BİR TIP KİTABI: HAZĀ KİTĀBU İLMİ HİKMET ¤ANİ’Ş-ŞİFĀ

Bu makalede, 19. yüzyıla ait bir tıp kitabı olan Haźā Kitābu ¤İlmi Ģikmet ¤Ani’ş-Şifā’nın tanıtımı yapılmıştır. Bu eser, 19. yüzyıl tıp ilmini günümüze yansıtması, dönemin dil özelliklerini aktarması ve zengin sözcük hazinesiyle Türk dili, Türk tebabeti, botanik ve eczacılık ile ilgilenenler açısından önem taşımaktadır. Türklerin Anadolu’ya gelişinden sonra kaleme alınmış tıp eserlerinin okunup incelenmesi, gerek tıp ilmi gerekse Türkçemiz açısından büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmadaki amacımız, Osmanlı döneminde yazılmış bir tıp metni olan Haźā Kitābu ¤İlmi Ģikmet ¤Ani’ş-Şifā’yı tanıtmak ve eserin tespit edebildiğimiz dil özelliklerini paylaşmaktır. Türkçe yazılmış tıp metinlerinin kelime hazineleri ve dil özelliklerinin araştırılması tıp tarihi çalışmaları ve Türk dili çalışmalarına katkı sağlayacaktır. Bu çalışmalar dünyada önemli bir konumda bulunan güncel Türk tebabetinin geçmişini, Türkçenin tıp ve eczacılık gibi bilim dallarındaki kullanımlarını daha iyi anlayabilmemize yardımcı olacaktır.

A MEDICAL TEXT: HAZĀ KİTĀBU ¤İLMİ HİKMET ¤ANİ’Ş-ŞİFĀ

In this article, a nineteenth-century medical text Haźā Kitābu ¤İlmi Ģikmet ¤Ani’ş-Şifā will be introduced. This text can be considered to be important for those studying on Turkish language, Turkish medicine, botany and pharmacy because it reflects the nineteenth-century medicine and the language characteristics of that time. It also has a rich vocabulary. Reading and analyzing the medical texts written after the Turks came to Anatolia are of great importance for both medical science and for the Turkish language. The aim of this study is to share the language characteristics of the text Haźā Kitābu ¤İlmi Ģikmet ¤Ani’ş-Şifā which is a medical text written in the Ottoman era. This study also aims to contribute to the Turkish language studies by analyzing vocabularies and language characteristics of Turkish medical texts and to show the importance of Turkish medicine and Turkish as a scientific language.

___

  • Bayat, A. H.; Okumuş, N. (2004). Mahmûd-ı Şirvânî, Mürsîd (Göz Hastalıkları). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı.
  • Bayat, A. H. (2016). Tıp Tarihi. İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları.
  • Doğan, Ş. (2014). "Bir Eski Oğuz Türkçesi Metni: Risâle-i Bevâsîr". Türük Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 53-117.
  • Kültüral, Z., & Koç, A. (2012). Derviş Muhammed bin eş-Şeyh el-Ankaravi, Durrü’l-Meknûn (saklı İnciler), Giriş-Metin-Dizin-Tıpkıbasım. Konya: Palet.
  • Zülfikar-Aydın, M. B. (1998). 18. yüzyıla Ait Türkçe ''Müfredat'' Kitapları ve Türk Tarihindeki Yeri. Tıp Tarihi Araştırmaları, Sayı: 7, s. 55-168.