Rusya Tarihindeki Olaylara İki Medeniyetli Yaklaşımı: 1917 yılı Şubat-Mart Aylarında İmparatorluğun Çöküşü

Makale, 1917 Rus Devrimi'nin başlangıcını, XX. Yüzyılın Rusya tarihindeki en önemli fenomenlerden biri olarak, toplum çalışmalarına medeniyet yaklaşımı çerçevesinde ele alıyor. Bu, yazarın Rus medeniyetinin temeli olan Rus halkındaki zihinsel-kültürel bir çatışmanın varlığını tespit etmesine imkan sağlamaktadır. XVII. yüzyılın ikinci yarısı ile XVIII. yüzyılın başlarında ortaya çıkan bu kültürel çatışma Rus medeniyetinin gelişimi üzerinde etkilidir. Bu antagonizmin temelini ise XVII. yüzyılın ortalarında Patrik Nikon'un reformları sonucunda yaşanan dini bölünme ve İmparator I. Petro’nun sosyal kurumları ve yaşam alanlarını Batılılaştırmak için ortaya koyduğu reformlar oluşturmaktadır. Tüm bunlar makalede “iki medeniyetli” kavramıyla tanımlanan fenomenin ortaya çıkışına yol açmıştır. Söz konusu kavram ise farklı değerlere ve dünya görüşüne sahip iki ayrı paradigmadan birinin diğerine tek bir medeniyet alanında eklemlenmesi anlamına gelmektedir. Toplumun üst ve alt katmanlarının birbirine karşı zihinsel yabancılığı ve kültürel düşmanlığı, XVIII-XIX. yüzyıllarda Rus toplumunda uzun süreli bir medeniyet içi çatışmaya sebebiyet verdi. Bu çatışma geleneksel tarım toplumunun modern topluma dönüştürülmesi sürecinde daha da şiddetlendi. XX. yüzyıl başlarında uluslararası konjonktürde yaşanan ani değişimler de bunu etkiledi. Rus medeniyetinin asırlık “sessiz çatışması”, devrim ve iç savaş döneminde karşılıklı yabancılaşmanın kendine has acımasızlığı ve kana susamışlığıyla öne çıkan 1917 olayları üzerinde etkisini göstermekte gecikmedi. XX. yüzyılın başlarında “Rus toprağı”nda Batılılaşmış örgütsel yapılara karşı çıkabilecek sosyal ve kamu kurumlarının neredeyse yokluğu, 1917 yılı Rusya’sında V. İ. Lenin’in Bolşeviklerinin yönetimi ele geçirmesini sağlayacak bir yol açtı.

Anahtar Kelimeler:

Rus Devrimi, medeniyet teorisi, iki medeniyetli yaklaşımı, Marksist Teori, kilise bölünmesi, kültürel Batılılaşma

Bicivilization Method and The Context Of Russian History: The Fall Of The Empire In February-March Of 1917

The article considers one of the key phenomena in the history of Russia in the 20th century – beginning of the Russian Revolution of 1917 through the modified optics of civilizational theory, which reveals the existence of a global mental-cultural conflict in the very thickness of the people who form the basis of Russian civilization (mir), the Russian people that arose as a result of the events of Russian history in the second half of the 17th - beginning of the 18th centuries and influencing the development of subsequent decisive events of this civilization. The mental-cultural antagonism that emerged in civilization after the religious split that followed the reform of Patriarch Nikon of the ritual side of Orthodox Christianity in Russia in the middle of the 17th century, as well as the course towards the Westernization of many social institutions and spheres of life taken by the leadership of the Russian Empire from the reign of Emperor Peter I, and the subsequent expansion of alien value attitudes, formed a phenomenon called “bicivilizationalism” in the work: the imposition of two opposing value and worldview paradigms in the same civilizational and cultural field. The mental alienness of approaches and high cultural antagonism of the upper and lower layers, adhering to different cultural and value orientations in the 18th-19th centuries created a long smoldering internal civilization conflict in the Russian space, which especially complicated internal political unity during the period of transformation of the traditional-agrarian society into a modern society, as well as a sharp change in the foreign political dispositions of the beginning of the 20th century. The centuries-old “silent conflict” of Russian civilization was not slow to manifest itself in the influence on the motives of political and social actions of the main actors of the events of 1917, which differed due to mutual mental-cultural alienation by special cruelty and bloodthirst during the period of revolution and civil war. The ontological impossibility of the most numerous stratum of Russian civilization, the stratum, the “Russian soil” of self-determination in alien transcriptions of a modernizing society, the almost complete absence of social and public institutions capable of organizing and organically understanding the majority of the people to contrast the achievements of the national spirit with the introduced Westernized organizational forms in Russia beginning of XX century opened up great opportunities for using manipulative practices to seize power in the difficult political environment of 1917 from the forces new to political discourse, which took advantage by the Bolsheviks of V.I. Lenin.

