The armenian question in the context of the clash of civilizations and geopolitical interests, its impact on Armenia-Azerbaijani relations and vision of the near future
Dünyada yaşanan çatışmaların medeniyetlerarası ilişkilerdeki sorunun bir ürünü olduğuna dair çeşitli görüşler mevcuttur. Çalışmamızda bu görüşler analiz edilmiş, bu ilişkilerde özellikle Türk medeniyetinin yeri araştırılmıştır. Bazı Batılı bilim adamları medeniyetleri sınıflandırırken Türk medeniyetini bağımsız bir dal olarak görmezden gelmekte ve İslam medeniyetinin bir parçası olarak sunmaktadırlar. Fakat biz bu yaklaşımın son derece yanlış olduğunu düşünüyoruz. Aksi taktirde Türklerin İslamdan önceki en az 1000 yıllık tarihi ve medeniyeti silinmiş olur. Batı-Türk medeniyetleri arasındaki ilişkiler tarih boyu hep gergin ve çatışmalı olmuş, günümüze kadar süregelmiştir. Makalede Batı medeniyeti ile Türk medeniyeti arasında geçmişten günümüze yaşanan çatışmalar ve onların sebepleri analiz edilmiş, Ermeni meselesinin de bu çatışmanın bir sonucu ve devamı olduğu görüşüne varılmıştır. Yazar Ermenistan-Azerbaycan sorununu da Batı-Türk medeniyetleri arasındaki çatışmanın bir halkası olarak değerlendirmekle birlikte jeopolitik çıkarlar çatışması bağlamında da ele almıştır. Dağlık Karabağ sorunu Güney Kafkasyada güvenlik ve istikrarın önündeki en büyük engellerden biridir. Üzerinden 20 seneden çok bir süre geçmesine rağmen çözüme kavuşamayan Ermenistan-Azerbaycan çatışması ne zaman çözüleceği konusunda belirsizliğini sürdürmektedir. Azerbaycan topraklarının %20sinin Ermenistan tarafından işgalinin sürmesi yeni bir savaşın çıkma olasılığını artırmaktadır. Fakat olası bir savaş Azerbaycana ne vadediyor?
(Medeniyetler ve jeopolitik çıkarlar çatışması bağlamında ermeni sorunu, Ermenistan-Azerbaycan ilişkilerine etkisi ve yakın gelecek vizyonu)
There are different views that the worldwide conflict originate from the civilization relationships. This view is analyzed in this article; especially the role of Turkish Civilization in this relationship is researched. Some Western scholars in their analysis see Turkish civilization as part of the Islamic Civilization not an independent entity. However, we think this approach is wrong. In that case, thousand years of pre-Islamic Turkish civilization is ignored. The relationship between Western and Turkish civilizations has always been problematic and this has continued up to date. In this article were analyzed the clash of Western and Turkish civilizations and those reasons coming from the ancient times up to day. Also it is possible to come to such conclusion that, the Armenian question is the result and continuation of this clash. The author characterized the Armenian-Azerbaijani conflict not only as a part of the clash of Western and Turkish civilizations, but also as a part of the clash of geopolitical interests. Nagorno-Karabakh is one of the greatest obstacles to security and stability in the South Caucasus. Despite the fact that the Armenia-Azerbaijani conflict started twenty years ago there is no resolution for this conflict and the one is not expected in the near future. Continuing occupation of 20% of the Azerbaijani lands by Armenia increase the likelihood of getting a new war. But what promises the war to Azerbaijan?
___
Agayan, Ç.P. Rol Rossii v İstoriçeskih Sudbah Armyanskogo Naroda (k 150 Letiyu Prisoyedineniya Vostoçnoy Armenii k Rossii). Moskova: Наука, 1978.Aliyev, Ali. Elince Yaddaşı. Bakü: Elm ve Heyat yayınları, 2004.
Amerikalı analitik Dağlıq Qarabağ münakaşasının halli ile bağlı bedbin prognoz verib, (http://az.apa.az/news.php?id=228962).
Armaoğlu, Fahir. 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914-1990). Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür yayınları, 1991.
