BAYBURT İLİNDE DOĞADAN TOPLANAN TIBBİ VE AROMATİK BİTKİLERİN TÜKETİMİ

Türkiye tıbbi ve aromatik bitkiler bakımından oldukça zengin bir ürün çeşitliliğine sahiptir. Bu bitkilerin tedavi edici özelliği nedeniyle, insanlık tarihinden beri kullanılmakta olduğu bilinmektedir. Tıbbi ve aromatik bitkiler tedavi edici özelliğinin yanı sıra kozmetik sanayiinde ya da gıda maddesi olarak da kullanılmaktadır. Dolayısıyla da her geçen gün ekonomik önemi daha da artar hale gelmektedir. Bayburt ilinde de bir çok tıbbi ve aromatik bitki hem çiftçiler tarafından üretilmekte hem de dağlık bölgelerinde, yaylalarında kendiliğinden yetişebilmektedir ve Bayburt’taki vatandaşlar tarafından tüketilmektedir. Özellikle doğada kendiliğinden oluşan bitkilerin yaygın bir biçimde toplanıp tüketildiği gözlemlenmektedir. Eldeki bu çalışma ile de doğada kendiliğinden yetişen bu tıbbi ve aromatik bitkilerin tüketiciler tarafından ne şekilde ve ne amaçla tüketildiği anlaşılmaya çalışılmıştır. Çalışma bulgularında bitkilerin en çok gıda amaçlı daha sonra da tıbbi amaçlı tüketildiği görülmektedir. En çok toplanan bitki de labada (evelik) bitkisidir. Tüketiciler bu bitkilerin doğal, organik, güvenilir, sağlıklı ve iyileştirici olduğu kanısındadır. Bundan dolayı da bu bitkiler hızlı bir biçimde işletmenin ve pazarlamanın konusu haline gelmektedir.

CONSUMPTION OF MEDICINAL AND AROMATIC PLANTS COLLECTED FROM NATURE IN BAYBURT

Turkey has quite a rich variety of products in terms of medicinal and aromatic plants. Because of the therapeutic properties of these plants, it has been known to be used since human history. Medicinal and aromatic plants are used for cosmetic industry or as a foodstuff in addition to their therapeutic properties. Therefore, its economic importance is increasing every day. A very medicinal and aromatic plant in the province of Bayburt is cultivated by farmers, besides in the mountainous regions and in the highlands, it is spontaneously formed and consumed by the citizens of Bayburt. In particular, it is observed that plants that spontaneously form in nature are widely collected and consumed. With this paper, it is tried to understand how and for what purpose these natural and medicinal plants are consumed by consumers. In the study findings, it is seen that plants are consumed mostly for food purposes and then for medical purposes. The most collected plant is the labada plant. Consumers believe that these plants are natural, organic, safe, healthy and curative. Therefore, these plants quickly become the subject of business and marketing.

___

  • Kılıç, S. (2016). Cronbach’ın Alfa Güvenirlik Katsayısı, Journal of Mood Disorders, 6 (1): 47-48.Kızıloğlu, R., Kızılaslan, H. and Eren, H.Z. (2017). Tıbbi ve Aromatik Amaçlı Kullanılan Bitkilerde Tüketici Davranışlarının İncelenmesi (Kahramanmaraş İli Örneği), Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 34 (3), 28-36.Dicle, M. (2010). İzmir İli Bornova İlçesinde Tıbbı Bitkilere İlişkin Tüketici Davranışlarının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Unpublished Master's Thesis, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.Abacıoğlu, N., Onursal., E., Hatunoğlu, K. ve Abacıoğlu, H. (1998), Türkiye’de Tıbbi İlaç Rehberi, Palme Yayıncılık, Ankara, 324, 598-599.Anonymous, 1998. Europe's Medicinal and Aromatic Plants: Their Use, Trade and Conservation A TRAFFIC Species in DangerReport, First Int. Symposium on the Conservation of Medicinal Plants in Trade in Europe, 22- 23 June 1998.Aslan R., 2016 Hekimlikte Alternatif ve Tamamlayıcı Yaklaşımlar. Kocatepe Vet J 9(4): 36371.Aslan R. ve Karakuş Z., 2019. Gelenekten Günümüze Tıbbi ve Aromatik Bitkiler, Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı Cilt 6 Sayı 73.Baytop, T. (1999), Türkiye’de Bitkiler ile Tedavi,İstanbul Üniversitesi Yayınları, Eczacılık. Fakültesi, No.40, İstanbul.Craker, L.E., Z. Gardner, S.C. Etter, 2003. Herbs in American Fields: A Horticultural Perspective of Herb and Medical Plant Production in the United Sates, 1903–2003. HortScience 38:977–983.Dündar Y., 2001 Phytochemicals and Healthy Life. Kocatepe Journal of Medicine 2 (2): 131-138.Ekim, T., Koyuncu, M., Erik, S., İlarslan, R. 1992. Türkiye'nin Tehlike Altındaki Nadir ve Endemik Bitki Türleri, Türkiye Tabiatını Koruma Derneği Yayın No: 18, 227s.Evcimen M, Aslan R (2015) Physiological Effects of Commonly Used Medicinal and AromaticPlant’s, Antioxidant Phytochemicals. Kocatepe Vet J 8(2): 65-78. Kumar, S.A., 2009. Plants-based Medicines in India. http://pib.nic.in/feature/feyr2000/fmay2000/f240520006.htmlİli P. (2003) Bazı Tıbbi Bitkilerin Kimyasal İçerikleri ve Hayvanlara Etkileri. Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.Özhatay, N., Koyuncu, M. 1998. Türkiye'de Dogal Bitkilerin Ticareti, XII. Bitkisel laç Hammaddeleri Toplantısı 20-22 Mayıs 1998 Özet Kitabı, 5.Tekin, H. (2002). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Yargı Yayıncılık, Ankara.TUİK, 2009. Türkiye statistik Kurumu Verileri. http://www.tuik.gov.tr/jsp/duyuru/upload/vt/vt.htm)World Health Organization. General guidelines for methodologies on research and evaluation of traditional medicine. Geneva: World Health Organization, 2000.