Halk Anlatılarının Epik Kuralları Bağlamında Konstantin İvanov’un Narspi Manzumesi

Sözlü gelenek üzerinden varlığını yüzyıllarca devam ettiren ve 19.yy. başlarında yazılı hale gelmeye başlayan Çuvaş edebiyatında gerek muhtevası gerekse yazılışından sonraki çoğu ilmî çalışmaya kaynaklık etmesi bakımından önemli bir noktada bulunan Konstantin İvanov’un Narspi manzumesi, edebî metinlerin inşâsında sözlü anlatıların, folklorik unsurların rolünü ve halk edebiyatı verimlerinin farklı edebî metinlere şekil, konu, yapı ve üslup bakımından kaynaklık ettiğini göstermesi açısından dikkate değerdir. Bu bağlamda çalışmamızda, edebi üretimde evrensel geçerliliği olan konunun birliği, yoğunlaşma, yapı ve mantık gibi genel kurallar olarak nitelendirebileceğimiz; Danimarkalı halk bilimci Axel Olrik’in geliştirdiği, bir araya getirilmiş yaygın benzerlik kategorilerinden elde edilmiş kurallar olan “Halk Anlatılarının Epik Kuralları” bağlamında Narspi manzumesi incelenerek; bu kuralların geleneksel halk anlatıları dışında, farklı kurgusal metinlere uygulanabilirliği gösterilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Narspi, Epik Kurallar, Halk Kültürü, Halk Anlatıları

Konstantin İvanov’s Narspi Poem Within The Context Of Epic Rules Of Public Narratives

Konstantin İvanov’s Narspi poem has an important place in Chuvash literature which existed for centuries through oral tradition and began to be written in the 19th century. İvanov’s Narspi poem acted as a source for the subsequent scholarly works due to its content and structure. It is important as it shows the role of the oral narratives and the folkloric elements in constructing the literary texts and it also shows that the folk narratives act as a source for different literary texts in terms of form, topic and style. The aim of this study in this regard is to examine Narspi poem within the scope of “epic rule of public narratives” which can be defined as universally valid general rules that include topic coherence, concentration, structure and logic and which has been developed by Danish folklorist Axel Olrik. Also the applicability of those rules to different fictive texts other than folk narratives has been discussed.

Keywords:

Narspi, Epic Rules, Folk Culture, Folk Narratives,

PDF

___

Argunşah, H. (2010). “Geleneksel Anlatıdan Modern Anlatıya Kurgusal Devamlılıklar” Prof.Dr. Harun Güngör Armağanı, İstanbul: Kesit. Aslan, C.(2007) “Sait Faik Abasıyanık’ın Öykülerinde Anlatım Teknikleri” Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Ankara. Bayram, B, (2011)“Konstantin İvanov’un Narspi Manzumesinde Geleneksel Çuvaş İnançları” Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, C.8, S.2. Boyraz, Ş. (2008) “Sözlü Anlatıların Sürekliliği Üzerine Düşünceler”, Folklor / Edebiyat, Sayı: 54, Ankara. Çobanoğlu,Ö. (2002). Halk Bilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş, 2. bs., Ankara: Akçağ. Çonoğlu, S.(2014). “Ata Govşudov’un Ferman Romanında Milli Kimliğin Yeniden İnşası Sürecinde Milli Kültür Unsurları” Bilig, Güz 2014, Sayı 71. Çiftçi, F. (2013) “Axel Olrik’in Epik Yasaları Işığında Oğuz Kağan Destanı’na Bir Bakış” Turkish Studies, Volume 8/4. Ekici, M. (2004). “Araştırma Yöntemleri”, Türk Halk Edebiyatı El Kitabı, (M.Öcal Oğuz vd.) Ankara: Grafiker. Gökalp, Z. (2007). Kitaplar, (Yay.haz.Sabri Koz) İstanbul: YKY. Jusdanis, G. (1998). Gecikmiş Modernlik ve Estetik Kültür, Milli Edebiyatın İcad Edilişi, İstanbul: Metis. Karadeniz, A. (2005) “Anlatma Zorunluluğu”, Ankara, Hece Dergisi, Türk Öykücülüğü Özel Sayısı, Yıl 4, S.46/47, II. Basım, Eylül. Köseoğlu, N. (1997). Milli Kültür ve Kimlik. İstanbul: Ötüken. Olrik, A. (1994) “Halk Anlatılarının Epik Kuralları”, Milli Folklor, C.3, S.23-S.24, Ankara. Sanlı, Y. Türkeli, “Edebiyat; Toplumsal Hafızanın, Geleneğin Kaybında, İnşasında Ne kadar Etkilidir?” Çankırı Karatekin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2). Tuncel,U. (2013) “Axel Olric’in Halk Anlatılarının Epik Yasaları Bağlamında “Ağalık” Adlı Karagöz Oyunu Çözümlemesi” İÜ.Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, Cilt/Sayı: XLVIII, İstanbul. Yılmaz, E. (2006). Narspi, Ankara: TDK.