Aslanlı, Araz. Ermenistanın Azerbaycan Topraklarını İşgali Sorununun Hukuki Boyutu: Azerbaycanın Meşru Müdafaa Hakkı Devam Ediyor mu?, Ermeni Araştırmaları Dergisi, sayı: 9 (2003): ss. 94-117
Avetisyan, Rafael. Armeniya v strukture sovremennıx mejdunarodnıx otnoşeniy Kavkazskogo regiona, Sankt-Peterburg, 2011, tema dissertatçii i avtoreferata po VAK 23.00.04, (http://www.dissercat.com/content/armeniya-v-strukture-sovremennykhmezhdunarodnykh- otnoshenii-kavkazskogo-regiona).
Aydoğan, Metin. Bitmeyen Oyun: Türkiyeyi Bekleyen Tehlikeler. İstanbul: Kumsaati yayınları, 2003.
Azerbaijan and Armenia: Peace prospects, Military Realities&the role of the Armenian Diaspora, Caspian İnformation Center, no.16, October 2011, pp.1-2. (http://www.caspianinfo.com/wp-con-tent/uploads/2011/10/OP-No-16-
Armenia-and-Azerbaijan-Peace-Prospects-Military-Realities-and-the-Rol e-of-the-Armenian-Diaspora.pdf), erişim tarihi: 30.04.2012.
Azerbaycan Respublikasının Herbi Doktrinası, Azerbaycan Respublikasının Milli Meclisi, 08 Haziran 2010.
http://meclis.gov.az/?/az/law/183#comment
Blandy, C.W. Azerbaijan: Is War Over Nagorny Karabakh a Realistic Option?, Advanced Research and Assessment Group. Caucasus series 08/17. United Kingdom: Defence Academy of the United Kingdom, May 2008.
Brzezinski, Zbiqniew. Büyük Satranç Tahtası: Amerikanın Önceliyi ve Bunun Jeostratejik Gerekleri. İstanbul: Sabah yayınları, 1998.
Brzezinski, Zbiqniew. Stratejik Vizyon: Amerika ve Küresel Güç Buhranı. İstanbul: Timaş yayınları, 2012.
Cabbarlı, Hatem. Ermenistan-Rusya İlişkileri veya Rusyanın Bir Eyaleti Bağımsız Ermenistan. Ankara: ASAM yayınları, 2004.
Chitadze, Nika. Gürcistan-Rusya Savaşının Ardından Güney Kafkasyada Güvenlik, Türk Dış Politikası. Uluslararası III. Türk Dış Poltikası Sempozyumu Tebliğleri, Ankara: Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu (USAK) yayınları, 2009, ss. 120-135.
Çakmak, Haydar. Avrupa Güvenliği ve Türkiye, Türk Dış Politikası, Uluslararası III Türk Dış Politikası Sempozyumu tebliğleri, Ankara: USAK yayınları, 2009, ss. 259-274.
Çaşın, Mesut. İran Silahlı Kuvvetleri, Avrasya Dosyası, ASAM yayınları, Cilt:2, sayı:1 (1995): ss.27-50.
Çimen, Ali, Göğebakan, Göknur. Tarihi Değiştiren Savaşlar. İstanbul: Timaş yayınları, 2009.
Davutoğlu, Ahmet. Stratejik derinlik: Türkiyenin Uluslararası Konumu. İstanbul: Küre yayınları, 2010.
Dugin, Aleksandr. Rus Jeopolitiği Avrasyacı Yaklaşım. İstanbul: Küre yayınları, 2004.
Eho Moskvı/Peredaçi/İntervyu/Çetverg, 27.01.2011: Serj Sarkisyan, prezident Armenii. http://www.echo.msk.ru/programs/beseda/744902- echo.phtml
Elnur Aslanov. Devletin düşmanları barede, yahut Prezidentin konuşmasında dair sözardı. http://www.gun.az/tribune/56526.print
Ermeni politologlar: İranla müharebe başlayacağı tegdirde Gerb Dağlık Karabağ münakaşasını herbi yolla hell etmek üçün Azerbayacana yaşıl işıg yandıracag, (http://az.apa.az/news.php?id=265501).
