Commedia Dell'arte, Tiplemeler ve Carlo Goldonı ile İtalya'da Tiyatro Reformu

16. ve 17. Yüzyıl İtalyan Halk Tiyatrosunun önemli bir geleneği olan Commedia dell'Arte aslında o dönemde tüm Avrupa'yı etkileyen bir gelenektir. Commedia dell'Arte'nin en önemli özelliği maskelerle sahneye çıkan oyunculardır. Maskeler bir karnaval geleneği olmaktan çıkmış, artık Commedia'nın temel unsuru haline gelmiştir. Yalnızca yüze takılan nesnel bir oluşumdan çok birer karaktere dönüşen bu maskeler, kostümler ve çeşitli aksesuarlarla tamamlanarak Commedia dell'Arte'nin ta kendisi olmuştur. Commedia dell'Arte tiyatrosunun en bilinen maskeleri arasında Pantalone, Arlecchino, Colombina, Capitano ve Dottore sayılabilir. Commedia dell'Arte geleneği İtalya'da Carlo Goldoni ile bozulmuştur. Artık doğaçlama komedinin yerini yazılı tam metinlerin alması gerektiğini düşünen Goldoni, oyunculara da aynı tiplemeler yerine farklı farklı rollerde oynamaları gerektiğini öğretmeye çalışmıştır. Böylelikle her oyunda aynı tiplemeyi canlandırmak zorunda kalmayan oyuncular, yazılı olan rollerini ezberleyecek ve farklı karakterlere bürünme şansı bulacaklardı.

Theater Reform in Italy with Commedia Dell'arte, Typecastings and Carlo Goldoni

Commedia dell'Arte, one of the most important tradition of Italian folk theater of 16th and 17th century, is also a tradition that has affected whole Europe at the same time. The most important characteristic of Commedia dell'Arte is the mask that the players use when they are on stage to act. These masks were not anymore simple objects attached on face, each of them turned to a real character and by the help of costums and various accessories formed the Commedia dell'Arte. The most famous masks or characters of Commedia dell'Arte are Pantalone, Arlecchino, Colombina, Capitano and Dottore. The tradition of Commedia dell'Arte gets spoiled in Italy with Carlo Goldoni. Goldoni says that instead of comedy of improvisation the written plays must be used and the actors will have the possibility of playing different characters in each play instead of the same characters.

___

Antonucci, G. (1995). Storia del Teatro Italiano, Roma: Tascabili Economici Newton.

Marzorati, C. (1956). Letteratura Italiana, I Maggiori, Cilt II. Milano.

Öncel, S. (1998). İtalyan Edebiyat Tarihi, 2. Kitap. Ankara: İtalyan Kültür Heyeti.

Rudlin, J. (2000). Commedia dell'Arte. (Çev: Ezgi Ege İpekli), İstanbul: Mitos Boyut Yayınları.