Öğretmenlerin Örgütsel Adalet Algıları ve Örgütsel Sessizlik Düzeyleri Arasındaki İlişki*

Bu çalışmanın amacı öğretmenlerin örgütsel adalet algıları ve örgütsel sessizlik düzeyleri arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Araştırma 2014-2015 yıllarında Balıkesir ili Bandırma ilçesinde görev yapan 350 öğretmeni kapsamaktadır. Araştırmada Niehoff ve Moorman (1993) tarafından geliştirilen ve Gürpınar (2006) tarafından tarafından Türkçeye uyarlanan örgütsel adalet ölçeği ve Van Dyne, Ang ve Botero (2003) tarafından geliştirilen ve Taşkıran (2011) tarafından uyarlanan örgütsel sessizlik ölçeği kullanılmıştır. Araştırma ilişkisel tarama modelinde gerçekleştirilmiştir. Ölçme aracından elde edilen verilerin çözümlenmesinde SPSS 20.0 paket programı kullanılmıştır. Araştırma sonuçları, öğretmenlerin dağıtımsal, işlemsel ve etkileşimsel adalet algıları ile savunmacı sessizlik düzeyleri arasında negatif yönlü, korumacı ve kabullenici sessizlik düzeyleri ile pozitif yönlü bir ilişki olduğunu göstermiştir. Araştırma bulgularına dayalı olarak okul yöneticilerinin adil, demokratik ve sessizliği önleyici bir yönetim tarzı benimsemeleri önerilmiştir.

The Relationship Between Perceived Organizatinal Justice and Organizational Silence Level of Teachers

The aim of this study is to determine the relationship between perceived organizational justice and level of organizational silence of teachers. The current study s sample was composed 350 volunteer teacher who are working in Bandırma province of Balıkesir city. In this study, the scale for determining perceived organizational justice developed by Niehoff and Moorman (1993) and adapted by Gürpınar (2006) and the scale for measuring organizational silence level developed by Van Dyne, Ang and Botero (2003) and adapted by Taşkıran (2011) are used. This research is done by using relational survey model. In the analysis of data which procured from scales SPSS 20.0 sofware were utilized. Results of the research showed that teachers distributive, procedural and interactional justice perceptions have negative relation with defensive silence, while having positive relation with prosocial silence and acquiescent silence. Based on the findings, It is recommended to the school principals to adopt a just, democratic and silence preventing management style.