Friedman, George. Gelecek 10 Yıl. İstanbul: Pegasus yayınları, 2011.
Fukuyama, Frensis. Konets İstorii i Posledniy Çelovek. Moskva: ACT, 2004.
Gasımov, Musa. Azerbaycanın Harici Siyaseti (Konsepsiyon Meseleleri). Bakü, Mütercim, 1997.
Guluzade, Vefa. Geleceğin Ufukları. Bakü: Azerbaycan yayınları, 1999.
Gül, Nazmi, Ekici, Gökçen. Azerbaycan ve Türkiye ile Bitmeyen Kan Davası Ekseninde Ermenistanın Dış Politikası, Avrasya Dosyası, Uluslararası İlişkiler ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, Azerbaycan Özel, cilt: 7, sayı: 1 (2001): ss. 367-392.
Gül, Nazmi Gül, Ekici, Gökçen. Ortak Tehdit Algılamaları Ve Stratejik İttifaklığa Doğru İlerleyen İran-Ermenistan İlişkileri, Stratejik Analiz, cilt:2, sayı:22 (2002): ss. 37-43.
Habibbeyli, Erestü. Sivilizasyonların Kesişmesinde Türk Dünyası. Bakü: Elm ve Tehsil yayınları, 2011.
Hamitov, Samir. Dağlık Karabağ Münakaşası 2020 Yılında: Barış, Yoksa Müharebe? Dirçeliş-XXI asır Dergisi, № 153-154 (2011): ss. 146-159.
Hasanov, Ali. Çağdaş Uluslararası İlişkiler ve Azerbaycanın Dış Politikası. Bakü: Azerbaycan yayınları, 2005.
Hillenbrand, Kerol. Krestovıye Poxodı. Vzglyad s Vostoka: Musulmanskaya Perspektiva. Moskva: Dilya, 2008.
Holtom Paul, v.d. Trends in International Arms Transfers 2011, SIPRI, March 2012, (http://books.spri.org/files/FS/SIPRIFS1203.pdf, erişim tarihi: 13.09.2012).
Huntington, Samuel P. Medeniyetler Çatışması ve Dünya Düzeninin Yeniden Kurulması. İstanbul: Okuyan Us yayınları, 2005.
İbrahimli, Haleddin. Değişen Avrasyada Kafkasya. Ankara: ASAM, 2001.
İbrahimov, Rövşen. Dağlık Karabağ Sorununun Uluslararası Hukuk Açısından Değerlendirilmesi, Karabağ: Bildiklerimiz ve Bilmediklerimiz, ed. Reha Yılmaz içinde, ss. 395-438. Bakü: Kafkaz Üniversitesi Beynelhalk Münakaşaları Araştırma Merkezi, No: 002 (2010).
İsmayılov, Elnur. Türkiye-Ermenistan münasebetleri kontekstinde Dağlık Karabağ münakaşası, Karabağ: Bildiklerimiz ve Bilmediklerimiz, ed. Reha Yılmaz içinde, ss. 169-177. Bakü: Kafkaz Üniversitesi Beynelhalk Münakaşaları Araştırma Merkezi, No: 002 (2010).
Jarosiewicz, Aleksandra, Krzysztof Strachota. Nagorno-Karabakh-conflict unfreezing Center for Eastern Studies, p.6,(http://www.osw.waw.pl/en/publikacje/osw-commentary/2011-10- 26/nagornokarabakh-conflict-unfreezing), erişim tarihi: 18.09.2012.
Kantarcı, Şenol. Tarihi Boyutuyla Ermeni Sorunu: Başlangiçtan Lozana, Ermeni Sorunu el kitabı (genişletilmiş ikinci baskı), ss. 1-46. Ankara: Ankara Üniversitesi basımevi, 2003.
Kasım, Kamer. Origins and Consequences of the Karabakh Conflict, Basic principle for the settlement of the conflicts on the territories of the GUAM States, Baku: (15-16 April 2008): pp. 64-68.
Kasım, Kamer. Türkiyenin Kafkasya Politikası: Fırsatlar ve Güvenlik Problemleri , Türk Dış Politikası Uluslararası III. Türk Dış Poltikası Sempozyumu Tebliğleri, Ankara: Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu (USAK) yayınları, 2009, ss. 61-76.