Keywords:

russian revolution, civilization theory, bicivilization method, marxists theory, religious split, cultural westernization,

PDF

___

Гоголь Н.В. “Нужно проездиться по России (Из письма гр. Т…му). 1845”. Избранные места из переписки с друзьями. Полное собрание сочинений Н.В. Гоголя. т.8. 1952, 307-308.
Ленин В.И., “Маевка революционного пролетариата”. Полное собрание сочинений В.И. Ленина, т.23. 1973, 296-305.
Marx K.H. and F. Engels. Manifest der Kommunistischen Partei. London: 1848.
«Путин назвал Россию отдельной цивилизацией», КоммерсантЪ, 17 мая 2020. URL: https://www.kommersant.ru/doc/4347719?from=hotnews (accessed data 25.05.2020).
Данилевский, Н.Я. Россия и Европа: Взгляд на культурные и политические отношения славянского мира к германо-романскому. Спб.: Тип «Общ. Польза", 1871.
Зубов, А.Б. История России, XX век: 1894-1939. М.: Астрель-АСТ, 2010.
Кара-Мурза, С.Г. Гражданская война (1918 -1921) - урок для XXI века. М.: Эксмо: АЛГОРИТМ, 2003.
Кара-Мурза, С.Г. Крах СССР. Кто виноват? М.: Алгоритм, 2016.
Керсновский, А.А. История Русской Армии в 4-х тт. (1933-1938). Т.4. М.: Голос, 1994.
Куртуа, С., и др. Чёрная книга коммунизма: преступления, террор, репрессии М.: «Три Века Истории», 1999.
Мартынов, Е.И. Царская армия в февральском перевороте. Политика и стратегия. М.: Изд. дом «Финансовый контроль», 2003.
Никонов, В.А. Код цивилизации. Что ждет Россию в мире будущего? М.: ЭКСМО, 2020.
Пайпс, Р. Русская революция. Книга 1. Агония старого режима 1905—1917. М.: изд. дом Захаров, 2005.
Сидоров, А. Л. Финансовое положение России в годы первой мировой войны, 1914—1917 гг. М.: Изд-во АН СССР,1960.
Сталин, И.В. Вопросы ленинизма. 11 изд. М.: 1945.
Струмилин, С. Г. Заработная плата и производительность труда в русской промышленности за 1913-1922 г. М.: Вопросы труда, 1923.
Струмилин, С. Г. Очерки экономической истории России и СССР. М.: Наука, 1966.
Струмилин, С.Г. Проблемы экономики труда. М.: Наука, 1982.
Hauschofer, K. Grenzen in ihrer geographischen und politischen bedeutung. Berlin–Grunewald, 1927.
Huntington, S.P. The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order. New York: Simon and Schuster,1996.
Mackinder, H.J. Democratic Ideals and Reality. New York: Holt, 1919.
Mahan, A. T. The Influence of Sea Power Upon History, 1660—1783. Boston: Little, Brown & Co., 1890.
Rükkert, H. Lehrbuch der Weltgeschichte in organischer Darstellung. v.1. Leipzig: 1857.
Spengler, O.–A. G. Der Untergang des Abendlandes. Wien: Braumüller, 1918 (Band 1: Gestalt und Wirklichkeit); München: C. H. Beck, 1922 (Band 2: Welthistorische Perspektiven).
Spykman, N.J. America's Strategy in World Politics: The United States and the Balance of Power. New York: Harcourt, Brace and Company, 1942.
Toynbee, A. J. Study of History. London, New York, Toronto: 1934-1961.
Wallerstein, I. The Modern World-System. vol. IV: Centrist Liberalism Triumphant, 1789—1914. Berkeley-Los Angeles-London: University of California Press, 2011.