Elanur Adar, Fatih İlhan

Çevre Laboratuvarlarından Kaynaklanan Tehlikeli Atıkların Yönetimi

Ülkemizde 45 çevre mühendisliği eğitimi veren üniversite ve 240 akredite çevre laboratuvarı vardır. Bu çevre laboratuvarlarında farklı numunelerde çeşitli analizler yapılmaktadır. Çevre laboratuvarlarında oluşan atıkların büyük çoğunluğu kimyasal atıklar ve biyolojik atıklardan meydana gelmektedir. Ayrıca oluşan bu atıkların büyük yüzdesi tehlikeli ve sıvıdır. Bu laboratuvarlardan oluşan toplam tehlikeli atık miktarı yılda yaklaşık 417000 litredir. Oluşan tehlikeli atıkların yönetimi, insan sağlığına ve çevreye zarar vermeden belirli kurallar çerçevesinde gerçekleştirilmelidir. Bu sebeple, çevre laboratuvarlarında yönetmeliklere uygun atık yönetim planlarının oluşturulması gerekmektedir. Bu plan, gerçekleştirilecek tüm faaliyetleri (eğitim, atık sınıflandırması, sınıflandırılan her bir atık için uygun depolamayı ve bertaraf yöntemleri vb.) ve sorumluları kapsayacak şekilde oluşturulmalıdır. Böylece, çevre laboratuvarları için oluşturulacak atık yönetim planı, oluşan atıkların insan sağlığına ve çevreye uygun şekilde yönetilmesini sağlamış olacaktır.

Anahtar Kelimeler:

çevre, laboratuvar, tehlikeli atık

Hazardous waste management originated from environmental laboratories

Our country has 45 universities with environmental engineering education and 240 accreditedenvironmental laboratories. In these environmental laboratories, various analyzes are carried out in differentsamples. Most of the wastes generated in environmental laboratories come from chemical wastes andbiological wastes. In addition, a large percentage of these wastes is hazardous and liquid phase. The totalhazardous waste from these laboratories is approximately 417000 liters per year. The management ofhazardous wastes should be carried out within the framework of certain rules without harming human healthand the environment. Therefore, it is necessary to establish waste management plans in accordance withregulations in environmental laboratories. This plan should be formed to cover all activities to be carriedout (education, waste classification, appropriate storage and disposal methods for each waste classified)and responsibilities. So, the waste management plan for the environmental laboratories will be managed inaccordance with the human health and environment.

Keywords:

