Radon Ölçümünde Kullanılan Lr-115 Tip-II Detektörlerinin Kalibrasyonu

Katıhal nükleer iz film dedektörleri uzun yıllardan beri farklı ortamlardaki radon aktivite konsantrasyonunölçümünde sıklıkla tercih edilmektedir. Ölçüm tekniği radon ve bazı kısa yarı ömürlü (218Po ve 214Po) ürünlerininyaydıkları alfa parçacıklarının dedektör üzerinde bıraktığı izlerin tespitine dayanmaktadır. Ayrıca 220Rn (toron) gibibazı radon izotopları da alfa parçacığı yaymaktadır ve bu alfalar da dedektör üzerinde iz oluşturabilir. Dedektörüzerinde oluşan izlerin sayısı radon aktivite konsantrasyonu ile orantılıdır. Yapılan ölçümlerde radon ve ürünlerinindedektör üzerinde oluşturduğu izlerin aktivite biriminde ifade edilebilmesi için dedektörlerin kalibrasyonugerekmektedir. Bu çalışmada Sakarya Üniversitesi Fizik Bölümünde çevresel örneklerde radon aktivitekonsantrasyonu ölçümlerinde kullanılan LR-115 Tip-II katıhal nükleer iz dedektörlerinin kalibrasyon işlemigerçekleştirilmiştir. Kullanılan dedektörler için kalibrasyon faktörü 0,0514 izcm-2Bq-1m3gün-1 olarak hesaplanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

LR-115 Tip-II, Kalibrasyon, Radon, nükleer iz kazıma

Calibration of LR-115 type-II detectors used in radon measurements

Solid state nuclear track detectors are often preferred for measurements of radon activity concentration in differentenvironment for many years. Measurement technique is based on the detection of the alpha tracks on the detectoremitted by radon and some of its short-lived progeny (218Po ve 214Po). Besides, other radon isotopes, such as 220Rn(thoron) emit alpha particles that may be formed tracks on detectors. Radon activity concentration is proportional tothe number of the tracks on the detector. In the measurements, it is required to express the tracks on the detectorformed by radon and its products in terms of activity unit. In this study, LR-115 Type-II solid state nuclear track etchdetectors used in Physics Department of Sakarya University for the measurements of radon activity concentration inenvironmental samples have been calibrated. The calibration factor for the detectors is calculated to be 0.0514trackcm-2Bq-1m3d-1.

Keywords:

LR-115 Type-II, calibration, radon, nuclear tack etching,

PDF

___

[1] UNSCEAR (United Nations Scientific Committee on the Effects of Atomic Radiation Sources and effects of ionizing radiation), Sources and effects of ionizing radiation. New York, USA: United Nations Publication, 2000, pp. 1–287.
[2] E. Tabar and H. Yakut, "Radon measurements in water samples from the thermal springs of Yalova basin, Turkey,"
. J. Radioannal. Nucl. Chem., 299(1), pp. 311–319, 2014.
[3] C. Papastefanou, "An overview of instrumentantion for measuring radon in soil gas and groundwaters," J. Environ. Radioact., 63, pp. 271–283, 2002.
[4] E. Tabar, "Dikili ve Bergama Bölgelerindeki Tektonik Aktivitenin Jeotermal Sularda Radon Ölçümleri ile Değerlendirilmesi," Y.L. tezi, Nükleer Bilimler Enstitüsü, Ege Üniversitesi, İzmir, Türkiye, 2010.
[5] G. Yaprak, O. Kaya; O. Candan, İ. Batmaz, F. Gür, B. Camgöz, "Aktif Gediz grabeninde yer alan Alasehir/Manisa yöresinde tektonik aktiviteye dayalı radon anomalilerinin incelenmesi", Nükleer Bilimler Enstitüsü, Ege Üniversitesi, TÜBİTAK projesi, 100Y059, 2003.
[6] R.L. Fleisher, P.B. Price, R.M. Walker, Nuclear tracks in solids: Principles and applications. California, USA: University of California Press, 1975, pp. 1–626 p.
[7] S.A. Durrani and R. Ilic, Radon Measurements Etched Track Detectors Applications in Radiation Protection, Earth Sciences and the Environment. London, UK: World Scientific Publishing, 1997, pp. 1–416.
[8] S.A. Durrani and R.K. Bull, Solid-State Nuclear Detection; Principles, Methods, and Applications. Oxford, UK: Pergamon Press, 1987, pp. 1–304.