ADAMUS BREMENSİS’İN GÖZÜNDEN VİKİNGLERİN TARİHİ COĞRAFYASI

Avrupa’nın kuzey ucunda yaşayan ve yaptıkları akınlarla tüm Avrupa’ya korku salan Vikingler onuncu yüzyıldan sonra Hıristiyanlaşmaya başlamıştır. Hıristiyanlaşmalarının sorumluluğu bugüne kadar çeşitli taraflarca üstlenilmeye çalışılmıştır. Bu eski tartışmaya dönemin birincil tanıklarından ve Hıristiyanlaştırmanın taraflarından birisi olan Adamus Bremensis ise yazdıklarıyla konuyu hem açıklamış hem de sorumluluğu mensubu olduğu dinsel gruba almıştır. Sorumluluğu üstlendiği eserinde bir yandan, Hıristiyanlaştırmanın muhatabı olan Vikingleri tarihleri, inanışları ve coğrafyaları ile tanıtmış ve nasıl Hıristiyanlaştırıldıklarını tanıklık ettiği olaylar, okuduğu kaynaklar ve dinlediği başka tanıkların ifadeleriyle aktarmıştır. Böylece Adamus Bremensis’in onucu ve on birinci yüzyılda gerçekleşen Vikinglerin Hıristiyanlaşmasını anlattığı eseri “Gesta Hammaburgensis ecclesiae pontificum” sadece bir Ortaçağ kroniği olmaktan öte anlamlar içermektedir. Öte yandan Gesta sadece ana konusu olan Vikingleri tarihleri, inançları ve coğrafyaları ile tanıtmaz, bunu yaparken bir yandan da ilişkili oldukları komşu halkları ve onların Vikingler ile olan ilişkilerini tanıtır. Tarafımdan Türkçeye çevrilerek yayınlanan Gesta’da, eser sahibi Adamus neredeyse bilimsel bir hassasiyet ile Vikinglerin yaşam alanları, siyasal ve kültürel coğrafyalarının doğal sınırları ve tüm bunların adlandırılmasındaki kökenleri açıklamaktadır. Dört baptan oluşan Adamus Bremensis’in eserininin sahip olduğu değeri sadece tarihsel bilgiyle sınırlı olmadığını aynı zamanda bilim tarihi açısından da kayda değer bilgiler içerdiğini söyleyebilmekteyiz. Bu çalışmada Adamus’un yazdığı Gesta’nın Dördüncü Babında anlatılanlar tanıtılmaya ve günümüzün çağdaş bilgileriyle tartışılmaya çalışılacaktır.

___

  • Adami (1876), Gesta Hammaburgensis Ecclesiae Pontificum ex Recencione Lappenbergh, Hannoverae, Adamus Bremensis (1917), Gesta Hammaburgensis Ecclesiae Pontificum, Hannoverae, Adam of Bremen (1959), History of The Archbishops of Hamburg-Bremen, Tra: Francis J. Tschan, New York. Adam von Bremen (1917), Hamburgische Kirchengeschichte, Her: Bernhard Schmeidler, Hannover. Adamus Bremensis (2017), Barbarlıktan Medeniyete Vikingler: Bremenli Adam Hamburg Kilisesi Piskoposları Tarihi, Çev: Selahattin Özkan, İstanbul. Sverre Bagge (2017), Cross & Scepter: The Rise of the Scandinavian Kingdoms form the Vikings to the Reformation, Princeton: Princeton University Press. Johannes Brøndste (1965), The Vikings: The Background to a Fierce and Fascinating Civilization, Londra: Pelican Books. Hans-Wener Goetz (2006), Constructing Past: Religious Dimensions and Historical Concuisness in Adamus of Bremen’s Gesta, The Making og Christian Myths in the Periphery of Latin Christendom (c. 1000 - 1300), L. B. Mortensen, ed., Kopenhag: University of Copenhagen. Birgit ve Peter Sawyer (1993), Medieval Scandinavia: From Conversion to Reformation, Londra: University of Minnesota Press.