Çin Tarihinde Deniz Haydutluğu Olgusu ve 鄭一嫂 Zheng Yi Sao

Çin coğrafi konumu itibariyle, ilk hanedanından son hanedanına kadar neredeyse her dönemde deniz haydutlarının hedefi olmuştur. Deniz haydutları, var oldukları süre boyunca yasaları çiğnemeleri ve suçlu olma potansiyelleri ile bilindikleri için, daima denizlerde hüküm süren kötü kişiler olarak addedilirler. Ancak, Çin tarihine baktığımızda varlıkları M.Ö. 2000’li yıllara dayanan Çinli deniz haydutları ilkel toplumun doğası ve oluşumundan ayrı düşünülemeyecek zoraki koşullar sonucu ortaya çıkmıştır. Merkezi otorite kurulana kadar kölelere uygulanan baskıdan kaçan halk denizlerde yaşamaya başlamış ve denizciliğin zor koşullarında yağma yaparak yaşamlarını sürdürmeye çalışmıştır. Zamanla deniz haydutluğu bir meslek haline dönüşmüş ve Çinli haydutlar hanedanlar boyunca denizlerde yelkenlerini dalgalandırmışlardı. Çin tarihinde, 張伯路 Zhang Bo Lu ayaklanması (M.S.109) ile resmi olarak Doğu Han Hanedanında deniz haydutluğu başlamıştır. Tarihsel süreçte, toplumsal gelişmeler ve teknolojik ilerlemeler ile deniz haydutluğunun kapsamı ve niteliği değişmiştir. Bazen sadece denizlerde, gemileri soyup, yağma yaparken bazen de dolaylı olarak ülkenin siyasetine dahil olmuşlardır. Son hanedan olan Qing Hanedanına (M.S. 1644- 1911) gelindiğinde, deniz haydutluğu 鄭一嫂Zheng Yi Sao ile doruğa çıkmıştır. 鄭一嫂 Zheng Yi Sao eşinden kalan mirası devralarak Güney Çin Denizinde hüküm sürmeye başlamıştır. Ölen eşinin evlatlığı olan 張保仔Zhang Bao Zi le iş birliği yapıp, onlarca gemiye ve binlerce mürettebata sahip olmuştur. Denizlerde kendi yasalarını koymuş ve uymayan mürettebatlarını ölümle cezalandırmıştır. 鄭一嫂 Zheng Yi Sao ve mürettebatı diğer deniz haydutlarına kıyasla, sadece kendi ülkeleri için değil, o dönemde Çin denizlerinde bulunan Batılı devletler için de tehdit unsuru oluşturmuştur. Sonları bir hapishanede ya da mezarda bitmemiştir. Aksine Qing Hanedanı ile müzakereler yaparak, geri kalan ömürlerini refah içerisinde geçirmişlerdir.

Anahtar Kelimeler:

Çin Denizi, Deniz Haydutluğu, Zhang Bo Lu, Denizcilik, Zheng Yi Sao, Korsanlık

The Phenomenon of Piracy in Chinese History and 鄭一嫂 Zheng Yi Sao

Due to its geographical location, China has been the target of sea bandits in almost every period from the first dynasty to the last. Their existence in Chinese history dates back to the about 2000s B.C. Sea bandits are usually regarded as villains who rule the seas, as they are known for their lifestyles of law-breaking and criminality. In many cases, however, Chinese naval bandits emerged as a result of forced conditions that cannot be considered apart from the nature and formation of their society. Until a centralized authority was established, people who escaped from the oppression of slavery started to live on the seas and tried to survive the difficult conditions of seamanship by plundering. Over time, piracy became a profession, and Chinese bandits sailed across the seas throughout the following dynasties. 張伯路 Zhang Bo Lu, who rebelled (A.D. 109) in the Eastern Han dynasty (A.D. 25-220), was the first person to be recorded in Chinese official records as a sea bandit, although there had been piracy activities before. Across history, the scope and nature of piracy has changed with social developments and technological advances. Sometimes they involved themselves in the politics of the country only on the seas, while robbing and looting, and sometimes indirectly with the people they are acting with. By the Qing Dynasty (A.D.1644-1911), piracy peaked with鄭一嫂 Zheng Yi Sao, commonly known in English as Ching Shih. 鄭一嫂 Zheng Yi Sao took over her husband’s legacy and began to rule the South China Sea. Cooperating with 張保仔 Zhang Bao Zi, her deceased husband’s adopted son, she owned dozens of ships with thousands of crew members. They made their own laws at sea and punished crews who did not comply with death. Compared to other naval sea bandits, 鄭一嫂 Zheng Yi Sao and her subjects posed a threat not only to their own country, but also to the Western states that were now operating in the Chinese seas. However, contrary to what we might expect today, she did not meet her end in a prison or a grave. On the contrary, by negotiating with the Qing Dynasty, she spent the rest of her life in prosperity.

