Büşra Aleyna ÖNVER, Nigar ÜNLÜSOY DİNÇER

Klinik Uygulama Deneyimi Yaşayan Öğrenci Hemşirelerin Depresyon Düzeyleri ve Bakım Davranışları Arasındaki İlişki

Amaç: Çalışma klinik uygulama deneyimi yaşayan hemşirelik öğrencilerinin depresyon düzeyleri ile bakım davranışları arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla tanımlayıcı ilişkisel araştırma tasarımında gerçekleştirilmiştir. Yöntem: Çalışma; bir devlet üniversitesinin hemşirelik bölümünde klinik uygulama deneyimi yaşayan 503 hemşirelik öğrencisinden çalışmaya katılmayı kabul eden, formlardaki tüm soruları cevaplandıran 234 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Veriler “Kişisel Bilgi Formu”, “Beck Depresyon Ölçeği” ve “Bakım Davranışları Ölçeği-24” ile 10 Mart-15 Mayıs 2019 tarihleri arasında yüz yüze veri toplama yöntemi ile toplanmıştır. Elde edilen verilerin analizi SPSS 22.0 programında yapılmıştır. Bulgular: Çalışmaya katılan öğrencilerin yaş ortalaması 20.63±1.40 olup, %80.0’ı kadındır ve yaklaşık yarısı (%54.7) hemşirelik bölümünü isteyerek tercih etmiştir. Öğrencilerin %5.6’sının (n=13) şiddetli depresif belirtiler gösterdiği ve “Beck Depresyon Ölçeği” puan ortalamalarının 13.42 ± 9.00 olduğu saptanmıştır. “Bakım Davranışları Ölçeği-24” toplam puan ortalamaları 4.88 ± 0.66 olan öğrenciler en yüksek puan ortalamasını ölçeğin “saygılı olma” alt boyutundan almışlardır. Beck Depresyon Ölçek puanı ve Bakım Davranışları Ölçeği-24 toplam ve alt boyutları arasında istatistiksel olarak önemli fakat zayıf düzeyde negatif yönlü bir korelasyon saptanmıştır (p

Anahtar Kelimeler:

Bakım davranışı, Depresyon, Hemşirelik, Hemşirelik bakımı, Öğrenci hemşire

The Relationship Between Depression Levels and Care Behaviors of Nursing Students Who Have Clinical Practice Experience

Aim: The study was carried out in a descriptive relational research design to determine the relationship between depression levels and care behaviors of nursing students who have clinical practice experience. Method: The study was conducted with 234 students, who accepted to participate in the study and completed the forms, out of 503 nursing students who had previous clinical practice experience in the nursing department of a state university. Data were collected with face-to-face data collection method using “Introductory Information Form”, “Beck Depression Scale” and “Caring Behaviors Scale-24” between March 10- May 15, 2019. The analysis of the obtained data was carried out using the SPSS 22.0 program. Results: The mean age of the students participating in the study was 20.63±1.40 years, 80.0% of them were women, and about half (54.7%) of them willingly preferred the nursing department. It was stated that 5.6% (n=13) of the students showed severe depressive symptoms and that "Beck Depression Scale” mean score was found to be 13.42 ± 9.00. Students with a total mean score of 4.88 ± 0.66 on the "Caring Behaviors Scale-24" got the highest mean score from the "being respectful" sub-dimension of the scale. A statistically significant but weak negative correlation was found between the Beck Depression Scale score and the Caring Behaviors Scale-24 total and sub-dimensions (p

Keywords:

