Antony And Cleopatra Oyununun Göstergebilimsel Çözümlemesi ve Çeviri Göstergebilimi Bakış Açısıyla Türkçe Çevirilerinin Değerlendirilmesi 1, 2

Bu çalışmanın amacı Shakespeare'in (1950) Antony and Cleopatra oyununu göstergebilimsel açıdan çözümleme ve oyunun Türkçe çevirilerini çeviri göstergebilimi bakış açısıyla değerlendirmektir. Bu amaca yönelik olarak, Shakespeare'in (1950) oyununun özgün metni göstergebilimsel çözümlemede yükümsüz özneleri saptamak için; bu oyunun Adıvar & Urgan (1949), Eyüboğlu (1967) ve Bozkurt (2002) tarafından yapılan çevirileri ise çeviri değerlendirmesinde veri toplama araçları olarak belirlenmiştir. Özgün metinden elde edilen verilerin göstergebilimsel çözümlemesinde Coquet'nin (1997, 2007) öne sürdüğü ve Öztürk Kasar (2009, 2012) tarafından çeviri değerlendirmesinde kullanılmak için benimsenen özne odaklı göstergebilim kuramı temel alınmıştır. Çeviri değerlendirmesi için elde edilen veriler Öztürk Kasar'ın (Öztürk Kasar & Tuna, 2015) Çeviride Anlam Bozucu Eğilimler sınıflandırması temel alınarak çözümlenmiştir. Bulgular, özgün metinde çok sayıda söylemin yükümsüz özne konumundaki söyleyenler tarafından üretildiğini ve bu yükümsüz öznelerin çoğunlukla temel bileşen ve içkin bileşenin etkisi altında söylemlerini ürettiklerini göstermektedir.Ayrıca oyunun çevirilerinde yükümsüz özne saptanan 13 söylemde anlam bozucu eğilim bulunmuştur. Öztürk Kasar'ın (Öztürk Kasar & Tuna, 2015) sınıflandırmasına göre bu 13 söylemin beşinde anlamın bozulması, üçünde anlamın kaydırılması, ikisinde anlamın aşırı yorumlanması, diğer ikisinde anlamın çarpıtılması ve birinde anlamın eksik yorumlanması eğilimleri saptanmıştır. Bu bulgular göstermektedir ki edebi bir eseri çevirmeden önce göstergebilim çözümlemesi yapmak eserin çevirisi esnasında çevirmen için çok yardımcı olmaktadır, göstergebilim çözümlemesi olmaksızın yapılan çevirilerde anlam bozucu eğilimler bulunabilir.

Semiological Analysis of the Play 'Anthony and Cleopatra' and Evaluation of Its Turkish Translation Through Semiotics of Translation

The aim of this study is to analyze the play Antony and Cleopatra by Shakespeare from a semiotics point of view and evaluate Turkish translations of the play. To this end, the original play by Shakespeare (1950) and three Turkish translations by Adıvar & Urgan (1949), Eyüboğlu (1967) and Bozkurt (2002) have been chosen as data collection tools. Data were obtained from the original play through the instance-oriented semiotics point of view by Coquet (1997, 2007), later adopted by Öztürk Kasar in translation analysis. (2009). Data for the translation evaluation were obtained through Öztürk Kasar's (in Öztürk Kasar & Tuna 2015) classification of Designificative Tendencies in Translation. The findings show that there are quite some non-subjects in the original play. The results of the translation evaluation show that there are 13 discourses with designifactive tendencies in Turkish translations of the play, 5 of them disruption of meaning, 3 of them shift in meaning, 2 of them over-interpretation of meaning and distortion of meaning and eventualy 1 of them under-representation of meaning accordinf to Kasar's (Öztürk Kasar & Tuna, 2015) Designificative Tendencies typology. This shows that conducting a semiotics analysis before translating a literary work could be instrumental in translating it proficiently while an otherwise situation might lead to designificative tendencies in translation.

___

Benveniste, E. (1995). Genel Dilbilim sorunları. (E. Öztokat, Çev.) İstanbul: Yapı Kredi

Coquet, J. C. (2007). Phusis et logos: Une phénoménologie du langage. Paris: PUF.

Coquet, J. C. (1997). La quête du sens: Le langue en question. Paris: Presses Universitaires de France-PUF.

Coquet, J.-C. (1984). Le Discours et son sujet. Paris: Klincksieck.

Coquet, J.-C. ve Öztürk Kasar, S. (2003). Söylem, Göstergebilim ve Çeviri. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi.

Karantay, S. (1995). Tiyatro çevirisi: oyun dili ve çevirisi. Mehmet Rifat (Ed.), Çeviri ve çeviri kuramı üstüne söylemler. (ss. 93-115). İstanbul: Düzlem.

Merleau-Ponty, M. (2006).Algının Önceliği ve Onun Felsefi Sonuçları. (Y. Yıldırım, Çev.)İstanbul: Kabalcı.

Merleau-Ponty, M. (2005).Algılanan Dünya. (Ö. Aygün, Çev.) İstanbul: Metis.

Merleau-Ponty, M. (1964)Signs.Chicago: Northwestern University Press.

Merleau-Ponty, M. (1962).Phenomenology of Perception. (C. Smith, Çev.) London, New York: Routledge.

Öztürk Kasar, S. (2012). Jean-Claude Coquet ile bir dil görüngübilimine doğru. XII. Uluslararası Dil, Yazın ve Deyişbilim Sempozyumu Bildiriler Kitabıiçinde. (ss. 427- 433). Edirne: Trakya Üniversitesi

Öztürk Kasar, S. (2009) « Pour une typologie des non-sujets: au carrefour de la sémiotique et de la phénoménologie. » Sémio 2007: Rencontres sémiotiques: les interfaces disciplinaires, des théories aux pratiques professionnelles. Actes duCongrès international de l'Association Française de Sémiotique, Paris : Université Paris IV La Sorbonne. http://afssemio.com/semio2007/spip.php?article19. s. 3-6

Öztürk Kasar, S. ve Tuna, D. (2015). Yaşam, Yazın ve Yazın Çevirisi İçin Gösterge Okuma. Frankofoni Ortak Kitap, 27. 457-482.Ankara.

Primozic, D.T. (2013) Merleau-Ponty üzerine. (Z. Esenyel, Çev.) Bursa: Sentez.

Rozemond, M. ve Rozemond, M. (2009). Descartes's dualism. Cambridge: Harvard University Press.

Saussure, D. (2001). Genel dilbilim dersleri. (B. Vardar, Çev.) İstanbul: Multilingual

Shakespeare, W. (1950). Antony and Cleopatra. Cambridge: University Press.

Shakespeare, W. (2002). Antonius ve Kleopatra. (B. Bozkurt, Çev.) İstanbul: Remzi.

Shakespeare, W. (1967). Antonius ve Kleopatra. (S. Eyüboğlu, Çev.) İstanbul: Remzi.

Shakespeare, W. (1949). Antonius ve Kleopatra. (H.E. Adıvar ve M. Urgan, Çev.) İstanbul: Pulhan.

http://www.oxforddictionaries.com/definition/english/kite. Erişim tarihi: 25.01. 2016

http://dictionary.cambridge.org/dictionary/turkish/command_1 Erişim tarihi: 20.12.2015

http://dictionary.cambridge.org/dictionary/turkish/man_1. Erişim tarihi: 08.12. 2015

http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5656eaa3b40f19. 99706079 Erişim tarihi: 25.11.2015