Gülşen KILIÇ, Ebru AKGÜN ÇITAK, Fatma Şeyda ÖKDEM

Amyotrofik Lateral Skleroz Tanılı Bir Hastanın Henderson Hemşirelik Modeli’ne Göre Değerlendirilmesi: Olgu Sunumu

Amyotrofik Lateral Sklerozis, çoğunlukla üst ve alt motor nöronları etkileyerek bu nöronlarda kalıcı fonksiyon kaybı ile karakterize, şu ana kadar bilinen kesin tedavisi olmayan ve etiyolojisi bilinmeyen nörodejeneratif bir hastalıktır. Neredeyse her zaman kötü prognozlu olduğu bilinen Amyotrofik Lateral Sklerozisde hastalar bireysel bakımını yerine getirememekte ve genellikle bilişsel fonksiyonları etkilenmediği için, ilerleyen fonksiyon kayıplarının farkında olan hastalar ciddi anksiyete ve depresyon yaşamaktadırlar. Hemşirelik kuram ve modelleri, hemşirelere bakım sürecinde rehberlik ederek, kaliteli ve bireyselleştirilmiş bakım vermelerini sağlar. Hemşirelik kuramcılarından Virginia Henderson, hemşirelik tanımında hastanın güçsüz ve bağımsızlığını kaybettiği durumlarda hemşirenin yardım edici rolünü vurgular. Virginia Henderson’ın temel insan gereksinimleri, biyo fizyoloji, kültür ve interaktif iletişim kavramlarını ele alan modeli göz önüne alındığında, profesyonel bakım hizmeti alması gereken Amyotrofik Lateral Sklerozis hastalarında, bakım ihtiyaçlarını tanımak, bütünsel hemşirelik bakımını sunmak ve değerlendirmek için hemşirelik bakım modelinin klinik uygulamalar da kaynak olması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Amyotrofik lateral skleroz, hemşirelik bakımı, olgu sunumu, hemşirelik teorisi

Evaluation of a Patient Diagnosed with Amyotrophic Lateral Sclerosis According to Henderson’s Nursing Model: A Case Report

Amyotrophic lateral sclerosis is a neurodegenerative disease of unknown etiology with no definite treatment known to date, mostly affecting upper and lower motor neurons and characterized by permanent functional loss of those neurons. Patients with amyotrophic lateral sclerosis are not able to perform individual care given almost always poor prognosis of illness and they experience severe anxiety and depression due to being aware of progressive functional loss as their cognitive functions are generally unaffected. Nursing theories and models provide nurses qualified and individualized care by guiding nurses through care process. The nursing theorist, Virginia Henderson, emphasizes the nursing role of the nurse in cases where the patient is weak and loses independence. The aim of this study is to make a reference for nurses in clinical applications in improving patient outcomes due to using nursing care model, determining the nursing diagnosis and systematizing nursing care of amyotrophic lateral sclerosis patients within scope of Virginia Henderson’s 14 basic needs theory. Considering Virginia Henderson's model that addresses fundamental human needs, bio physiology, culture and interaction communication, clinical applications of nursing care model to recognize care needs, present and evaluate holistic nursing care in Amyotrophic Lateral Sclerosis patients who need professional care intended to be the source.

Keywords:

A case report; Amyotrophic lateral sclerosis; nursing care; nursing theory,

PDF

___

Ahtisham, Y., & Jacoline, J. (2015). Integrating nursing theory and process into practice; Virginia’s Henderson need theory. International Journal of Caring Sciences, 8(2), 443-450.
Alankaya, N. (2016). Amyotrofik lateral skleroz ve bakım. Türkiye Klinikleri Internal Medicine Nursing - Special Topics, 2(2),73-9.
Alankaya, N. (2012). Amiyotrofik lateral skleroz ve hemşirelik yönetimi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 15(2),152-159.
ALS Assosition. (2016). Erişim: 17.07.2018. Facts you should know. http://www.alsa.org/about-als/facts-you-should-know.html.
Bellomo, T. L., & Cichminski, L. (2015). Amyotrophic lateral sclerosis: What nurses need to know. Nursing, 45(10),46-51.
Birol, L. (2016). Hemşirelik Süreci.10. Baskı. İzmir: İmaj Basım Yayın Reklamcılık.
Carpenito-Moyet L.J. (Ed.). (2005). Hemşirelik Tanıları El Kitabı. F., Erdemir (Çev) 2. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri.
Davis, M., & Lou, J-S. (2011). Management of amyotrophic lateral sclerosis (als) by the family nurse practitioner: A timeline for anticipated referrals. American Association of Nurse Practitioners, 23(9), 464-472.
Ekim, A., Manav, G., ve Ocakçı, A. F.(2012). Ülkemizde teori temelli hemşirelik araştırmaları: bir gözden geçirme. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 5(4), 157-161.
Erol, F., Tanrıkulu, F., ve Dikmen, Y. (2016). Serebrovasküler olay geçiren bir olgunun Henderson hemşirelik modeli’ne göre değerlendirilmesi: olgu sunumu. Journal of Contemporary Medicine, 6(Case Reports), 94-103.
Fawcett J. (2005). Contemporary Nursing Knowledge: Analysis and Evaluation of Nursing Models and Theories. 2nd edition. Philadelphia: F.A. Davis Company.
Hogden, A., Foley, G., Henderson, R. D., Natalie, J., & Samar, M. (2017). Amyotrophic lateral sclerosis: improving care with a multidisciplinary approach. Journal of Multidisciplinary Healthcare, 10, 205–215.
Karadağ, A, Çalışkan, N., ve Baykara G. Z. (2017). Hemşirelik Teorileri ve Modelleri.1. Baskı. Ankara: Akademi Basın.
Karagözoğlu, Ş. (2005). Bilimsel bir disiplin olarak hemşirelik. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 9(1), 6-14.
Karagözoğlu, Ş. (2006). Bilim, bilimsel araştırma süreci ve hemşirelik. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 13(2), 64-71.
Meleis, I. A.(2012). Theoretical Nursing Development and Progress. 5th. China: Lippincott Williams & Wilkins.
O’Brien, M. (2011). Management of patients with motor neuronedisease. In: Woodword, S,Mestecky, A, (eds.). Neuroscience Nursing Evidence-Based Practice. 1st ed. Philadelphia: Wiley- Blackwell Publication.
Parker, M. & Smith, M. (2010). Nursing Theories and Nursing Practice. 3th ed. Philadelphia: F. A. Davis Company.
Ünal Ş.B., Genç, B. Kaplan S. ve Özkan B. (2018). Gordon’un fonksiyonel sağlık örüntüleri modeline göre amiyotrofik lateral sklerozda hemşirelik bakımı: bir olgu sunumu. Türkiye Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi, 1(1), 69-76.
Velioğlu, P. (2012). Hemşirelikte Kavram ve Kuramlar. 2. Baskı.