Care Behavior, Depression, Nursing, Nursing Care, Student Nurse,

PDF

___

Aloufi, M.A., Jarden, R.J., Gerdtz, M.F., & Kapp, S. (2021). Reducing stress, anxiety and depression in undergraduate nursing students: Systematic review. Nurse education today, 102, 104877. https://doi.org/10.1016/j. nedt.2021.104877
Alparslan, N., Yaşar, S., Dereli, E. & Turan, F. N. (2008). Sağlık yüksekokulu ve teknik eğitim fakültesi öğrencilerinde görülen depresif belirtiler ve bunu etkileyen faktörlerin incelenmesi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 10 (2), 48-57. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/hemarge/issue/52698/694996
Andsoy, II, Güngör, T., Dikmen, Y., & Nabel, EB (2013). Hemşirelerin bakım planını yönlendirmeler. Çağdaş Tıp Dergisi, 3 (2), 1-7.
Aydın, Y.D., Orak, N.Ş., Gürkan, A., Aslan, G., & Demir, F. (2017). Hemşirelik öğrencilerinin klinik eğitimleri sırasında hemşirelerden aldığı desteğin değerlendirilmesi. Journal of Academic Research in Nursing, 3(3), 109-115.
Aylaz, R., Kaya, B., Dere, N., Karaca, Z., & Bal, Y. (2007). Sağlık yüksekokulu öğrencileri arasındaki depresyon sıklığı ve ilişkili etkenler/depressive symptom frequency among health high school students and the associated factors. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 8(1), 46-51.
Başar, G., Akın, S. & Durna, Z. (2015). Hemşirelerde ve Hemşirelik Öğrencilerinde Problem Çözme ve İletişim Becerilerinin Değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(1),125-147.
Beck, A.T., Ward, C.H., Mendelson, M., Mock, J., & Erbaugh, J. (1961). An inventory for measuring depression. Archives of General Psychiatry, 4(6), 561-571.
Biçer, S., Ceyhan, Y.Ş., & Şahin, F. (2015). Hemşirelik öğrencileri ve klinik hemşirelerin klinik uygulamada öğrenciye yapılan rehberlik ile ilgili görüşleri. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 23(3), 215-223.
Birimoğlu, C., & Ayaz, S. (2015). Hemşirelik öğrencilerinin bakım davranışlarını algılamaları. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 2(3), 40-48.
Bresolin, J.Z., Dalmolin, G.L., Vasconcellos, S., Barlem, E., Andolhe, R., & Magnago, T. (2020). Depressive symptoms among healthcare undergraduate students. Revista Latino-Americana de Enfermagem, 28, e3239. https:// doi.org/10.1590/1518-8345.3210.3239.
Büyükbayram, A., Arabacı, L. B., Taş, G., & Varol, D. (2016). Öğrenci hemşirelerin duygusal zekâ ve sosyotropiotonomi kişilik özellikleri ile psikolojik dayanıklılıkları arasındaki ilişki. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(3), 29-37.
Cerit, B. & Çoşkun, S. (2018). Hasta ve hemşirelerin hemşirelik bakım kalitesine ilişkin algıları. Turkish Journal of Clinics and Laboratory, 9 (2), 103-109. DOI: 10.18663/tjcl.380674
Cleary, M., Horsfall, J., Baines, J., & Happell, B. (2012). Mental health behaviours among undergraduate nursing students: Issues for consideration. Nurse Education Today, 32(8), 951-955.
Chernomas, W.M., & Shapiro, C. (2013). Stress, depression, and anxiety among undergraduate nursing students. International Journal of Nursing Education Scholarship, 10(1), 255-266.
Çolak Okumuş, D. (2016) Hemşirelerin duygusal zekâ düzeylerinin bakım davranışlarına etkisi, Hemşirelik Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Okan Üniversitesi, İstanbul.
Dalgıç Y. (2017) Travmatik ve non-travmatik omurilik hasarlı bireylerde depresyon ve anksiyete belirtilerinin karşılaştırılması, Ruh Sağlığı ve Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
Deveci, S. E., Ulutaşdemir, N., & Açık, Y. (2013). Bir sağlık yüksekokulunda öğrencilerde depresyon belirtilerinin görülme sıklığı ve etkileyen faktörler. Fırat Tıp Dergisi, 18(2), 98-102.
Dığın, F., & Özkan, Z.K. (2020) Hemşirelik öğrencilerinin bakım davranışları algılarının belirlenmesi. Gevher Nesıbe Journal Of Medıcal & Health Scıences, 6(10), 16-21.
Enns, C.L., & Gregory, D.M. (2007). Lamentation and loss: expressions of caring by contemporary surgical nurses. Journal of Advanced Nursing, 58 4, 339-47.
Erenoğlu, R., Can, R., & Tambağ, H. (2019). Hemşirelik bakım davranışları ve bakım davranışları ile ilgili faktörler; Doğumevi örneği. Sağlık ve Toplum Dergisi, 29 (1) 79-88.
