OSMANLI DÖNEMİNDEN GÜNÜMÜZE TIBBİ VE AROMATİK BİTKİLERİN KULLANIMI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Tıbbı ve Aromatik bitkilerin insanlığın ilk çağlarından itibaren kullanıldığı bilinmektedir. Farklı amaçlarla kullanılan bu bitkiler, kurutularak, ezilerek, toz haline getirilerek çeşitli şekillerde de kullanılmıştır. Mutfak kültürlerin de baharat adı ile anılan tıbbi ve aromatik bitkileri Osmanlı Döneminden itibaren günümüze kadar geçen süreçte çok çeşitli kullanım alanları olmuştur. Bu araştırmada Osmanlı Mutfaklarında çok sık kullanılan Tıbbi ve Aromatik bitkilerin bilinirliliği ve kullanım durumunu ölçmek amacıyla tasarlanmıştır. Hedef kitlede yer alan toplam 404 kişi araştırmanın evrenini oluşturmuştur. Katılımcıların %55,7’sinin tıbbi ve aromatik bitkileri tedavi amaçlı kullandığı görülürken, %14,9’u gıda amaçlı tüketmektedir. Araştırmaya katılan bireyler, Eflak tuzu, çuşka biberi, mersin yaprağı ve mor menekşe yaprağı gibi bitkileri hiç duymadıklarını belirtmişlerdir. Ayrıca Osmanlı mutfaklarında kullanılan birçok tıbbi ve aromatik bitkiler arasında olan misk, hindiba, amber, erguvan, ayva çiçeği gibi tıbbi ve aromatik gıdaların sadece adının duyduğunu ama hiç tüketmediklerini ifade etmiştir. Ayrıca anason ve hardalın en beğenilmeyen bitkiler arasında yer alması bu konuda aşçıların ve gastronomi uzmanlarının bu konuda tadım çalışmaları yapmalarını ve reçete geliştirmeleri konusunu destekler nitelik taşımaktadır

Anahtar Kelimeler:

Tıbbi Bitkiler, Aromatik Bitkiler, Osmanlı Mutfağı

PDF

___

Akçakaya MS (2015). Alıcılar ve aktarlar açısından şifalı bitkilere kişisel yaklaşım. Uzmanlık Tezi. ADÜ, Tıp Fak. Aile Hekimliği Anabilim Dalı. Aydın
Alkan, N. (2006). 15. ve 16. Yüzyıllarda İran İpek Yolu'nda Kervanlar. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(11), 141-157.
Bayar, Ü. T., Gidiş, M., & Karayel, H. B. (2010). Tıbbi Bitkilerle Geçmişten Gelen Yenilik. MYO-ÖS 2010- Ulusal Meslek Yüksekokulları Öğrenci Sempozyumu.
Emecen, F. M. (2016). Şehzadenin Mutfağı -III. Mehmed'in Şehzadelik Döneminde Manisa Sarayına Ait Bir Mutfak Masraf Defteri. C. K. Suraıya Feroqhı içinde, Soframız Nur Hanemiz Mamur (s. 107-120). İstanbul: M. Faruk Bayrak
Elmacı, İ. (2013). Cumhuriyet Döneminde İlaç Teknolojileri, Petrol Teknolojileri ve Kimyevî Gübre Teknolojileri ‘ne Kısa Bir Bakış. Dört Öge Dergisi /Yıl 1/Sayı 3, 117-137.
Faydaoğlu, E. Sürücüoğlu, M. (2011). Geçmişten Günümüze Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Kullanılması ve Ekonomik Önemi. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi sayı 1, 52-67
İlhan, T. (2011). Türkiye Florasında Yer Alan, Santral Sinir Sistemine Etkili İzmir: Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Farmasötik Botanik Anabilim Dalı programı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
İşkorkutan, S. E. (2017). 1720 Şenliği'nde Yemek Üzerine İfade Edilen Sosyal Hiyerarşileri Anlamak. The Journal of Ottoman StudiesI, 117-152.
Karaelmas, D. (2007, Mayıs). Osmanlı Mutfağı 'Hacı Abdullah'ta Yaşıyor. 1453 İstanbul Kültür ve Sanat Dergisi / Journal of İstanbul's Culture and Art, 168.
Karasar, N. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınevi
Karik, Ü., & Öztürk, M. (2009). Türkiye Dış Ticaretinde Tıbbi ve Aromatik Bitkiler. Bahçe Dergisi, 21-31.
Mat, A. (1997). Günümüzde Fitoterapi. Merhem Dergisi, 10-14.
Nalbantbaşı, Z., & GÖLCÜ, A. (2009). Kahramanmaraş Yöresine Ait Şifalı Bitkilerin Antimikrobiyal Aktiviteleri. Kahramanmaraş Sütçü İmam Doğa Bilimleri Dergsi, 1-8.
Neumann, C. K. (2016). XVIII. Yüzyıl Osmanlı Saray Mutfağında Baharat. C. K. Suraıya Faroqhı içinde, Soframız Nur Hanemiz Mamur (s. 145-183). İstanbul: M. Faruk Bayrak.
Sak, İ. (2006). Osmanlı Sarayının İki Aylık Meyve ve Çiçek Masrafı. Tarih Araştırmaları Dergisi/ Cilt 25/ Sayı 40, 141-176.
Samancı, Ö. (2016). XIX. Yüzyılın Birinci Yarısında Osmanlı Elitinin Yeme İçme Alışkanlıkları. C. K. Suraıya Faroqhı içinde, Soframız Nur Hanemiz Mamur (s. 184-208). İstanbul: M. Faruk Bayrak.
Yerasimos, M. (2010). 500 yıllık Osmanlı Mutfağı. İstanbul: Boyut Yayıncılık.