Engelli Çocuklar ve Sağlık Uygulama Tebliğinde Yer Alan Hizmetler

Yeryüzünde yaşayan her birey çeşitli kişisel, fiziksel ya da psikolojik özellikleri sebebiyle birbirlerinden farklılık gösterirler. Bireyin doğuştan ya da yaşamının herhangi bir döneminde sahip olduğu ve onu başkalarından ayıran özelliklerinin, bedensel, zihinsel ve sosyal yeteneklerinin kaybedilmesi sonucu engellilik hali meydana gelebilir. Engellilik bireylerin toplumdan soyutlanmasından ziyade onların tam olarak topluma kazandırılıp hayata tutunmaları için gerekli desteğin sağlanması gereken bir durumdur. OECD-AB (Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü-Avrupa Birliği) verilerine göre, dünya nüfusunun yaklaşık %15’i ortalama 1 milyarı dünyada “en büyük azınlık” olarak nitelendirilen engelli bireylerden oluşmaktadır. Çocuklara bakıldığında ortalama 93 milyon kadar çocuk, başka bir deyişle 14 yaşında veya daha küçük her 20 çocuktan birinin orta ve ileri düzeyde olmak üzere bir tür engeli vardır. Türkiye’de ise Ulusal Engelli Veri Sisteminde kayıtlı ve sağ olan engelli sayısı; 1.422.159’u erkek, 1.107.542’si kadın olmak üzere toplam 2.529.701’dir. Bu bireylerin yaklaşık %10’u 0-14 yaş aralığındadır. Engelli çocukların, günlük hayat içerisinde yaşantılarını sürdürürken birçok sorun ile yüz yüze geldikleri unutulmaması gereken bir gerçektir. Sosyal ve çağdaş devlet anlayışının önemli unsurlarından birisi de engellilerin yaşadığı sorunları göz önünde bulundurarak, yaşamlarını kolaylaştıracak politikaların belirlenmesi ve uygulanmasıdır. Bu derlemede engelli çocukların var olan durumları ile birlikte özgürce yaşayabilmeleri, topluma kazandırılmaları ve sosyal devlet yaklaşımı kapsamında hayatlarını kolaylaştıracak adımların atılmasının önemini vurgulamak amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Çocuk Hakları, Engelli Çocuk, , Sağlık Hizmetleri

Disabled Children and Services Included in Health Implementation Communique

Every individual living on earth differs from each other due to various personal, physical or psychological characteristics. Disability may occur as a result of the loss of the characteristics, physical, mental and social abilities that the individual has at birth or at any period of his/her life and that distinguish him/her from others. Disability is a situation in which individuals need to be supported to be fully reintegrated into society and hold on to life rather than being isolated from society. According to OECD and EU (Organization for Economic Cooperation and Development-European Union) about 15% of the world population averaged 1 billion of the world 'largest minority' is composed of individuals qualified as disabled. Looking at children, an average of 93 million children, in other words, one in 20 children aged 14 or younger has some form of disability, intermediate to advanced. Number of disabled who registered The National Disability Data Systems and are alive in Turkey is a total of 2,529,701 of which 1,422,159 are men and 1,107,542 are women. Approximately 10% of these individuals are in the 0-14 age range. It is a fact that should not be forgotten that disabled children face many problems while continuing their daily lives. One of the important elements of the social and modern understanding of the state is the determination and implementation of policies that will facilitate the lives of the disabled, taking into account the problems they experience. In this review, it is aimed to emphasize the importance of taking steps that will facilitate the lives of children with disabilities with their existing conditions, their integration into society and the social state approach.

Keywords:

Children, Disabled Child;, Health Services,

PDF

___

1. World Health Organization. Declaration of Alma-Ata. International Conference on Primary Health Care. Alma-Ata, USSR, www.who.int/hpr/NPH/docs/declaration_almaata.pdf, 1978.
2. Yüceler A. Örgüt Kültürünün Bir Boyutu Olarak Hasta ve Çalışan Güvenliği. 2. Baskı, Konya: Eğitim Yayınevi; 2021.
3. Kördeve MK. Engelli Bireylerin Sağlık Hizmeti Alımında Karşılaştıkları Problemler. Usaysad Dergisi 2017; 3(2): 188-198.
4. Özata M, Karip S. Engelli Bireylerin Sağlık Hizmetleri Kullanımında Yaşadıkları Sorunlar: Konya Örneği. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 2017; 20(4): 409-427.
5. Türkiye Özürlüler Araştırması. T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı http://www.ozurluveyasli.gov.tr/tr/html/305/Turkiye+Ozurluler+Arastirmasi+2002, 2002.
6. Engelli ve Yaşlı İstatistik Bülteni. T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Engelli ve Yaşlı Hizmetler Genel Müdürlüğü, https://www.ailevecalisma.gov.tr/media/51832/ mayis-istatistik-bulteni.pdf 2020.
7. Türkiye İstatistik Kurumu. Türkiye Sağlık Araştırması, Çocuklarda Engellilikle İlgili Göstergeler (İstatistiksel Tablolar), https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=saglik-ve-sosyal-koruma-101&dil=1 2020.
8. Bilsin E, Başbakkal Z. Dünyada ve Türkiye’de Engelli Çocuklar. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 2014, 30(2):65-78.
9. Berkün S. Avrupa Kentsel Şartı’nın Kentlerdeki Özürlü ve Sosyo-Ekonomik Bakımdan Engellilere Yönelik İlkeleri Ve Bursa Kentinde Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Erişilebilirliği. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2016, 8(1), 61-72.
10. Ünver H. Ulaşılabilirliğin Tarihi Kentsel Alanın Kimliği ve Yarışabilirliğine Etkisi. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi 2016, 4(1): 144-156.
11. Gökbay İZ, Ergen A, Özdemir N. Engelli Bireylerin İstihdamına Yönelik Bir Vaka Çalışması: Engelsiz Eğitim. Öneri Dergisi 2011, 9(36), 01-08.
12. Öz CS, Orhan S. Özürlü İstihdam Yöntemlerinin Uygulanabilirliği Üzerine Bir Değerlendirme. Çalışma İlişkileri Dergisi 2010, 1(3), 36-48.
13. Genç Y. Engellilerin Sosyal Sorunları ve Beklentileri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi 2015, 35/2.
14. Engelli Hakları İnceleme Raporu. Türkiye Büyük Millet Meclisi İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu, (24. Dönem, 3. Yasama Yılı) 2013, 1-121.
15. 25868 sayılı Resmi Gazete. 5378 nolu ve 1 Temmuz 2005 tarihli Engelliler Hakkında Kanun (değişikliklerle birlikte), www.resmigazete.gov.tr/ 2005, 1-12.
16. 27288 sayılı Resmi Gazete. Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme, www.resmigazete.gov.tr/ 2009, 1-14.
17. Oral A, Aydın R, Ketenci A, Akyüz G, Sindel D, Yalıman A. Dünya Engellilik Raporu: Türkiye’de Engellilik İle İlgili Konuların Analizi ve Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Tıp Uzmanlığının Katkılar, Turk J Phys Med Rehab 2016, 1(62):83-97.
18. Durduran Y, Bodur S. Engellilerin Engellilikleri Dışındaki Sağlık Sorunları: Karşılaştırmalı Bir Çalışma. Selçuk Tıp Dergisi 2009, 25 (2):69-77.
19. Durduran Y. Engelli Çocukların Engellikleri Dışındaki Sağlık Sorunları ve Sağlık Hizmetinden Yararlanma Durumları: Kontrollü Saha Çalışması. Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi. 2009.
20. 47308 sayılı Özürlü Kişilere Yönelik Sağlık Hizmetlerinin Sunumuna İlişkin Genelge, https://www.saglik.gov.tr/TR,11155/201079-sayili-ozurlu-kisilere-yonelik-saglik-hizmetlerinin-sunumuna-iliskin-genelge.html 2010, 1-3.
21. 28597 sayılı Resmi Gazete. Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliği, www.resmigazete.gov.tr/ 2013, 1-370.
22. Engelliler İçin Bilgilendirme Rehberi. Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü, T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, https://ailevecalisma.gov.tr/media/19199/engelli-bilgilendirme.pdf, 2019.
23. 30673 sayılı Resmi Gazete, Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliğinde Değişiklik yapılmasına Dair Tebliğ, www.resmigazete.gov.tr/ 2019, 1-28.
24. 29436 sayılı Resmi Gazete. Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ, www.resmigazete.gov.tr/ 2015,1-112.
25. 29746 sayılı Resmi Gazete, Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ, www.resmigazete.gov.tr, 2016, 1-152.
26. 29770 sayılı Resmi Gazete, Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ, www.resmigazete.gov.tr, 1-240 2016, 1-240.
27. 30639 sayılı Mükerrer Resmi Gazete, Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ, www.resmigazete.gov.tr/ 2018, 1-180.
28. 29699 sayılı Resmi Gazete, Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ, www.resmigazete.gov.tr/ 2016, 1-144.
29. Barın İ, Doğru K, Borlu M, Özyurt Ö, Kayabaşı A, Yenisu M. İşlevsel Düzenlemelerin, Engelli Hasta Memnuniyetine Olan Yansıması “Erciyes Tıp Örneği”. Sağlık Akademisyenleri Dergisi 2014, 1(2):128-135.