Erer, M.T., Akbaş, M., & Yıldırım, G., (2017). Hemşirelik evrimsel hemşirelik süreci. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi, 7 (1), 1-5.
Ferri, P., Stifani, S., Morotti, E., Nuvoletta, M., Bonetti, L., Rovesti, S., Cutino, A., & Di Lorenzo, R. (2020). Perceptions of caring behavior among nndergraduate nursing students: A three-cohort observational study. Psychology Research and Behavior Management, 13, 1311–1322. https://doi.org/10.2147/PRBM.S279063
Genç Demirağ, D. (2017). Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü ve Tıp Fakültesi öğrencilerinde akıllı telefon bağımlılığı ile depresyon ve anksiyete düzeyleri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi (Doctoral dissertation, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Tıp Fakültesi).
Göçmen Baykara, Z. (2014). Hemşirelik bakımı kavramı. Türkiye Biyoetik Dergisi, 1(2), 92-99.
Gökşin, İ., & Erzincanlı, S. (2020). Hemşirelik öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine yönelik tutumları ile bakımdavranışları arasındaki ilişki. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri, 12(1), 49-55.
Göriş, S., Kılıç, Z., Ceyhan, Ö., & Şentürk, A. (2014). Hemşirelerin profesyonel değerleri ve etkileyen faktörler. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 5(3), 137-142.
Gözütok Konuk, T., & Tanyer, D. (2019). Hemşirelik öğrencilerinin bakım davranışları algılarının incelenmesi. Bakım Bilimleri Dergisi, 8 (4), 191–197.
Gül, Ş., & Arslan, S. (2021). Bir hemşirelik bölümünde öğrenim gören öğrencilerin hemşirelik bakım davranışları algısının belirlenmesi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(2), 432-438.
Gül, Ş., & Dinç, L. (2018). Hastaların ve hemşirelerin hemşirelik bakımına yönelik algılarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 5(3), 192-208.
Gümüş, F., & Zengin, L. (2018). Hemşirelik öğrencilerinde anksiyete, depresif belirti sıklığı ve ilişkili f a k t ö r l e r . Van Tıp Dergisi, 25(4), 527-534.
Hashemiparast, M., Negarandeh, R., & Theofanidis, D. (2019). Exploring the barriers of utilizing theoretical knowledge in clinical settings: A qualitative study. International Journal of Nursing Sciences, 6(4), 399–405. https://doi.org/10.1016/j.ijnss.2019.09.008
Hisli, N. (1989). Beck depresyon envanterinin üniversite öğrencileri için geçerliliği, güvenilirliği. (A reliability and validity study of Beck Depression Inventory in a university student sample). J. Psychol., 7, 3-13.
Hür, S.D., Andsoy, I.I., Şahin, A.O., Kayhan, M., Eren, S., Zünbül, N., ... & İnanmaz, N. (2014). Karabük üniversitesi sağlık yüksekokulu öğrencilerinde depresif belirtiler. Journal of Psychiatric Nursing, 5(2), 72-6.
İskender, H., Dokumacıoğlu, E., Kanbay, Y., & Kılıç, N. (2018). Üniversite öğrencilerinde sağlıklı yaşam ve depresyon puan düzeyleri ile ilgili faktörlerin belirlenmesi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (4), 414-423.
Kang, Y.S., Choi, S.Y., & Ryu, E. (2009). The effectiveness of a stress coping program based on mindfulness meditation on the stress, anxiety, and depression experienced by nursing students in Korea. Nurse Education Today, 29(5), 538–543.
Karaaslan, D., Ergin, D., Demirbağ, S., & Celasin, N.Ş. Hemşirelik öğrencilerinin üniversite yaşamına uyum sürecinde sosyal destek algısının incelenmesi. Hemşirelik Bilimi Dergisi, 4(1), 1-10.
Karadağlı, F. (2016). Hemşirelik öğrencilerinin profesyonel değer algıları ve etkileyen faktörler. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(2), 81-91.
Karayurt, Ö., Ursavaş, F.E., & İşeri, Ö. (2018). Hemşirelerin bireyselleştirilmiş bakım verme durumlarının ve görüşlerinin incelenmesi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (2), 163-169.
Kurşun, Ş., & Kanan, N. (2012). Bakım Davranışları Ölçeği-24’ün Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 15(4), 229-235.
Kol, E., Geçkil, E., Arıkan, C., İlter, M., Özcan, Ö., Şakirgün, E., ... & Atay, S. (2017). Türkiye’de hemşirelik bakım algısının incelenmesi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (3), 163-172.