Keywords:

China Sea Sea Bandits, Piracy, Zheng Yi Sao, Ching Shih, Zhang Bo Lu, Maritime,

PDF

___

Antony, Robert J.. Elusive Pirates, Pervasive Smugglers: Violence and Clandestine Trade in the Greater China China Seas, Hong Kong University Press, 2010.
Antony, Robert, Schottenhammer, Angela (eds.). Beyond the Silk Roads: New Discourses on China’s Role in East Asian Maritime History [East Asian Maritime History, 14] (Wiesbaden: Otto Harrassowitz, 2017) [International conference Beyond the Silk Road: Asian Maritime History and Culture 海上絲路的延伸：亞洲海洋歷史及文化, China Maritime Museum Shanghai (August 19-23 2015)]
Bauer, Susan Wise. Rönesans Dünyası, Çev. Mehmet Moralı, İstanbul: Alfa Yayınları, 2014.
Boxer, Charles Ralph. “Piracy in the South China Sea”, History Today, XXX, 2012.
Bradford, Alfred S.. Flying The Black Flag: A Brief History Of Piracy, USA: Praeger, 2007.
Burgess Jr. Douglas R.. “Hostis Humani Generi: Piracy, Terrorism and a New International Law”, 13U. Miami Int’l&Comp. L, Vol:13, Issue: 2, 2006.
Ceylan, Fatma Ecem. “Müslüman Çinli Amiral Zheng He’nın Aile Tarihi’ne Genel Bir Bakış”, Current Research in Social Sciences, Cilt: 2, Sayı: 2, Ankara, 2016.
Çalık, Tacettin. “Uluslararası Hukukta Deniz Haydutluğu ve Somali Açıklarındaki Deniz Haydutluğu ile Mücadele”, Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:7, Sayı.1, 2017.
Duncombe, Laura Sook. Pirate Women; The Princesess, Prostitutes, And Privateers Who Ruled The Seven Sea, Chicago Review Press, 2017.
Fong, Adam. East-West Center Working Papers, International Graduate Student Conference Series, No. 26, 2006.
Görez, Feyza. “Beyliklerden İmparatorluğa Giden Süreç ve İlk İmparator Qin Shi Huang Di” Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doğu Dilleri ve Edebiyatları Anabilim Dalı, Ankara, 2011.
Hobsbawn, Eric J.. “Haydutlar” Çev. Fatma Taşkent, İstanbul: Logos Yayıncılık, 1974.
Ke, Xu. “Contemporary Maritime Piracy in Southeast Asia”, (Unpublished Ph.D Thesis), National University of Singapore, 2006.
Klausman, Ulrike. Meinzerin, Marion, Kuhn, Gabriel., Women Pirates and the Politics of the Jolly Roger, London: Black Rose Book, 1997.
Kırılen, Gürhan. Eski Çin’in Ötekisi Türkler, Ankara: Gece Kitaplığı, 2014.
Lancaster, Ryan. “Piety over Piracy: The Shaolin Monks’ Victory against Wokou,” Saber and Scroll:, Vol. 3: Iss. 4, Article 5.
Lozan, Seha Meray. “Bazı Türk Antlaşmalarına göre Korsanlık ve Deniz Haydutluğunun Yasaklanması”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 18, Sayı: 03, 1963.
Neuman, Karl Friedrich. History of The Pirates Who Infested The China Sea, From 1807 to 1810, London, 1831.
Öktem, Akif Emre, Kurtdarcan, Bleda Rıza. Deniz Haydutluğu ve Korsanlık: Tarihi ve Hukuki Boyutlarıyla, İstanbul: Kaptan Yayıncılık, 2011.
Randrianantenaina, Jean Edmond. Maritime Piracy and Armed Robbery Against Ships: Exploring the Legal and the Operational Solutions.The Case of Madagascar, New York: Division for Acean Affairs and The Law of Sea Office of Legal Affairs, 2013.
Roberts, John Morris. Kısa Dünya Tarihi, çev. Mehmet Tanju Akad, İstanbul: İnkılap Yayınları, 2017.
Sim, Y.H. Teddy. “The Maritime Defence of China: Ming General Qi Jiguang and Beyond”, Springer, Singapur, 2017.
Slatta, Richard W.. “Eric J. Hobsbawm’s Social Bandit: A Critique and Revision”, North Carolina State University, A Contracorriente, 2004.
Teo, Victor E.. Southeast Asia between China and Japan, England: Cambridge Scholars Publishing, 2012.
Wang, Chong. “Interpretting Zheng Chenggong; The Politics Dramatizing A Historical Figure In Japan, China, Taiwan (1700-1963)” Master Thesis, Hawaii University,2007, s.5.
Wen, Haiming. Çin Felsefesi, çev. Aysun Güneysu, Kaynak Yayınları, 2014. Yingying, Deng. “China’s Legal Enforcement on Anti-Piracy in South China Sea”, Asian Social Science, Hainan, Vol:6, No: 6, 2010.
Yolaç, S. Can. Herkes İçin Çin Tarihi Siyaset Kültür ve Medeniyet, Ankara: Olasılık Yayınevi, 2016.
Zheng, Guangnan. Zhongguo Haidao Shi, Huodong Ligong Daxue Chubanshe, Shanghai,1998.( 郑, 广南, 中国海盗史, 上海, 货东理工大学出版社,1998.)
后汉书·張法滕馮度楊列傳·5·張法滕馮Houhan Shu·Zhang Fa Teng Feng Du Yang Liezuhan·5·Zhang Fa Teng Feng (Online 28.10.2020) https://ctext.org/dictionary.pl?if=en&id=75133
越人 Yue Ren (Online: 08.12.2020) https://baike.baidu.com/item/%E8%B6%8A%E4%BA%BA/22219625
大运河Da Yunhe (Online:09.12.2020) https://baike.baidu.com/item/%E5%A4%A7%E8%BF%90%E6% B2%B3/35356
張角Zhang Jue (Online:11.12.2020) https://baike.baidu.com/item/%E5%BC%A0%E8%A7%92/1103