Moliere'in Cimri'sinin Çevirileri Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme

Bu çalışmada, Molière'in Cimri (L'Avare) adlı yapıtının üç farklı çevirisi üzerine incelemelerde bulunulacaktır. Cimri'nin uyarlamaları da düşünüldüğünde bugüne kadar pek çok çevirisi yapılmıştır. Cimri'yi Türkçeye ilk olarak 1869 yılında Ahmet Vefik Paşa, Azarya adıyla, daha sonra 1873'de Teodor Kasab, Pinti Hamit adıyla uyarlayarak aktarmıştır. İsmail Hamit Danişment tarafından yapılan metnin tam çevirisi 1938 yılında ilk önce Suhulet Kitabevi, sonra ise Milli Eğitim Bakanlığı tarafından basılmıştır. Molière'in Cimri'siyle daha sonraları farklı birçok yayınevi, Yaşar Nabi Nayır ve Sabahattin Eyüboğlu başta olmak üzere birçok çevirmen ilgilenmiştir. Çalışma kapsamında önce yazar ve yapıt hakkında kısa ve açıklayıcı bilgiler verildikten sonra her üç çevirideki çeviri kararları, verilen örnekler üzerinden ele alınmaya çalışılacaktır. Amacımız karşılaştığımız sorunlara çeviri hataları olarak yaklaşıp, sorunları uzun uzun alt alta sıralamak değildir. Amacımız çeviri metinleri karşılaştırarak, sorun olarak düşünebileceğimiz durumlarda çevirmenlerin hangi kararları aldığını göstermek olacaktır. Bu nedenle neden-sonuç ilişkisi bağlamında çeviri ürünler irdelenecektir. Her biri farklı dönemlerde çevrilen üç bütüncenin seçilme nedeninin altında, karşılaşabilecek sorunlara yönelik farklı dönemlerdeki çeviri kararlarını görebilme çabası yatmaktadır. Böylece dönemsel çeviri kararları konusunda da fikir sahibi olabilme düşüncesindeyiz.

A Comparative Study On Translations Of Moliere's The Miser

In this study, three different translations of Moliere's The Miser will be examined. The Miser has been translated into many languages so far when its adaptations are taken into account as well. The Miser was first rendered into Turkish by Ahmet Vefik Pasha in 1873 as Azarya, then in 1873, Teodor Kasab rendered it as Pinti Hamid; both were in fact adaptions. The complete translation made by İsmail Hamid Danişment was first published by Suhulet Bookstore in 1938 and then it was published by The Ministry of Education of Turkey. Later, many publishers and translators mainly Yaşar Nabi Nayır and Sabahattin Eyüboğlu were interested Moliere's The Miser. Within the scope of this article, short and descriptive information about the author and his work will be provided. Afterwards, translation decisions will be discussed in all three translations by means of the examples. The purpose of this study is not to list the problems we face as translation errors. Rather, the aim of this study is to indicate decisions of the translators by comparing translations in cases where we can consider them as problems. Therefore, translation products will be discussed within the context of cause-effect relations. The reason of selecting this corpus which includes three translations made in different periods is the effort to observe translation decisions regarding the problems in those periods. Therefore, we will be able to have an idea about the translation decisions that vary in different periods.

___

  • And, M. (1974). Türkiye'de Molière. Tiyatro Araştırmaları Dergisi, s. 5, Ankara: 51-64.
  • Bengi-Öner, I. (1999). Çeviri bir süreçtir... Ya Çeviribilim?. İstanbul: Sel Yayıncılık.
  • Berk, Ö. (2001). Ulusların ve Ulusal Kimliklerinin Oluşturulmasında Çeviri Yöntemlerinin Rolü ve İşlevi, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4, 49-66.
  • Even-Zohar, I. (2008). Yazınsal Çoğuldizge İçinde Çeviri Yazının Durumu (Saliha Paker, çev.), Çeviri Seçkisi 2-Çeviri(Bilim) Nedir?, haz. Mehmet Rıfat, İstanbul: Sel Yayıncılık, 2. Baskı, ss. 125-132.
  • Molière. (1991). L'Avare, Paris: Hachette.
  • Molière. (1996). Cimri (Yaşar Nabi Nayır, çev.), İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınevi, 4. Baskı.
  • Molière. (1961). Cimri ( Yaşar Nabi Nayır, çev.), İstanbul: Varlık Yayınları.
  • Molière. (1983). Cimri (Sabahattin Eyüboğlu, çev.), İstanbul: Remzi Kitabevi, 4. Baskı.
  • Molière. (2010). Cimri (Tuncay Türk, çev.) 2. Bs. İstanbul: Oda.
  • Parlak, B. (2008). Yazınsal Çeviride Kaynak Metin Okuru/Erek Merin Yazarı Olarak Çevirmen Kimliğinin Çeviri Kararlarına Etkisi, 8. Uluslararası Dil, Yazın, Deyişbilim Sempozyumu Bildiri Kitabı, İzmir Ekonomi Üniversitesi Yayınları.
  • Savran, Z. (2003). Bir Çevirinin Anatomisi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 13, S. 1, ss. 137-150.
  • Venuti, L. (2013). Translation Changes Everything: Theory and Practice, Routledge.
  • Vermeer, H. J. (2008). Çeviride Skopos Kuramı (Ayşe Handan Konar, çev.), İstanbul: İş Bankası.
  • Yazıcı, M. (2005). Çeviribilimin Temel Kavram ve Kuramları, İstanbul: Multilingual.