Bolu Dörtdivan İlçesi’nde Aile Planlaması Hizmetlerinin Değerlendirilmesi

Çalışmamızın amacı Bolu ili Dörtdivan İlçesi’nde aile planlaması hizmetlerinin değerlendirilmesi ve kadınlarınaile planlaması açısından risk durumlarının uygulanan anket ve 15-49 yaş izlem formlarına göre tutarlı olup olmadığınınaraştırılmasıdır. Araştırmanın evreni Dörtdivan ilçesindeki 15-49 yaş grubunda olan toplam 1365 kadındır. Sistematik örnekleme yöntemi ile nüfusla orantılı olarak araştırmaya 75 kentsel, 130 kırsal bölgeden toplam 205 kadın dahil edildi. Hazırlanan anket formu Ağustos-Eylül 2009 tarihleri arasında her 6 evden birine gidilerek araştırmaya katılmayı kabul eden kadınlara yüz yüze görüşülerek uygulandı. Etkili yöntem kullanan 109 (% 53.2), etkisiz yöntem kullanan 39 (%19.0) ve yöntem kullanmayan kadın sayısı ise 57 (%27.8) şeklindedir. Kadınların yöntem tercih nedenleri; güvenilir olması 72 (%66.1), yan etkisinin az olması 18(%16.5), 16 (%14.7) kolay ulaşılır ve ucuz olması 1(%0.9) kadın şeklindedir. Yöntem kullanmaya başlamada kadınların56’sı (%50.9) sağlık ocağından yardım almıştır. Kadınların 79’u (%73.8) yöntemi temin etmede sağlık ocağını kullanmakta idi. Yöntem kullanma sıklığı 35-44 yaş grubunda (x2=56.9, p<0.001), yakın zamanda çocuk istemeyen kadınlarda (x2=28.5, p<0.001) daha fazla idi. Aile planlaması açısından riskleri hazırlanan ankette sorulan sorulara verilen cevaplara ve 15-49 Yaş Kadın İzlem Fişlerine göre aynı olan kadın sayısı 146’idi (%86.9). Fiş ve ankete göre risk değerlendirmesi tutarlı idi (Kappa=0.76, p<0.001). Kadınların yöntem kullanma kararı almalarında ve yöntemi temin etmelerinde sağlık ocağı önemli rol oynamıştır. En sık kullanılan yöntemin kondom olması, sadece kadınların değil, erkeklerin de hizmete katılmış olduğunu göstermektedir.

