Güneri Civaoğlu’nun Köşe Yazılarında Bağlaçların Kullanımı: Metindilbilimsel Bir İnceleme

Metindilbilim bir arada bulunan sözcelerin bir metin oluşturup oluşturmadıklarıyla ilgilenen bilim dalıdır ve bu konuda bugün metinsellik kriterleri adı altında kabul görmüş bazı ölçütler mevcuttur. Bunlar doğrultusunda daha çok edebi türler incelenmektedir ancak daha gündelik olan diğer metin türlerinin ise kısmen ihmal edildiği görülmektedir. Her gün yüzbinlerce okuyucu ile buluşan köşe yazıları da metindilbilim açısından incelenmeye değerdir. Bu çalışmada da Güneri Civaoğlu’nun köşe yazıları barındırdıkları bağlaçlar açısından incelenmiştir. İçerik analizi şeklindeki araştırmada bir yandan hangi bağlaç türlerine daha fazla yer verildiği, bir yandan da bunlarla yazarın ne amaçladığı anlaşılmaya çalışılmıştır. Civaoğlu en çok ekleyici (additive) bağlaçları tercih etmiştir. Ardışık ögelerin arasında bir bağ kurarak bunların birbirini desteklemesini ve böylece fikirlerini daha kuvvetli bir şekilde ortaya koyabilmeyi amaçlamıştır. Çeliştirici (adversative) bağlaçlarla yazar birbirine zıt ögeleri bir arada kullanarak okuyucunun dikkatini ve metni alımlamasını artırmayı hedeflemiştir. Zaman belirteci (temporal) ve nedenleyici (causal) bağlaçlar diğer iki türe kıyasla çok az kullanılmıştır. Ayıca yazarın bağlaçları sıklıkla paragraf başında tek başına bazen de iki tire işareti arasında kullanarak bu bağlaçlara kendine has bir tarzla vurgu yaptığı ve böylece etkilerini artırdığı da görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Metindilbilim, bağlaşıklık, bağdaşıklık, köşe yazısı, bağlaç

Use of Conjunctions in Columns by Güneri Civaoğlu: A Text-Linguistics Analysis

Text-linguistics investigates whether words that appear together form a text or not and today there are some generally accepted norms called textuality criteria. Through these, mostly examples from the literary genre are examined but it is observed that other types of texts which are more casual and in-life are partially neglected. Newspaper columns with hundreds of thousands of readers every day are also worth being studied in text-linguistics. In this study, columns by Güneri Civaoğlu were examined in terms of conjunctions. In the research, conducted in the form of content analysis, on the one hand, it was tried to understand which types of conjunctions were employed more in the related columns, and on the other hand what the author intended with them. Civaoğlu preferred additive conjunctions the most in his columns. It was generally aimed to establish a link between the successive elements and to help each of these elements to support each other and thus to present their ideas more strongly. Next to addition, adversative conjunctions were preferred and the author aimed to increase the readers’ attention and the reception of the text by using a combination of the opposite elements with each other. Temporal and causal conjunctions were used very rarely compared to the other two types. It was also revealed that the author frequently placed additional emphasis on conjunctions with a unique style by using them between two hyphens or at the beginning of a separate paragraph alone.

Keywords:

Text-linguistics, cohesion, coherence, newspaper column, conjunction,

PDF

___

Aksan, D. (1993). Şiir Dili ve Türk Şiir Dili. Ankara: Be-Ta Basım Yayım.
Balcı, A. (2016). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem Teknik ve İlkeler (12 b.). Ankara: Pegem Akademi.
Civaoğlu, G. (2019a). Haydi sandığa. Milliyet, 3 Mart.
Civaoğlu, G. (2019b). Adil ve şeffaf. Milliyet, 2 Nisan.
Civaoğlu, G. (2019c). Oylar sayılırken. Milliyet,4 Nisan.
Civaoğlu, G. (2019d). ABD bulutları. Milliyet, 6 Nisan.
Civaoğlu, G. (2019e). F-35’e karşı SU-57 mi. Milliyet, 9 Nisan.
Civaoğlu, G. (2019f). Bahçeli’nin referansları. Milliyet, 10 Nisan.
Civaoğlu, G. (2019g). Önce Büyükçekmece. Milliyet, 11 Nisan.
Civaoğlu, G. (2019h). Soruya karşı soru. Milliyet, 12 Nisan.
Çocuk, H. E. (2013). Çocuk Yazınında Bilgilendirici Metin Olarak Köşe Yazısı. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 143-165.
Demirci, K. (2017). Kelime Bilgisi El Kitabı (2 b.). Ankara: Anı Yayıncılık.
Dilidüzgün, Ş. (2017). Metindilbilim ve Türkçe Öğretimi: Uygulamalı Bir Yaklaşım. Ankara: Anı Yayıncılık.
Emir, S. (1986). Kompozisyon Yazma Sanatı. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.
Günay, V. (2007). Metin Bilgisi. İstanbul: Multilingual.
Gürel, Z., Temizyürek, F., & Şahbaz, N. K. (2007). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Öncü Kitap.
Halliday, M., & Hasan, R. (1976). Cohesion in English. Longman.
Hengirmen, M. (1999). Dilbilgisi ve Dilbilim Terimleri Sözlüğü . Ankara: Engin Yayınları.
Keray Dinçel, B., Okur, A., & Güden Altmış, Z. (2018). "Neden Bağlaçları"nın Okuduğunu Anlama Üzerine Etkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü , 9(24), 110-121.
Torusdağ, G., & Aydın, İ. (2017). Metindilbilim Ve Örnek Metin Çözümlemeleri (1 b.). Ankara: Pegem Akademi.
Türk Dil Kurumu. (2019). Güncel Türkçe Sözlük. 04 15, 2019 tarihinde Türk Dil Kurumu: http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5cb47fc94443d9.66186636 adresinden alındı