Modern Dilbilim Çalışmaları Işığında İbn Haldun'de Dilbilimsel Terimler

Öz: Bu makale İbn Haldun’un modern diller ışığında dilbilim terimleri alanındaki çalışmalarını ele alır. Dilbilim alanında çalışma yapan araştırmacılar,İbn Haldun’un sosyoloji ve tarih alanlarında yeterliliğine dikkat çekerken onun bu alan dışında ilim ve sanat sahalarında da önemli bir yeri olduğunu dile getirir. Dilbilim araştırmalarında İbn Haldun’un ihtimam gösterdiği en önemli konu terim meselesi olup üzerinde çalıştığı alanlar şunlardır: Dil, nahiv, belagat, beyan ve edebiyat vb. Bununla birlikte İbn Haldun, dilbilim terimlerinin ve onların kullanıldığı alanların gelişmesine önemli katkılar sağlamıştır. Bu makalede, modern dilbilim çalışmalarıyla karşılaştırarak İbn Haldun’un dilbilimine terimsel olarak bakış açısını ve bu alandaki kıymetli katkılarını ele alacağız.

The Linguistic Idiom to Ibn Khaldoun Within Modern Linguistic Studies

Abstract: This article deals with the study of linguistic idiom to Ibn Khaldoun in the light of modern linguistics. Ibn Khaldoun’s name is very recurrent in the fields of sociology and history, and after all, the searcher in the field of linguistics finds a significant presence of him in all kinds arts and sciences as well as language sciences. One of the most important areas of the linguistic research in Ibn Khaldoun’s views is the idiom or the concept to which he showed a clear interest by discussing several linguistic concepts and idioms like language, grammar, rhetoric, literature… and other current concepts in the Arabic language sciences. By doing that Ibn Khaldoun has greatly participated in developing the linguistic idiom and setting its indications in addition to showing the fields where it is applied… this is what we shall discuss in this article which deals with Ibn Khaldoun’s view of Language Sciences concerning the idiom, and the value of his efforts in this area, in comparison with the modern linguistic lesson.

___

  • الجرجاني ، عبد القاهر : دلائل الإعجاز: تح: د/ ياسين الأيوبي، المكتبة لعصرية / بيروت،ط 1
  • . ابن جني ، الخصائص، تح: محمد علي النجار، دار الكتب المصرية،د.ط / 1952
  • . ابن خلدون ، المقدمة ؛ ط/ دار الكتاب اللبناني- بيروت – لبنان: ص 1084
  • . داسكال ، مارسيلو: الاتجاهات السيميولوجية المعاصرة – ط/ إفريقيا الشرق – الدار البيضاء) 1987
  • - زكريا ، د/ ميشال: الألسنية ) علم اللغة الحديث: مبادؤها وأعلامها ( ، المؤسسة الجامعية للدراسات والنشر والتوزيع ، 1404 ه/ 1983 م. / بيروت ، لبنان ، ط 2
  • الزمخشري ، جار الله أبو القاسم محمود بن عمر: أساس البلاغة ، دار الكتب المصرية بالقاهرة، د.ط ) 1341 ه- 1922 م
  • السكاكي ، ابو يعقوب : ) أبو يعقوب(: مفتاح العلوم: ضبط: نعيم زرزور، دار الكتب العلمية، بيروت، لبنان ) 1987 م
  • الشايب ، د/ أحمد : الأسلوب – مكتبة النهضة المصرية - 1991، ط 8
  • الصالح ، د/ صبحي: دراسات في فقه اللغة – دار العلم للملايين ،بيروت، لبنان؛ طبعة 2004 م
  • عتيق ، د/ عبد العزيز: المدخل إلى علم النحو والصرف ، دار النهضة العربية- بيروت ) 1974
  • مدكور ، د/عاطف: علم اللغة بين القديم والحديث: دار الثقافة للنشر والتوزيع- مصر ) 1986 م
  • ماريوباي : أسس علم اللغة : ترجمة وتعليق: د/ أحمد مختار عمر، عالم الكتب، 1987- ط 2
  • أبو مغلي ، د/ سميح: في فقه اللغة وقضايا العربية – دار مجدلاوي – عمان – الأردن ) 1987 م
  • - نايل ، د/ محمد : البلاغة بين عهدين )في ظلال الذوق الأزلي وتحت سلطان العلم النظري ( ، دار الفكر العربي، القاهرة .) 1994 (
  • - الهاشمي ، السيد أحمد : جواهر البلاغة– دار الفكر، بيروت / طبعة مجددة ) 1421 ه- 2000 م (.