Labrague, L.J., McEnroe-Petitte, D.M., Papathanasiou, I.V., Edet, O.B., Arulappan, J., & Tsaras, K. (2017). Nursing students' perceptions of their own caring behaviors: a multicountry study. International Journal of Nursing Knowledge, 28(4), 225-232.
Loke, J.C., Lee, K.W., Lee, B.K., & Mohd Noor, A. (2015). Caring behaviours of student nurses: Effects of pre-registration nursing education. Nurse Education in Practice, 15(6), 421–429. https://doi.org/10.1016/j.nepr.2015.05.005
Mackintosh, C. (2000). Is there a place for “care” within nursing. International Journal of Nursing Studies, 37(4), 321-327.
Malak Akgün, B. (2017). Sosyotropi Otonomi Kişilik Özellikleri ve Hemşirelik. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 26 (2) 163-177.
Öner Altınok, H., Şengün İnan, F., & Üstün, B. (2011). Bakım: kavram analizi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 21 (3), 551-562.
Özdemir, G. (2016). On Dokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğrencilerinde İnternet Bağımlılığı ve Depresyon Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi. Tıpta Uzmanlık Tezi, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ankara.
Özdemir, L. (2016). Kişilik özelliklerinin bir girişimcilik boyutu olan denetim odağı üzerindeki etkisi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 17(2), 131-149.
Özlük, B., & Karaaslan, A. (2017). Sağlık bilimleri fakültesi birinci sınıf öğrencilerinin üniversite yaşamına uyumunda akran desteğinin etkisi. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, (10), 209-222.
Reeve, K.L., Shumaker, C.J., Yearwood, E.L., Crowell, N.A., & Riley, J.B. (2013). Perceived stress and social support in undergraduate nursing students' educational experiences. Nurse Education Today, 33(4), 419–424.
Singh, S., & Chauhan, S. (2017). Prevalence of depressıon amongst nursıng students, 6(2), 34-36. Indian Journal of Research, 6(2), 34-36.
Sümen, A., Ünal, A., Teskereci, G., Kardaşoğlu, S., Aslan, K., Irmak, M.Ş., Aydın, E., & Aslan, H.B. (2021). The relationship between nursing students' professional attitudes and caring behaviors: A cross-sectionalstudy. Perspectives in Psychiatric Care, 10.1111/ppc.12908. Advance online publication. https://doi.org/10.1111/ppc.12908.
Şendir, M., Çelik, S., Dişsiz, M., Güney, R., Açıksöz, S., Kolcu, M., ... & Bektemür, G. (2018). Hemşirelik eğitimi ve uygulamasında yeni bir yaklaşım: Hemşirelik eğitimi ve uygulamasının bütünleşmesi. Hemşirelik Akademik Araştırma Dergisi JAREN, 4(2), 92-99.
Temel, E., Bahar, A., & Çuhadar, D. (2007). Öğrenci hemşirelerin stresle baş etme tarzları ve depresyon düzeylerinin belirlenmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2(5), 107-118.
Tezel, A., Arslan, S., Topal, M., Aydoğan, Ö., Koç, Ç., & Şenlik, M. (2009). Hemşirelik öğrencilerinin problem çözme becerileri ve depresyon düzeylerinin incelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(4), 1-10.
Tung YJ, Lo KKH, Ho RCM, Tam WSW, (2018). Prevalence of depression among nursing students: A systematic review and meta-analysis. Nurse Educ Today. Apr;63:119-129. doi: 10.1016/j.nedt.2018.01.009. Epub 2018 Feb 9. PMID: 29432998.
Türk, G., Adana, F., Erol, F., Çelik Akyıl, R., & Taşkıran, N. (2018). Hemşirelik öğrencilerinin meslek seçme nedenleri ile bakım davranışları algısı. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(3), 1-10.
Ulaş, B., Tatlıbadem, B., Nazik, F., Sönmez, M., & Uncu, F. (2015). Üniversite öğrencilerinde depresyon sıklığı ve ilişkili etmenler. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(3), 71-75.
Ünsal, A. (2017). Hemşireliğin dört temel kavramı: insan, çevre, sağlık&hastalık, hemşirelik. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(1), 11-28.
Yılmaz, DU., Korhan, EA., & Khorshid, L. (2017). Bir palyatif bakım kliniğinde hemşirelik kalitesinin değerlendirilmesi. İnsan Bilimleri Dergisi, 14 (3), 2968-2980.
Yılmaz, M., Yaman, Z., & Erdoğan, S. (2017). Öğrenci hemşirelerde stres yaratan durumlar ve baş etme yöntemleri. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(2), 88-99.
Wu, Y., Larrabee, J.H., & Putman, H.P. (2006). Caring behaviors inventory: A reduction of the 42-item instrument.Nursing Research, 55(1), 18-25.