PDF

___

Aküzüm, C. (2014). The effect of perceived organizational justice on teachers silence: A Practice in Primary Education Institutions. International J. Soc. Sci. & Education, 5(1), 96-107.
Alexander, S. ve Ruderman, M, (1987). The role of procedural and distributive justice in organizational behaviour, Social Justice Research, 1, 177-198.
Bendersky, C. (2005). Organizational influence on disputants. The handbook of dispute resolution. Moffitt M. L. ve Bordane R. C., (Ed.). USA: Jossey-Bass Publ.
Bies, R. J., Moag, J. S. (1986). Interactional justice, communication criteria for fairness. In, M. H. Bazerman, R. Sheppard, and B. Sheppard (Eds.). Research in negotiations in organizations. 1, 43-55.
Bies, R. J., Shapiro, D. L. (1987). Interactional fairness judgments, The influence of causal accounts. Social Justice Research, 1:199-218.
Bos, K. V. (2001). Fundamental research by means of labaratory experiments is essential for a better understanding of organizational justice. J. Vocational Behaviour. 58, 254-259
Brinsfield, C., T. (2009). Employee Silence: Investigation of dimensionality, development of measures, and examination of related factors. Dissertation, Ohio State University, USA.
Brinsfield, C. T., Edwards, M. E., ve Greenberg, J. (2009). Voice and silence in organizations: Historical review and current conceptualizations. UK: Emerald Group Publishing Limited.
Brockner, J., Siegel, P., (1996), Understanding the interaction between procedural and distributive justice: The role of trust, trust in organizations: Frontiers of theory and research,. London: Sage Publications.
Çakıcı, A., (2007). Örgütlerde sessizlik: Sessizliğin teorik temelleri ve dinamikleri, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitisü Dergisi, 16 (1), 145-162.
Çelik, O. T. 82011). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin ve Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet Algıları ile İş Doyumları Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi.
Dabbagh, P., Esfahani, A.N., ve Shahin, A. (2012). Studying relationship between perceived organizational justice and organizational salience, Institute of Interdisciplinary Business Research, 3(10), 468- 478.
Doğan, A. (2008). İlköğretim Kurumlarında Örgütsel Adaletin Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisi (Elazığ İli Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi.
Dyne, L. V., Ang, S. ve Botero, I. C. (2003). Conceptualizing Employee Silence and Employee Voice as Multidimensional Constructs. Journal of Management Studies, 40 (6), 1359-1392. Durak, İ. (2012). Korku kültürü ve örgütsel sessizlik. Bursa: Ekin.
Erdogan, B., Kraimer, M. L., ve Liden, R. C. (2001). Procedural justice as a twodimensional construct: an examination in the performance appraisal context. Journal of Applied Behavioral Science, 37, 205 222.
Ertürk, E. (2011). İlköğretim ve Ortaöğretim Okullarındaki Örgütsel Adalet Algısı ile Öğretmenlerin Örgütsel Adanmışlıkları Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Lezi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
Folger, R. G., ve Cropanzano, R. (1998). Organizational justice and human resource management (Vol. 7). London: Sage Publications.
Greenberg, J. (1987), A Taxonomy of organizational justice theories, Academy of Management Review, 12, 9-22.
Greenberg, J. (1990a), Looking fair versus being fair: Managing impressions of organizational justice, Research in Organizational Behavior, 12 (1) 11-157.
Greenberg, J. (1990b), Organizational justice: Yesterday, today, tomorrow. Journal of Management, 16:399- 432.
Gürpınar, G. (2006). An Empirical Study of Relationships Among Organizational Justice, Organizational Commitment, Leader-Member Exchange, and Turnover Intention. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Hirschman, A. O. (1970). Exit, voice, and loyalty: Responses to decline in firms, organizations, and states. Harvard University Press,25.
İmamoğlu, G. (2011). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık Düzeyleri ve Örgütsel Adalet Algıları Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Johannesen, R. L. (1974). The functions of silence: A plea for communication research. Western Journal of Communication (includes Communication Reports), 38(1), 25-35.
Kahveci, G. (2010). İlköğretim Okullarında Örgütsel Sessizlik ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Karacaoğlu, K. ve Cingöz, A. (2008). Örgütsel sessizlik. Özdevecioğlu, M. ve Karadal, H. (Ed.). Örgütsel davranışta seçme konular: Organizasyonların karanlık yönleri ve verimlilik azaltıcı davranışlar içinde. Ankara: İlke Yayınevi. 155-167.
Karaman, P. (2009). Örgütsel Adalet Algısı ile Tükenmişlik Arasındaki İlişkinin İncelenmesine Yönelik Öğretmenler Üzerinde Bir Uygulama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi. Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları
Konovsky M. A. (2000).Understanding procedural justice and its impact on business organizations. Journal Of Management 26(3), 489-511
Moorman, R.H. (1991). Relationship between organizational justice and organizational citizenship behavior: Do fairness perceptions influence employee citizenship?.Journal of Applied Psychology, 76, 845-855.
Morrison, E.W. and Milliken, F.J. (2000). Organizational silence: A barrier to change and development in a pluralistic world. Academy of Management Review, 25 (4), 706-725.
Milliken, F. J. Ve Morrison, E. W. (2003). Shades of silence: Emerging themes and future directions for research on silence in organizations. Journal of Management Studies, 40(6), 1563-1568.
Niehoff, B.P. ve Moorman, R.H. (1993). Justice as a mediator of the relationship between methods of monitoring and organizational citizenship behavior, The Academy of Management Journal, 36(3), 527-556.
Özdemir, L. ve Uğur, S. S. (2013). Çalışanların örgütsel ses ve sessizlik‛ algılamalarının demografik nitelikler açısından değerlendirilmesi: Kamu ve özel sektörde bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27 (1), 257-281.
Özel Tangirala, S. ve Ramanujam, R. (2008). Employee silence on critical work issues: The cross-level effects of procedural justice climate. Personnel Psychology, 61 (1), 37-68.
Pinder, C.C. and Harlos, K.P. (2001). Employee silence: Quiescence and acquiescence as responses to perceived injustice. Research in Personel and Human Research Management,20, 331-369.
Polat, S. (2007). Ortaöğretim Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet Algıları, Örgütsel Güven Düzeyleri İle Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki. Basılmamış Doktora Tezi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Premaux, S.F. and Bedeian, A.G. (2003). Breaking the silence: The moderating effects of self- monitoring in predicting speaking up in the workplace. Journal of Management Studies, 40 (6), 1537-1562.
Ryan, K. D. and Oestreich, D.K. (1991). Drivingfear out ofthe workplace: How to overcome the invisible barriers to quality, productivity and innovation. San Francisco: Jossey-Bass.
Taşkıran, E. (2011). Liderlik ve örgütsel sessizlik arasındaki etkileşim-örgütsel adaletin rolü. İstanbul: Beta Van Dyne, L., Ang, S., ve Botero, I.C. (2003). Conceptualizing employee silence and employee voice as multidimensional constructs. Journal of Management Studies, 40(6), 1359-1372.
Yanık, C. (2012). Örgütsel Sessizlik ile Güven Arasındaki İlişki ve Eğitim Örgütlerinde Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Yaman, E. (2007). Üniversitelerde Bir Eğitim Yönetimi Sorunu Olarak Öğretim Elemanının Maruz Kaldığı İnformal Cezalar: Nitel Bir Araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Yaman, E. (2008). Üniversiteler ve etik: Baskılar ya da psikolojik şiddet. İş Ahlâkı,1, 81-98.
Yaman, E. (2009). Yönetim Psikolojisi Açısından İşyerinde Psikoşiddet. Ankara: Nobel.
Yaman, E. (2010). Perception of faculty members exposed to mobbing about the organizational culture and climate. Educational Sciences: Theory & Practice, 10(1), 547-578.
Yaman, E., Vidinlioğlu, Ö., ve Çitemel, N. (2010). İşyerinde psikoşiddet, motivasyon ve huzur: Öğretmenler çok şey mi bekliyor? Psikoşiddet mağduru öğretmenler üzerine. Uluslararası İnsan Bilimleri, 7(1), 1136- 1151.
Yaman, E., Ruçlar, K. (2014). Örgüt kültürünün yordayıcısı olarak üniversitelerde örgütsel sessizlik. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi,1(4),36-50
Yürür, S. (2009). Örgütsel adalet. Çalışma yaşamında davranış. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.