Yüksel Pazarkaya’nın Ben Aranıyor adlı romanında kimlik (benlik) arayışı

Sosyoloji, psikoloji, siyasi ve iktisadi bilimler, teoloji, antropoloji ve felsefe alanlarında olduğu kadar edebiyat dünyasında da önemli bir yere sahip olan kimlik (benlik) olgusu hem bireysel hem de toplumsal anlamda var olabilmenin ön koşulları arasında yer alır. Toplumsal bir varlık olan insan, kimliğini içinde yetiştiği çevrenin değer yargılarına, normlarına, diline, dinine, gelenek ve göreneklerine karşı geliştirdiği aidiyet bilinci içerisinde oluşturur. Kişi, hem kendini ve ait olduğu toplumu hem de öteki bireyleri ve toplumları bu kimlik aracılığıyla anlamlandırmaya çalışır. Birden fazla kimlik arasında kalan bireyler, “Ben kimim?” ve “Ben nereye aitim?” şeklinde bir sorgulama içerisine girerek bu belirsizlikten kurtulmak isterler. Çok kültürlü bir ortamda yetişen yazarlar da hiç şüphesiz içinde bulundukları mekânın ve zamanın sorunlarına eserlerinde yer vererek bireysel ve toplumsal farkındalığı oluşturup, okurlarını bu sorunlar karşısında düşünmeye, sorgulamaya teşvik eder ve daha bilinçli bir benlik inşasına hizmet ederler. Tam da bu noktada şair, yazar ve çevirmen Yüksel Pazarkaya da üniversite öğrenimine kadar Türkiye’de yaşamış ardından yüksek öğrenim için Almanya’ya göç ederek iki dil, iki toplum, iki kültür dolayısıyla da iki kimlik arasında kalmıştır. Ben Aranıyor adlı eserinde de Almanya’da yaşayan ve yıllar sonra ülkesine dönen Orhan karakteri aracılığıyla kimlik kavramı üzerine düşünmemizi ve sorgulamamızı sağlamıştır. Eserin ana karakteri Orhan eserin en başında anavatanına doğru bir yolculuğa çıkar ve tıpkı yeni doğan bir bebek misali yaşama sıfırdan başlayarak benliğini yeniden inşa etmeye çalışır. Bu çalışmada, anavatanında edindiği kimlik ile içinde bulunduğu egemen kültüre ait kimlik arasında kalan karakter aracılığıyla günümüz küresel dünyasının kaçınılmaz bir sonucu olarak ortaya çıkan çok kültürlü toplum yapısı ile kimlik sorunsalı arasında bir paralellik kurularak edebiyatın kimlik inşasındaki rolü mercek altına alınacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Edebiyat, Bireysel ve Toplumsal Kimlik, Yüksel Pazarkaya, Ben Aranıyor

PDF

___

Akça, G. (2005). Modernden Postmoderne Kültür ve Kimlik. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (15), 1-24. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/musbed/issue/23525/250657
Akdemir, A. M. (2004). Küreselleşme ve Kültürel Kimlik Sorunu. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3 (1),-. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunisosbil/issue/2813/37829
Atak H. (2011). Kimlik Gelişimi ve Kimlik Biçimlenmesi: Kuramsal Bir Değerlendirme. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 3(1), 163-213. Retrieved from: https://dergipark.org.tr/tr/pub/pgy/issue/11159/133422#article_cite
Bauman, Z. (2005). Bireyselleşmiş Toplum (Y. Alogan, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Erişim Adresi: https://anarcho-copy.org/libre/zygmunt-bauman-bireysellesmis-toplum.pdf
Chomsky, N. (2016). Doğa ve Dil Üzerine (3. Baskı) (A. B. Karadağ, Çev.). İstanbul: Sözcükler Yazın Basın Yayın.
Dalbay, R. S. (2018). “Kimlik” ve “Toplumsal Kimlik” Kavramı. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (31), 161-176. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/sbe/issue/38551/365264 Duman, M. Z. (2009). Küreselleşme, Kimlik ve Çokkültürlük. Sosyoloji Dergisi, (20), 0-0. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/sosder/issue/40994/495295
Eagleton, T. (2012). Edebiyat Olayı (B. Yüce, Çev.). İstanbul: Sel Yayıncılık. (Orijinal baskı tarihi: 2012).
Eco, U. (2015). Anlatı Ormanlarında Altı Gezinti (K. Atakay, Çev.). İstanbul: Can Sanat Yayınları. (Orijinal baskı tarihi: 1992-1993).
Kaplan, M. (2015). Kültür ve Dil (33. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
Karaduman, S. (2010). Modernizmden Postmodernizme Kimliğin Yapısal Dönüşümü. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 5 (17), 2886-2899. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/jyasar/issue/19129/202992
Kula, O. B. (2012). Dil Felsefesi Edebiyat Kuramı I. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Pazarkaya, Y. (2013). Ben Aranıyor (2. Basım). İstanbul: Cem Yayınevi.
Türk Dil Kurumu Sözlükleri. 2023. Erişim Adresi: https://sozluk.gov.tr/ Yılmaz, M. (2001). Medeniyetler Çalışması Samuel P. Huntington v.d. (4. Basım). Ankara: Vadi Yayınları.