JOSEPH BEUYS’UN ÇALIŞMALARINDA KENDİLİK PRATİKLERİ VE ÖZNELEŞME SÜRECİ

1960’lı yıllarda avangart hareket olarak ortaya çıkan, Fluxus’un içinde yer almış Alman asıllı Joseph Beuys’un, sanat yaşantısı birçok açıdan değerlendirilmiştir. Çalışmalarında dilsel arketipleri ve okültizmi kullanan sanatçıyı, mitleştirip mesih konumuna getirenler kadar; piyasaya angaje olduğunu düşünüp eleştirenler de olmuştur. Bu makalede Beuys’un çalışmaları, kendisinin üretmiş olduğu Genişletilmiş Sanat ve Sosyal Heykel kavramlarının yanında Michel Foucault’ un aynı dönemlerde özne ve iktidar ilişkisini etik üzerinden ele aldığı “kendilik pratikleri” kavramı ile ilişkilendirilmektedir. İnsanın kendi içinde eylemle birlikte dönüşmesini amaçlayan bu kavramlar, kendisine, başkalarına ve dünyaya karşı yeni bir tutum oluşturmayı; etik bir alan açmayı hedeflemektedir. Çalışmada hayatını ve bedenini sanatının hem öznesi hem de nesnesi haline getiren sanatçının performanslarına odaklanılarak eylemin temelinde yer alan özne konusu tartışılmıştır. Beuys’un şaman ritüellerinden siyasete kadar uzanan sanat pratiklerinde kullandığı sembollerin ve dışavurumcu tavırla özneleşme sürecinin çağdaş sanattaki etkisine değinilmiştir. Bu durumun günümüz sanatında ortaya konan politik eylemlerin toplumsal muhalefet bağlamında nasıl bir direnç oluşturduğunun anlaşılması hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Sanat, Politika, Özneleşme, Etik, Sosyal Heykel

SELF PRACTİCES AND SUBJECTİVATİON PROCESS İN THE WORKS OF JOSEPH BEUYS

The German-born Joseph Beuys, who was involved in Fluxus, which emerged as an avant-garde movement in the 1960s, has been judged in many ways through his art life to this day. There are those who criticize the artist who uses linguistic archetypes and occultism in his works, as well as those who mythologize him and make him the Messiah. In this article, Beuys' works, the concepts of Expanded Art and Social Sculpture that he suggested, and the concept of "self-practices" in which Foucault handled the relationship between subject and power through ethics in the same periods are associated. These concepts, which aim to transform the human being together with the action within his inner world, intend to create a new attitude towards himself, others, and the world, and to open an ethical field. In the study, the subject at the basis of his action will discuss by focusing on the performances of the artist who makes his life and body both the subject and the object of his art. The influence of the symbols Beuys used in his artistic practices ranging from shamanic rituals to politics and the process of subjectivization with an expressionist attitude on contemporary art will be discussed. It is aimed to understand how the political actions put forward in today's art constitute resistance in the context of social opposition.

Keywords:

Art, Politics, Subjectivation, Ethic, Social Sculpture,

PDF

___

Acar, B. (2016). Ters Dönmüş Bir Kaplumbağa İle Sanat Üzerine Konuşmalar. İstanbul: Sel Yayıncılık
Antmen, A. (2014). 20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar. İstanbul: Sel Yayıncılık
Cevizci A. (1999). Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları
Dolar, M. (2013). Sahibinin Sesi. (Çev. B. E. Aksoy). İstanbul: Metis Yayıncılık
Eliade M. (2003). Demirciler ve Simyacılar. (Çev. M. E. Özcan). İstanbul: Kabalcı Yayınevi
Fanzon C. (2001). Foucault ve Sosyal Diyalog- Parçalanmanın Ötesi. (Çev. H. Arslan). İstanbul: Paradigma Yayınları
Fineberg, J. (2014). 1940’tan Günümüze Sanat-Varlık Stratejileri. (Çev. S. Atay-Eskier, E. Yılmaz). İzmir: Karakalem Kitabevi Yayınları
Foucault, M. (1987). Söylemin Düzeni. (Çev. T. Ilgaz). İstanbul: Hil Yayın
Foucault, M. (2005). Özne ve İktidar. (Çev. I. Ergüden, O. Akınhay). İstanbul: Ayrıntı Yayınları
Foucault, M. (2015). Öznenin Yorumbilgisi. (Çev. F. Keskin). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları
Foucault, M. (2017). Cinselliğin Tarihi. (Çev. H. Uğur, Tanrıöver). İstanbul: Ayrıntı Yayınları
Foucault, M. (2020). Eleştiri Nedir? Kendilik Kültürü. (Çev. M. Erşen). İstanbul: Ayrıntı Yayınları
Landa De. M. (2013). Çizgisel Olmayan Tarih. (Çev. E. Kılıç). İstanbul: Metis Yayınları
Merdaner, E. (2016). Joseph Beuys. İstanbul: Tekhne Yayınları.
Mesch, C. (2021). Joseph Beuys. (Çev. E. Ayvaz). İstanbul: Arter Yayınları
Urhan, V. (2013). Michel Foucault ve Düşünce Sistemleri Tarihi: Arkeoloji, Soykütüğü, Etik. İstanbul: Say Yayınları
Yılmaz, M. (2006). Modernizmden Postmodernizme Sanat. Ankara: Ütopya Yayınevi