___

  • A,.Özvarış ŞB, Özgünar N, Dilbaz B, Özaydın NG. Üreme Sağlığına Giriş.1 Baskı, Ankara: Ankamat Matbaacılık Sanayi Ltd.Şti.,2007:4-13
  • Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü :Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, T.C. Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, Ankara, 2003: 59-158
  • Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü :Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, T.C. Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, Ankara,1998:
  • Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü :Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, T.C. Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, Ankara, 2008: 60-129
  • http://www.bolusaglik.gov.tr/
  • http://tsim.saglik.gov.tr/tsim
  • Sağlık Bakanlığı Formları, 15-49 yaş kadın izlem fişi
  • Güler Ç, Akın L. Halk Sağlığı Temel Bilgiler, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara :ISBN, 2006: 248-301
  • Uzun E, Kişioğlu M, Nayir T, Öztürk M, Kişioğlu N. Isparta Keçiborlu Eğitim Ve Araştırma Bölgesi’nde 2006 Yılı 15-49 Yaş Kadın İzlem Fişlerine Göre Aile Planlaması Hizmetlerinin Değerlendirilmesi, Sürekli Tıp Eğitim Dergisi, 2007,16(12): 181-186
  • Nesanır N, Alper AS, İpek S, Akovalı B, Yılmaz H, Baysan NP, Eser E. Manisa 4 Nolu Sağlık Ocağı Bölgesinde 15-49 Yaş Kadın İzlem Kartı Tutarlılığı ve Tutarlılığı Etkileyen Faktörler, Türk Silahlı Kuvvetleri Koruyucu Hekimlik Bülteni, 2007,6(5): 336-340.
  • Mayda AS, Arslan T, Bozkurt HB, Dedeli İ, Özkan MÖ. Düzce İli Kalıcı Konutlar Bölgesinde 15-49 Yaş Arası Kadınlarda Yöntem Kullanma Oranları Ve Tercih Nedenleri, Türk Silahlı Kuvvetleri Koruyucu Hekimlik Bülteni, 2005,4(5): 265-279.
  • Mahmoudi M.F, 15-49 Yaş Evli Kadınlarda Aile Planlaması Yöntemlerini Kullanma Durumu ve Etki Eden Faktörlerin İncelenmesi, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İzmir,2001
  • Kaya H, Tatlı H, Açık Y, Deveci SE. Bingöl İli Uydukent Sağlık Ocağı Bölgesindeki 15–49 Yaş Kadınların Aile Planlaması Yöntemi Kullanım Düzeyinin Belirlenmesi, Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2008, 22(4): 185-191
  • Yıldırım G, Turaçlar N, Bakır , Özdemir L. Sivas İli Ana- Çocuk Sağlığı Merkezine başvuran Kadınların Aile Planlaması Yöntem Tercihleri Ve Etkileyen Faktörler, Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 2003, 25(3): 99-104
  • Altınparmak S, Adıgüzel Z. Manisa’da yaşayan 15-49 Yaş Grubu Evli Kadınlarda Aile Planlaması Yöntemleri İle İlgili Bilgi, Tutum Ve Davranışları; Kırsal Alan Örneği, Jinekoloji Ve Obstetrik Dergisi, 2006, 20( 3): 142-149.
  • Karataş N. Nevşehir Konak Kasabasında yaşayan 15-49 yaş grubu kadınların Aile Planlaması uygulamaları, Yüksek lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kayseri 2005.
  • Özaydın Gülersoy AN, Debay M. Aile Planlaması Danışmanlığı. 1. Baskı, Ankara: Buşuş Tasarım ve Matbaacılık Hizmetleri., 2006: 2-187
  • Giray H, Kekinoğlu P. Işıkkent Sağlık Ocağı’ na Başvuran 15- 49 yaş Evli Kadınların Etkili Aile Planlaması Yöntemi Kullanımı Ve Etkileyen Etmenler, Sürekli Tıp Eğitim Dergisi, 2006,15(2): 23-26
  • Balcı E, Öztürk A, Gün İ, Öztürk Y. Kayseri İli Talas İlçesindeki 15-49 Yaş Kadınlarda Kullanılan Aile Planlaması Yöntemiyle İlgili Şikayetlerin Değerlendirilmesi, Sağlık Bilimleri Dergisi, 2008, 17(1): 54-62
  • Baksu A, Güneş G, Akı G, Tüysüz F, Göker N. Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi Aile Planlaması Merkezinde Konraseptif kullanımı ve yaş Gruplarına Göre Kontraseptif Tercihler, Kadın Doğum Dergisi,2005,3(4): 595-599
  • Adinma JI, Agbai AO, Nwosu BO. Contraceptive choices among Nigerian woman attending an antenatal clinic, Adv Contracept,1998 Jun,14: 131-145.
  • Karadağ N, Aslantekin F, Balıkesir Merkez 2 Nolu Sağlık Ocağı Bölgesinde 15-49 yaş Kadınlarda Aile Planlaması Hizmetlerinin ve Yöntemlerinin Kullanırlığı, Hemşirelik Forumu,Ocak-Şubat 2005:50-53
  • Tanrıverdi G, Özkan A, Şenveli S, Çanakkale’de kadınların Aile planlaması yöntemlerini Tercih Nedenleri, Fırat Tıp Dergisi,2008,13(4): 251-254.