TRT Çocuk Kitaplık örneğinde kitap kahramanlarına atfedilen mesleklerin karşılaştırılması

Bu araştırmada, kitap kahramanlarına atfedilen mesleklerin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Bu amaç ile, TRT Çocuk Kitaplık bünyesinde yer alan eserlerden ölçüt örnekleme yolu ile seçilen 202 çocuk kitabı incelenmiş ve kitaplarda yer alan kahramanlara atfedilen mesleklerin kitap kahramanlarının cinsiyetlerine, kitap yazarlarının cinsiyetlerine ve kitap yazarlarının yerli ya da yabancı olması durumuna göre farklılık gösterip göstermediği sorularına yanıt aranmıştır. Betimsel tarama modelinde tasarlanan bu araştırmada veriler, doküman inceleme yöntemi ile elde edilmiştir. Elde edilen verilerin çözümlenmesinde öncelikle, betimleyici istatistiklerden yüzde ve frekans analizi, ardından ki-kare testi kullanılarak hesaplamalar yapılmış; elde edilen sonuçlar tablolar hâlinde sunulmuş ve yorumlanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre: araştırmaya konu kitaplarda yer alan kahramanlara atfedilen meslekler, ilgili kahramanın cinsiyetine göre anlamlı yönde farklılık göstermektedir. Cinsiyeti kadın olan kahramanlara en çok ‘Profesyonel Meslek Mensupları’ grubu altında yer alan meslekler, cinsiyeti erkek olan kahramanlara ise en çok ‘Yönetici’ ile ‘Hizmet ve Satış Elemanları’ grubu altında incelenen meslekler atfedilmiştir. Bunun ile birlikte, araştırmaya konu kitaplarda yer alan kahramanlara atfedilen meslekler, kitap yazarlarının cinsiyetine ve de yerli ya da yabancı olması durumuna bağlı olarak farklılık göstermemektedir.

Anahtar Kelimeler:

Karşılaştırmalı Çocuk Edebîyatı, TRT Çocuk Kitaplık, Kitap Kahramanı, Mesleki Kalıplar, Toplumsal Cinsiyet

PDF

___

Altan Arslan, Ş. (2000). Ders kitaplarında cinsiyetçilik. T.C. Devlet Bakanlığı Kadın Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü Yayınları.
Anderson, D. A. & Hamilton, M. (2005). Gender role stereotyping of parents in children’s picture books: The invisible father. Sex Roles. 52(3-4), 145-151.
Çakmak Güleç, H. & Geçgel, H. (2006). Çocuk edebîyatı. (2. Baskı). Kök Yayıncılık.
Çubukçu, H. & Sivaslıgil, P. (2007). İngilizce ders kitaplarında cinsiyetçilik. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(34), 25-32.
Dilek, A. (2014). 4-6 yaş çocuk öykülerindeki kadın kahramanların mesleksel analizi. Journal Of Qafqaz University, 2(1), 94-102.
Esen, Y. & Bağlı, M. T. (2002). İlköğretim ders kitaplarındaki kadın ve erkek resimlerine ilişkin bir inceleme. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(1-2), 143-154.
Gündüz Şentürk, S. (2015). Okul öncesi dönem çocukları için basılan resimli öykü kitaplarının toplumsal cinsiyete ilişkin kalıp yargılar yönünden incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi.
Gürşimşek, I. & Günay, D. (2005). Çocuk kitaplarında cinsiyet rollerinin işlenişinde kullanılan dilsel ve dildışı göstergelerin değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (18), 53-63.
International Labour Office. (2012). International Standard Classification of Occupations 2008 (ISCO-08): Structure, Group Definitions and Correspondence Tables. Geneva: International Labour Office.
Kahraman, P. B. & Özdemir, H. (2019). Resimli çocuk kitaplarının toplumsal cinsiyet rolleri açısından incelenmesi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13 (27), 64-85.
Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. (23. Baskı). Nobel Yayınları.
Karatay, H. (2011). Karakter eğitiminde edebî eserlerin kullanımı. Turkish Studies İnternational Periodical For The Languages Literature And History Of Turkish Or Turkic, 6(1), 1398-1412.
Kaynak, D. & Aktaş, E. (2017). Okul öncesi hikâye ve masal kitaplarında toplumsal cinsiyet rolleri. Ekev Akademi Dergisi, (72), 67-85.
King, W. R. & He, J. (2005). Understanding the role and methods of meta-analysis in IS research. Communications of the Association for Information Systems, (16), 665-686.
Nodelman, P. & Reimer, M. (2003). The pleasures of children's literature. Allynand Bacon.
Özen, M., Baysan, M. P., Koyunoğlu, E. & Yükselen, A. (2022). 3-6 yaş resimli öykü kitaplarındaki kadın ve erkek karakterlerin mesleki açıdan incelenmesi. Uluslararası Çocuk Edebîyatı ve Eğitim Araştırmaları Dergisi (ÇEDAR), 5(2), 77-90.
Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (Bütün, M. & Demir, S.B. Çev. Ed.) Pegem Akademi.
Salman Erden, Y. T. (2019). Resimli çocuk kitaplarındaki toplumsal cinsiyet olgusunun incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi.
Sever, S. (2013). Çocuk edebîyatı ve okuma kültürü. (1. Baskı). Tudem Yayınları.
Vatandaş, C. (2007). Toplumsal cinsiyet ve cinsiyet rollerinin algılanışı. İstanbul Journal of Sociological Studies, (35), 29-56.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (6. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
Türk Dil Kurumu. (t.y.). Meslek. İçinde Güncel Türkçe Sözlük. 11 Kasım 2022’de https://sozluk.gov.tr adresinden alındı.
Türkiye Radyo Televizyon Kurumu. (t.y.). TRT çocuk kitaplık. https://www.trtcocuk.net.tr/
Somer Ölmez, B. & Değirmenci, G. Y. (2015). Resimli Çocuk Kitaplarının Toplumsal Cinsiyet Kavramı Açısından İncelenmesi. https://www.researchgate.net/publication/329935238_Resimli_Cocuk_Kitaplarinin_Toplumsal_Cinsiyet_Kavrami_Acisindan_Incelenmesi