environmental laboratory, hazardous waste, management,

PDF

___

Çevre Mühendisliği, [Çevrimiçi]. Available: https://tr.wikipedia.org/
Samsunlu, A. Çevre Mühendisliği Eğitimi, Türkiye’de Çevre Kirlenmesi Öncelikleri Sempozyumu I. Boğaziçi Üniversitesi. İstanbul, 284-302, 1991.
Şengil, İ.A. ve Yurtsever, M. Türkiye’deki Çevre Mühendisliği Bölümlerinde Öğretim Üyesi Profili, 2. Çevre Mühendisliği Eğitimi ve Meslek Alanındaki Gelişmeler Çalıştayı, Antalya, 127-145, 2011, [Çevrimçi]. Available: http://www.cmo.org.tr/resimler/ekler/2f92a32d9399be6_ek.pdf Türk Akreditasyon Kurumu (TURKAK), [Çevrimiçi]. Available: https://secure.turkak.org.tr/kapsam/search
Armijo de Vega, C., Ojeda-Benítez, S., & Ramírez-Barreto, M.E. Mexican educational institutions and waste management programmes: A University case study. Resour. Conserv. Recy. 39(3), 283–296, 2003.
Allen, A.S. Greening the campus. Environ. Sci. Technol. 35(9), 198A–202A, 1999.
Geng, Y., Liu, K., Xue, B., Fujita, T. Creating a “green university” in China: A case of Shenyang University. Journal of Cleaner Production, 61: 13-19, 2013.
Liu, K.B., et al., Project Report on Waste Separation at Shenyang University. Work paper. Shenyang University (in Chinese), 2012.
Entegre Atık Yönetimi, Ege Üniversitesi, 2011, [Çevrimiçi]. Available: http://euatik.ege.edu.tr/ .
Atık Yönetimi El Kitabı, Anadolu Üniveristesi, 2012, [Çevrimiçi]. Available: https://ays.anadolu.edu.tr/node/64.
Kimyasal Hijyen Planı, Kimya-Metalurji Fakültesi, İTÜ, 2003, [Çevrimiçi]. Available: http://www.kimyamuhendisligi.itu.edu.tr/bolum/Kimyasal_Hijyen_Plani.pdf.
Kimyasal Hijyen Planı, Kimya Mühendisliği Bölümü, İYTE, (2007), [Çevrimiçi]. Available: http://www.iyte.edu.tr/cheweb/tur/indextr.htm.
Korenaga, T., Tsukube, H., Shinoda, S., Nakamura, I., Hazardous Waste Control in Research and Education, Lewis Publisher, USA, 1994.
Danteravanich, S., Kaewborisut, J., Siriwong, C., Peutpaiboon, U., Laboratory Waste Management at Prince of Songkla University, Thailand, Proceeding in the R’2000 5th World Congress on Integrated Resources Management, Toronto, Canada, 2000.
Laboratory Waste Minimization and Pollution Prevention, [Online], http://www.p2pays.org/ref%5C01%5Ctext%5C00779/ch15.htm
Smyth. D.P.. Fredeen. A.L. & Booth. A.L. Reducing solid waste in higher education: The first step towards “greening” a university campus. Resour. Conserv. Recy. 54 (11), 1007–1016, 2010.
Taghizadeh. S. et al.. Solid waste characterization and management within university campuses case study : University of Tabriz. Elixir Pollution. 43, 6650–6654, 2012.
Okeniyi. J.O. & Anwan. E.U.. Solid wastes generation in Covenant university. Ota. Nigeria: Characterisation and implication for sustainable waste management. J. Mat. Env. Sci. 3(2), 419–425, 2012.
APHA; AWWA; WEF., Standard Methods for the Examination of Water and Wastewater. 22. Ed. APHA Publication, Washington D.C., 2012.
Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği, Resmi Gazete, [Çevrimiçi]. Available: http://www.resmigazete.gov.tr/.
Laboratuvar Güvenliği, [Çevrimiçi]. Available: http://www.laboratuvarguvenligi.com.
Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, Resmi Gazete, [Çevrimiçi]. Available: http://www.resmigazete.gov.tr/.
Doğan E., Gedik K., Kaya D., Kocabaş A.M., Özkan-Yücel U.G., Yılmaz Ö., Yılmazel Y.D. and Demirer G.N., The Laboratory Waste Management Implementation in the Department of Environmental Engineering at the Middle East Technical University, Environmental Problems Symposium: Kocaeli, 14-17 May 2008, Kocaeli University, Kocaeli, Turkey.
EPA, Report to Congress: Management of Hazardous Wastes from Educational Institutions (1989), [Online]. Available: https://www.epa.gov/hwgenerators/1989-report-congress-management-hazardous-wastes-educational-institutions.
Lara, E.R., De la Rosa, J.R., Castillo, A.I.R., Cerino-Cordova, F., Chuken, U.J.L., Delgadillo, S.S.F., Rivas-Garcia, P. A Comprehensive Hazardous Waste Management Program in a Chemistry School at a Mexican University, Journal of Cleaner Production, 142: 1486-1491, 2017.
Kimyasalların Güvenli Depolanması, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, İş Sağlığı ve Güvenliği Merkezi Müdürlüğü, 2011, [Çevrimiçi], http://www.isgum.gov.tr/rsm/file/isgdoc/IG7-kimyasal_depolama_rehberi.pdf.
Laboratory Chemical Waste Management Guidelines, Environmental Health and Radiation Safety, Penislavya University (2011), [Online]. Available: http://www.ehrs.upenn.edu/media_files/docs/pdf/wastesectionupdatefinal.pdf.
Atık Yönetimi Yönetmeliği, Resmi Gazete, [Çevrimiçi], Available: http://www.resmigazete.gov.tr/
Atıkların Ek Yakıt Olarak Kullanılmasında Uyulacak Genel Kurallar Hakkında Tebliğ, [Çevrimiçi]. Available: http://www.cygm.gov.tr/cygm/.
Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, Resmi Gazete, [Çevrimiçi]. Available: http://www.resmigazete.gov.tr/.
The Committee on Prudent Practices in the Laboratory, Prudent Practices in the Laboratory: Handling and Management of Chemical Hazards, National Academy Press Washington, D.C., 2011, 360 pp [Online]. Available: http://web.uconn.edu/ehs/Chemical/Prudent%20Practices%20in%20the%20Laboratory.pdf
Laboratory Waste Disposal, Chemistry School, Wollongog University, 2010, [Online]. Available: https://smah.uow.edu.au/content/groups/public/@web/@sci/@chem/documents/doc/uow016883.pdf.
TUIK, 2014. Türkiye İstatistik Kurumu, http://www.tuik.gov.tr.