Tuğçe ERDOĞAN, Yusuf AYDEMİR, Abdülkadir AYDIN, Mustafa Baran İNCİ, Hasan EKERBİÇER, Gürkan MURATDAĞI, Aykut KURBAN

İnternet ve Televizyonda Sağlık Bilgisi Arama Davranışı ve İlişkili Faktörler

Öz Amaç: Bu çalışmada internet ve televizyondan sağlık bilgisi arama davranışının nedenlerini, olası sonuçlarını belirlemek ve bazı ilişkili faktörleri göstermek amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntemler: Katılımcılara kişisel bilgi formu, televizyonda yayınlanan sağlık programlarıyla ilgili bilgi, tutum ve davranışlarının sorgulandığı bir anket formu ve Siberkondri Ciddiyet Ölçeği (SCÖ) Kısa Formu uygulandı. Birbirleri arasındaki ilişki değerlendirildi. İstatistiksel anlamlılık düzeyini belirlemek için, %95 güven aralığında ve p≤0,05 anlamlı kabul edildi. Bulgular: Çalışmaya dahil edilen 318 katılımcının %52,8’i kadın, %59,1’i evli, %52,7’si çocuk sahibi, %39,3’ü üniversite mezunudur. Yaş ortalaması 34,70±12,51 SS’dır. Kadın cinsiyet, 35 yaş üstünde olmak ve çocuk sahibi olmak televizyonda yayınlanan sağlıkla ilgili programları daha fazla izlemeyle ilişkili bulunmuştur. 35 yaş altında olan, üniversite mezunu olan, kendi sağlığının kötü olduğunu düşünen, internetten edindiği bilgiler nedeniyle herhangi bir tedaviye başlayan ve internetten edindiği sağlıkla ilgili bilgileri güvenilir bulanların ölçekten daha yüksek puanlar aldığı ve ortalamalar arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu tespit edilmiştir. Sonuç: Yaş, eğitim durumu ve genel sağlık algısı gibi sosyodemografik özelliklerin televizyon ve internetten sağlık bilgisi arama ve etkileriyle ilişkili olduğu görülmüştür. İnternetten edinilen bilgilere güven arttıkça siberkondri gelişimine eğilimin arttığı sonucu çıkarılabilir. İleride daha kapsamlı ve uzunlamasına yürütülecek araştırmalara ihtiyaç vardır.

Anahtar Kelimeler:

İnternet, Televizyon, sağlık bilgisi

PDF

___

KAYNAKLAR 1. Önder R. Sağlık Arama Davranışı ve Etki Eden Etmenler, Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Tıpta Uzmanlık Tezi, Aydın, (Danışman: Prof. Dr. Okay Başak) 2014.
2. Avcı İB, Sönmez MF. Sağlık iletişimi bağlamında bireylerin televizyonda yayınlanan sağlık programlarını izleme alışkanlıkları ve motivasyonları: Elazığ örneği. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi 2013; 2(2):119-138.
3. Basch CH, Maclean SA, Romero R, Ethan D. Health information seeking behaviour among college students. Journal of Community Health 2018; 43:1094–1099.
4. Luth W, Jardine C, Bubela T. When pictures waste a thousand words: Analysis of the 2009 H1N1 pandemic on television news. Plos One May 2013;8(5):e64070.
5. McElroy E, Shevlin M. The development and initial validation of the cyberchondriaseverity scale (CSS). Journal of Anxiety Disorders 2014; 28:259–265.
6. Katz DL. Doctors, TV, and truth: evidence in the realm of edutainment. J Public Health Manag Pract. 2015;21(5):422-425.
7. Hülür AB. Sağlık iletişimi, medya ve etik: Bir sağlık haberinin analizi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2016;14(1):155-178.
8. Uzun SU, Zencir M. Reliability and validity study of the Turkish version of cyberchondria severity scale.Current Psychology 2018;37(3):1-7
9. Barke A, Bleichhardt G, Rief W, Doering BK. The Cyberchondria Severity Scale (CSS): German validation and development of a short form. Int J Behav Med. 2016;23(5):595–605.
10. Uzun SU, Akbay B, Özdemir C, Zencir M. Siberkondri Ciddiyet Ölçeğinin Üniversite Öğrencilerinde Geçerlilik- Güvenilirliği. 19. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi, Kongre Kitabı:241, Antalya, 15-19 Mart 2017.
11. Altındiş S, İnci MB, Aslan FG, Altındiş M. Üniversite çalışanlarında siberkondria düzeyleri ve ilişkili faktörlerin incelenmesi. Sakarya Tıp Dergisi 2018;8(2):359-370.
12. Fergus TA, Spada MM. Cyberchondria: Examining relations with problematic Internet use and metacognitive beliefs. Clin Psychol Psychother 2017;24:1322–1330. 13. Görkemli N. Sağlık iletişiminde internet kullanımı üzerine bir araştırma. TOJDAC 2017;7(1):122-38.
14. Başoğlu MA. Edirne İl Merkezinde 15-49 Yaş Grubu Kadınlarda Siberkondrinin Sürekli Kaygı ve Psikolojik İyi Oluş ile İlişkisinin İncelenmesi, Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Tıpta Uzmanlık Tezi, Edirne, (Danışman: Dr. Öğr. Üyesi Önder Sezer). 2018.
15. Ishikawa H, Kiuchi T. Health literacy and health communication. Biopsychosoc Med. 2010;5(4):18-22.
16. Bulduklu Y. Televizyonda Yayınlanan Sağlık Programları ve İzleyicileri Üzerine Ampirik Bir Çalışma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim Dalı Araştırma Yöntemleri Bilim Dalı, Doktora Tezi, Konya, (Danışman: Doç. Dr. Abdulah Koçak).2010.
17. Elciyar K, Taşçı D. Siberkondri ciddiyet ölçeği’nin anadolu üniversitesi iletişim bilimleri fakültesi öğrencilerine uygulanması. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi 2017;2(4):231-244. 18. Koçak A, Bulduklu Y. Sağlık iletişimi: Yaşlıların televizyonda yayınlanan sağlık programlarını izleme motivasyonları. Selçuk İletişim Dergisi 2010;6(3):5-17.
19. Schwartz KL, Roe T, Northrup J, Meza J, Seifeldin R, Neale AV. Family medicine patients’ use of the internet for health information: A MetroNet study. JABFM 2006;19(1):39-45.
20. Nugier A, Limousi F, Leydie N. Vaccine criticism: Presence and arguments on French-speaking websites. Med. Mal. Infect. 2018;48(1):37-43. .