Erişim Tarihi: 15.02.2019).
- DPT (T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı) (2006), Kamu İdareleri İçin
Stratejik Planlama, Ankara.
- Egeli, Haluk, H. Ahmet Akdeniz, Mehmet Aksaraylı, Kamil Tüğen, Ahmet
Özen (2007), “Stratejik Planlamaya Dayalı Performans Esaslı Bütçeleme
Sisteminin Kritik Kontrol Noktaları Analizi: Türkiye’deki Kamu Kurumları
Uygulaması”, Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt: 22, Sayı: 1, ss.
27-47.
- Eker, Aytaç, Temel Gürdal, Cahit Şanver (2006), Analitik Bütçe Sistemi ve Yerel
Yönetimlerde Uygulanması, Deniz Yıldızı Matbaacılık, Ankara.
- Etzioni-Halevy, Eva (1985), Bureacracy and Democracy: A Political Dilemma,
Routledge, London.
- Friedman, Milton (1980), Free to Choose, HBJ, New York.
- Friedman, Milton (2004), “Liberty Quotation: Milton Friedman on the Four Ways to
Spend Money”, http://lpmaryland.org/liberty-quotation-milton-friedmanfour-
ways-spend-money/, (Erişim Tarihi: 05.02.2019).
- Güner, M. Fatih (2009), “Kamu Yönetiminde İç Denetime Geçiş Süreci ve
Karşılaşılan Sorunlar: Kamu İç Denetiminin Değişimi Üzerine Bir Araştırma”,
Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 18, Sayı 2, ss. 209-227.
- Hood, Christopher, Meg, Huby, Andrew, Dunsire (1984), “Bureaucrats and
Budgeting Benefits: How do British Central Government Departments
Measure Up?”, Journal of Public Policy, Vol. 4, No. 3, pp. 163-179.
- HSSGM (Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü) (2006), Mali Yılı Faaliyet
Raporu, İstanbul.
- Kesik, Ahmet (2004), “Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi”, 5. Kamu Kalite
Sempozyumu-Kamu Kaynaklarının Etkili Yönetimi: Stratejik Planlama ve
İzleme, 9-10 Haziran 2004, Ankara.
- Kızıltaş, Emine (2003), “Çok Yıllı Bütçeleme Sistemi”, Bütçe Dünyası, Sayı:16, s.
13-18.
- Koç, Yüksel (1975), Genel Muhasebe, Baylan Matbaası, Ankara.
Macey, Jonathan R. (1998), “Winstar, Bureaucracy and Public Choice”, Supreme
Court Economic Review, Vol. 6, pp. 173-200.
- McGill, Ronald (2001), “Performance Budgeting”, The International Journal of
Public Sector Management, Vol. 14, No. 5, pp.376-390.
- Mises, Ludwig Von (2018), Bürokrasi (Çev: Atilla Yayla ve Feridun Ergin), 3. Baskı,
Liberte Yayınları, Ankara.
- Mutluer, M. Kamil, Erdoğan Öner, Ahmet Kesik (2005), Bütçe Hukuku, Bilgi
Üniversitesi Yayını.
- Mutluer, M. Kâmil, Erdoğan Öner, Ahmet Kesik (2016), Kamu Maliyesi, 4. Baskı,
İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Niskanen, William Arthur (1971), Bureaucracy and Representative Government,
Aldine-Adherton Publishing Company.
- OECD (2007), “Performance Budgeting in OECD Countries”, http://www.oecd.
org/gov/ budgeting/performancebudgetinginoecdcountries.htm, (Erişim
Tarihi: 02.03.2019).
- OECD (2008), “Performance Budgeting: A User’s Guide”, Policy Brief, https://
www.oecd.org/gov/budgeting/Performance-Budgeting-Guide.pdf, (Erişim
Tarihi: 02.03.2019).
- OECD (2016), “2016 OECD Performance Budgeting Survey: Integrating
Performance and Results in Budgeting”, https://www.oecd.org/gov/
budgeting/Performance-Budgeting-Survey-Highlights.pdf, (Erişim Tarihi:
02.03.2019).
- Olsen, Johan P. (2006), “Maybe It is Time to Rediscover Bureaucracy”, Journal of
Public Administration Research and Theory, Vol. 16, No.1, pp. 1-24.
- Özen, Ahmet (2008), “Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi ve Türkiye’de
Uygulanabilirliği”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı.
- Robinson, Marc, Jim, Brumby (2005), “Does Performance Budgeting Work?”, IMF
Working Paper, No. 05/210, pp. 1-75.
- Robinson, Marc, Duncan, Last (2009), “A Basic Model of Performance-Based
Budgeting”, Fiscal Affairs Department International Monetary Fund
Technical Notes and Manuals, pp.1-12.
- Robinson, Marc (2008), “Performance Budgeting”, Fiscal Affairs Department
International Monetary Fund, 2008 East West Center/Korean Development
Institute Conference.
- Rose, Aidan (2003), “Results-Orientated Budget Practice in OECD Countries”,
Overseas Development Institute, Working Paper No. 209, pp.1-68
Savaş, Vural (1989), Anayasal İktisat, Beta Basımevi, İstanbul.
- Shah, Anwar, Chunli, Shen (2007), “A Primer on Performance Budgetting”,
Anwar Shah (Ed), Budgeting and Budgetary Institutions, The World Bank
Public Sector Governance and Accountability Series, pp. 137-166.
- Smith, Brian C. (1988), Bureacracy and Political Power, St. Martin’s Press, New
York.
- Şahin, Deniz (2010), “5018 Sayılı Kanun Çerçevesinde Kamu Bürokrasisinin Bütçe
Sürecindeki Yeni Rolü ve Harcamaları Disipline Edici Etkisi”, Yayımlanmamış
Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
- T.C. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü (2002), Tahakkuk Esaslı
Devlet Muhasebesi Çalışmaları/Devlet Muhasebesinde Reform Çalışmaları,
Ankara.
- Tullock, Richard B., Gordon, Mckeinze (1980), Modern Political Economy: An
Introduction to Economics, International Student Edition, McGraw-Hill
Education.
- Tüğen, Kamil (2016), Devlet Bütçesi, 15. Baskı, Bassaray Matbaası, İzmir.
Willoughby, G. Katherine, Julia, E. Melkers (2000), “Implementing PBB: Conflicting
Views of Success”, Public Budgeting & Finance, Vol. 20, No. 1, pp. 85-120.