NESHİN GERÇEKLEŞMESİNDE ETKİLİ OLAN FAKTÖRLER

Nasih-mensuh meselesi Kur’an ilimlerinin önemli konularından birisi olup bu konuda tartışmalar hep olmuştur. Âlimlerin kahir ekseriyeti Kur’an’da neshin var olduğunu kabul etmiştir. Bazı âlimlere göre ise Kur’an’da nesih yoktur. Neshi kabul edenler açısından nasih-mensuh ayetler, ayetlerin nüzul sebebi ve ortamı birlikte mülahaza edilince ayetlerin neshedilmesinde nüzul ortamının etkisi olduğu görülecektir. Nitekim 23 yıllık süre zarfında hayata temas ederek interaktif bir şekilde inen Kur’an, toplumun algı, düzey ve gelişimine göre hüküm belirlemiştir. Kur’an’ın, hayata dair ilkeleri şekillendirirken mantıklı bir süreç izlemesi; insan ve toplum gerçekliğini gözetmesi ve bu bağlamda bazı hükümleri zamanla değiştirmesi vahyin insan tarafına bakan kısmı itibarıyla faydalı olmuştur. Nesih meselesine esbabı zahiri penceresinden bakıldığında bazı ayetlerin hükmünün değiştirilmesi veya kaldırılmasında tarihsel seyrin ve sürecin etkisi olduğu görülecektir. Teşri sürecinde mantıklı bir mekanizmanın takip edildiği ve insanların her türlü ihtiyaçları gözetilerek nizam kurulduğu anlaşılmaktadır.
Anahtar Kelimeler:

Kur’an, Nasih, Mensuh, Teşri, Nüzul

___

  • AKDEMİR, Hikmet, “Seyf Ayetiyle Mensuh Olduğu İddia Edilen Ayetler Üzerine Bir İnceleme”, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XX, Şanlıurfa, 2008, 5-25.
  • AKK, Halid Abdurrahman, Usulu’t-Tefsir ve Kavaiduhu,Dimaşk, 2007.
  • ALUSÎ, Ebu’s-Sena Şihabuddin es-Seyyid Mahmud b. Abdillah, Ruhu’l-Maani fi Tefsiri’l-Kur’ani’l-Azim ve’s-Seb’i’l-Mesani, Kahire, 2005.
  • ATEŞ, Süleyman, Yüce Kur’an’ın Çağdaş Tefsiri, İstanbul, 1989.
  • ______, Kur’an Ansiklopedisi, İstanbul, “tarihsiz”.
  • AYDEMİR, Abdullah, “Mensuh Ayetler”, Diyanet Dergisi, XIV-4, Ankara, 1998, 51-94.
  • AY, Mahmut, Kur’an’da Müşriklerin Eleştiri ve İthamları ve Bunlara Verilen Cevaplar, (Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara, 2007.
  • BAKKAL, Ali, “Şafiî’de Nesh Anlayışı”, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, III, Şanlıurfa, 1997, 109-132.
  • BERKİ, Ali Himmet-KESKİOĞLU, Osman, Hatemü’l-Enbiyâ Hazreti Muhammed ve Hayâtı, Ankara, 2010.
  • BUHARÎ, Ebu Abdillah Muhammed b. İsmail, el-Camiu’s-Sahih, Kahire, 1980.