Mali güç ve askeri güç arasındaki kritik ilişki: Osmanlı İmparatorluğu örneği

Neden tarih boyunca bazı uluslar güç kaybederken diğerleri kazanmıştır? Bu soru sadece tarihe olan bir ilgiye cevap aramanın yanında günümüz dünyasını anlayabilmek ve geçmişte gelişip güç kaybeden ulusları inceleyerek gelecekte de benzer durumların gerçekleşme olasılığını ortaya koyabilmek için önemlidir. Bu noktadan hareketle çok kapsamlı bir araştırma yaparak geçmiş 500 yılı analiz eden Yale Üniversitesi tarihçisi Paul Kennedy, imparatorlukların yükseliş ve çöküşlerinde önemli bir etkisi olan ekonomi ve askerî güç arasındaki kritik ilişkiye odaklanmıştır. Uluslar, askeri güçlerini ekonomik kaynaklarına göre oluşturmuşlardır ancak Kennedy, kaynaklar dışında yeni teknolojilerin ve yeni üretim sistemlerinin, kaynakları bol olan ekonomiler için bile askeri güç oluşturma maliyetini yükselteceğini savunmuştur ve büyük güçlerin yükseliş ve çöküşlerinde gelişen teknolojilerin ve üretim sistemlerinin etkisi üzerinde durmuştur. Makalede; Kennedy’nin çalışmasından yola çıkılarak Osmanlı İmparatorluğu incelenmiştir. Bütçeler ve askerî sanayi rakamları yardımıyla imparatorluğun büyük bir askerî güç olduğu dönemden, gerileme dönemine geçişi ve çöküşü analiz edilmiştir ve kitapta detaylı bir şekilde incelenmediği fark edilen Osmanlı’nın da, Kennedy’nin tezi ile örtüşür bir şekilde teknolojik yenilikler ve üretim anlayışındaki değişiklikler sonucu yok olduğu ortaya konmaya çalışılmıştır.

The critical relationship between economic and military power: A case study of Ottoman Empire

Why is that some nations gain power while others lose it in history? The question is not only of historical interest but also important for understanding today’s world and for making guesses about the great empires that flourished and fell in the past. In his wide-ranging analysis of global politics over the past five centuries, Paul Kennedy, Professor of history from Yale University, focuses on the critical relationship between economic and military power because it affects the rise and fall of empires. Nations project their military power based on their economic resources. However Kennedy arguing that new technologies and production systems as well as resources increase the cost of creating military power, examines the impact of developing Technologies and production systems on the great power, specifically on their rise and fall. In this study, the Otoman Empire is analysed from Paul Kennedy’s perspective. With the help of budgets and military industry numbers, the rise and fall of the empire is reviewed. The reason why the Otoman Empire fell was explained through the technological changes and differences in the understanding of production, which is compatible with Kennedy’s arguments.

PDF

___

Açba, S., 2004. Osmanlı Devleti’nin Dış Borçlanması, Vadi Yayınları, Ankara.
Adıvar, A., 1982. Osmanlı Türklerinde İlim, Remzi Kitabevi İstanbul.
Agoston, G., 2006. Barut, Top ve Tüfek, Osmanlı İmparatorluğu’nun Askeri Gücü ve Silah Sanayisi, Kitap Yayınevi, İstanbul.
Ayalon, D., 1956. Gunpowder and Firearms in the Mamlûk Kingdom, Routledge Publish, London.
Aydüz, S., 1998. Osmanlı Devleti’nde Tophâne-i Âmire ve Top Döküm Teknolojisi, doktora tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Bıyık, A., 1979. Ateşli Silahların Osmanlılara Girişi ve Yayılışı, Basılmamış bitirme tezi, İstanbul.
Friedman, G., 2009. The Next 100 Years, Random House Inc, Newyork.
Güran, T., 2003. Osmanlı Mali İstatistikler Bütçeler 1841 – 1918, T.C.Başbakanlık Devlet İstatistikler Enstitüsü Tarihi İstatistikler Dizisi, Cilt 7, Ankara.
Güran, T., 2007. Osmanlı Kamu Maliyesi (1839 – 1918) Osmanlı Maliyesi: Kurumlar ve Bütçeler, Osmanlı Bankası Yayınları, İstanbul.
İnalcık, H., 2004. Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, Cilt 2, Eren Yayıncılık, İstanbul.
Kennedy, P., 2009. Büyük Güçlerin Yükseliş ve Çöküşleri, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
Köprülü, M. F., 1986. Osmanlı İmparatorluğunun Kuruluşu, Ötüken Yayınları, İstanbul.
Öner, E., 2001. Mali Olaylar ve Düzenlemeler Işığında Osmanlı İmparatorluğu ve Cumhuriyet Döneminde Mali İdare, Maliye Bakanlığı Yayınları, 2001/359, Ankara.
Özcan, A., 1995. Fatih’in Askeri Dehası ve Fetih Topları, Tarih ve Medeniyet Dergisi, sayı 5.
Pamuk, Ş., 2005. Osmanlı – Türkiye İktisadi Tarihi 1500 -1914, İletişim Yayınları, İstanbul.
Pamuk, Ş., 2005. Osmanlı Ekonomisinde Bağımlılık ve Büyüme (1820 – 1913), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
Parry, V.,J., 1975. İslâm'da Harb Sanatı, Tarih Dergisi, 28-29, İstanbul.
Parry, V.,J., 1978. Barut, Encyclopedia of Islam (New Edition), (EI2),
Petroviç, D., 1975. Fire-arms in the Balkans on the Eye of and After Ottoman Conquuests Of The Fourteenth and Fifteenth Conturies, War, Tecnology and Society in the Middle East, ed. V. J. Parry ve M. E. Yapp, London.
Tabakoğlu, A., 2005. Türk İktisat Tarihi, Dergah Yayınları, Ankara.

ISSN: 1303-6831
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 2002
Yayıncı: Milli Savunma Üniversitesi Alparslan Savunma Bilimleri ve Millî Güvenlik Enstitüsü