İstiklal Savaşı’nda Bir Yol: İstiklal Yolu ve Kastamonu Bölgesindeki Lojistik Faaliyetlerin Değerlendirmesi

Türk İstiklal Savaşı’nda cephe gerisindeki mücadeleler içerisinde Kastamonu bölgesinin özel bir önemi vardır. Kastamonu bölgesi Batı Cephesine uzanan sevkiyat yollarının başında gelmektedir. Ayrıca Anadolu’daki mücadeleye katılacak vatanseverlerin geçiş güzergâhı olması nedeniyle de stratejik öneme sahiptir. Bu dönemde Kastamonu’da kurulan askerî ve sivil teşkilatlar da son derece önemli görevler üstlenmişler ve İstiklal Savaşı’na destek olmuşlardır. Anadolu'da kurulan millî hükümetin lojistik ve ikmal desteğinin sağlandığı önemli merkez durumunda olan Kastamonu vilayeti, bölgede kurulan Kastamonu ve Bolu Havalisi Kumandanlığı vasıtasıyla İstiklal Savaşı’nı desteklemiştir. Kastamonu’da Kuvayaskerîımilliye’nin örgütlenmesi Vali Vekili Ferid Recai Bey’in çalışmaları ile başlamış ve 28 Eylül 1919 tarihinde Kastamonu Müdafaa-ı Hukuk Cemiyeti kurularak faaliyete geçmiştir. Karadeniz’de yapılan sevkiyatın İnebolu’da kara ile buluşması neticesinde başlayan zor ve cefalı yolculuğu Kastamonu yolu üzerinden cephelere kadar uzanmış, bu faaliyeti ise kurulan nakliye kolu gerçekleştirmiştir. O yılların ağır şartları altında yapılan bu nakliye işleri bir taraftan askerî makamlar, diğer taraftan da oluşturulan komisyonlar vasıtası ile yapılmıştır.İnebolu–Kastamonu-Ankara arasında taşıma işlerinin önemli bir bölümü kiralanan arabalar ve yöre halkının yaptığı taşıma ile yürütülmüştür. 3 Kasım 1920 tarihinde ise nakliye işlerinin daha düzenli bir şekilde yapılması için İnebolu-Kastamonu hattında 14’üncü Fırka’nın emrinde, bir nakliye kolu oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

İstiklal Savaşı, Kastamonu ve Bolu Havalisi Kumandanlığı, 14’üncü Fırka, Nakliye Kolu, Kastamonu, İnebolu

Evaluation of Logistics Activities in Kastamonu Region During the Turkish War of Independence

In the Turkish War of Independence, Kastamonu region had a special importance for the struggle behind the front lines. At that time, the importance of the region increased with its logistical support of the front. Moreover, the region also served as a doorway for patriots to reach Anatolia to join the war. Military and civilian organizations formed in Kastamonu carried out important missions and made valuable contributions to the Turkish War of Independence. Kastamonu, which was an important support center in terms of logistics and supply for the National Government, supported the Turkish War of Independence through Kastamonu and Bolu Command in the region. The efforts to form and organize the national forces in Kastamonu started with the orders of the Deputy Governor Ferid Recai Bey, and the Association for Defense of National Rights in Kastamonu was established on September 28, 1919.The military shipments brought to Inebolu by sea were then transferred rapidly to the fronts through Kastamonu amid various challenges. The transportations of such were carried out under difficult conditions at the time by military authorities and the commissions formed. A great deal of the transportations between Inebolu-Kastamonu-Ankara was carried out by rental cars and the collective efforts of the local people. However, in order to prevent disruptions in transportation of military equipments, units for logistics were formed on November 3, 1920 under the command of the 14th Fırka in Inebolu-Kastamonu line.

Keywords:

The Turkish War of Independence, Kastamonu, The Command of Kastamonu and Bolu, 14th Fırka, Logistics Supply, İnebolu,

PDF

___

Arşiv Belgeleri
Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Daire Başkanlığı Arşivi, (ATASE) İstiklal Harbi Kataloğu, İSH., Kutu 57, Gömlek 84. İSH, K:600, G:5. İSH, K:600, G: 5aa. İSH, K:1065, G:1. İSH, K:1063, G:144. İSH, K:1118, G:74. İSH, K:1119, G:66. İSH, K:1118, G:76. İSH, K:1120, G:69. İSH, K:644, G:60. İSH, K: 604, G:140aa. İSH, K:610, G:51aa.. İSH,K:610, G:51ab.
Kitap ve Makaleler
AÇIKSÖZ Hüsnü, İstiklal Harbinde Kastamonu, Kastamonu Vilayet Matbaası, Kastamonu, 1933. ATABEY Figen, Karadeniz’de Türk Donanması (Birinci Dünya Harbi ve Millî Mücadele Dönemi), Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 2006. Atatürk’ün Bütün Eserleri, C.4, (1919), Kaynak Yayınları, İstanbul, 2000. CEBESOY Ali Fuad, Millî Mücadele Hatıraları, İstanbul, 1953. EVSİLE Mehmet, Kurtuluş Savaşında Askerî Nakliye Hizmetleri, Amasya, 1997. Harp Tarihi Vesikaları Dergisi, Sayı 54, Yıl 14, Aralık 1965, Genelkurmay Başkanlığı Harp Tarihi Dairesi Yayını, Ankara, 1965, Vesika Nu. 1240. İstiklal Harbi, Deniz Cephesi ve Hava Harekâtı, Genelkurmay Başkanlığı, Harp Tarihi Dairesi Resmî Yayınları, Cilt V, Ankara, 1964. ÖZLÜ Hüsnü, “Millî Mücadele Yıllarında İnebolu’da Faaliyette Bulunan Cemiyet ve Teşkilatlar” Askerî Tarih Araştırmaları Dergisi, Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları S.12, Ağustos 2008. PEKER Nurettin, 1918–1923, İstiklal Savaşı'nın Vesika ve Resimleri, İnönü, Sakarya, Dumlupınar Zaferlerini Sağlayan İnebolu ve Kastamonu Havalisi Deniz ve Kara Harekâtı Hatıraları, İstanbul, 1955. SARI, Arif, “Osmanlı Kara Taşımacılığında Deve ve Türkmen Deveciler”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.21, S.1, (2019), ss.303-322. SARI, Arif, “Osmanlı Devleti’nde Konargöçerlerden Taşımacılık Hizmeti Alımı: Kira Devesi Usulü”, Doğu ve Batı Türklüğünün Ortak Tarihi Devirleri ve Münasebetleri Toplum ve Ekonomi, (ed. A. Aköz, D. Yörük), Palet Yayınları, Konya 2018, ss.239-252. TOPAL Coşkun, “Doğu Harekâtı Sonrası Batı Cephesinin Lojistiği ve Karadeniz’in Güvenliği Sorunu”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Haziran 2008, Cilt 10, Sayı 1, s.104-115. Türk İstiklal Harbi, İdari Faaliyetler (15 Mayıs 1919-2 Kasım 1923), 7’nci Cilt, Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayını, Ankara, 1975.
Gazeteler
Açıksöz Gazetesi, 21 Eylül 1919, S.13. Açıksöz Gazetesi, 27 Eylül 1919, S.14. Kastamonu Gazetesi, 18 Kânunuevvel 1920, Sayı 2238. Kastamonu Gazetesi, 22 Kânunuevvel 1920, Sayı 2242.

ISSN: 1303-6831
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 2002
Yayıncı: Milli Savunma Üniversitesi Alparslan Savunma Bilimleri ve Millî Güvenlik Enstitüsü