Kaşgarlı, Mehlika. Haçlı Seferleri ve Ermeniler, Türk-Ermeni ilişkileri. 21. yüzyıla girerken tarihe dostca bakış, ss. 29-36. Ankara: AKDTYK Atatürk Araştırma Merkezi yayınları, (2000).
Kazimirov, Vladimir. Mir Karabahu. Posredniçestvo Rossii v Uregulirovanii Nagorno-Karabahskogo Konflikta. Moskva: Mejdunarodnıye otnoşeniya, 2009.
Kenjetaev, Marat. Oboronnaya Promışlennost Respubliki Armeniya, (http://cast.ru/russian/publish/1997/oct-dec/1.html).
Kırpık, Güray. Birinci Haçlı Seferinde ve Kurtuluş Savaşında Türk-Ermeni- Fransız Münasebetlerinin Benzer Yönleri, Turkish Studies, International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 3/4 Summer (2008): ss. 531-548.
Kocaman, Ömer. ABD ve İsrail Azerbaycandan yardımmı umuyorlar, (http://www.turksam.org/tr/yazilar.asp?kat=5&yazi=788).
Koçaryan, Robert. İskat Vıgodu v Sglajivanii Protivoretçiy, Mejdunarodnaya jizn, №2 (2003): ss. 28-34.
Kuzık, Boris, Yakovets, Yuriy. Tsivilizatsii: Teoriya, İstoriya, Dialog, Buduşyeye. Moskva: İnstitut Ekonomiçeskih Strategiy, T. 1, 2006.
Laçıner, Sedat, Bal, İhsan. İngiltere Ermenileri, Lobicilik ve Ermeni Sorunu, Ermeni Araştırmaları, sayı:7 (2002): ss. 71-124.
Laçıner, Sedat, Ermeni iddiaları ve Terör, Ermeni sorunu el kitabı (genişletilmiş ikinci baskı, ss. 95-122. Ankara: Ankara Üniversitesi basımevi, 2003.
Liprandi, A.P. Kavkaz i Rossiya. Harkov: 1911.
Malışeva, Dina. Problemı Bezopasnosti na Kavkaze, (http://www.cac. org/online/2001/journal_rus/cac-01/05.malishr.shtml).
Mazıcı, Nurşen. Belgelerle Uluslararası Rekabette Ermeni Sorununun Kökeni (1878-1918), İstanbul: Gümüş basımevi, 1987.
Mcdowall, David. The Kurdish Question: A Historical Review, In The Kurds: A Contemporary Overview, ed. by Philip G. Kreyenbroek and Stefan Sperl, pp. 8-25. (London: Routledge, 1992).
Mustafa, Aziz. Arabuluculardan Yeni İkiyüzlülük, Zaman Gazetesi, 19 Mart 2008.
Müller, Harald. Kültürlerin Uzlaşması. İstanbul: Timaş yayınları, 2001.
Natsionalnoe Sobranie Armenii Ratifitçirovalo Ustav Organizaçii Dogovora o Kollektivnoy bezopasnosti, (http://www.newspb.ru/allnews/155192/). Nehru, Cevahirlel. Ümumdünya Tarihine Nezer. Bakü: Genclik yayınları, 1986.
Nersesyan, M.G. İz İstorii Russko-Armyanskih Otnoşeniy. Erevan: izd-vo AN Armyanskoy SSR, 1956.
Novikova, Gayane. Implications of the Russian-Georgian War in the Nagorno-Karabakh Conflict: Limited Maneuverability Caucasus Edition, (http://caucasusedition.net/analysis/implications-of-the-russian-georgianwar- in-the-nagorno-karabakh-conflict-limited-maneuerability), erişim tarihi: 18.09.2012.
Oğan, Sinan. Türkiye-Ermenistan maçı, protokol, açılım ve Türkiye için riskler, (http://www.turksam.org/tr/a1870.html), erişim: 10.11.2009.
Parsamyan, V.A. Zapadnaya Armeniya vo Vremya I. Mirovogo Voyna. Erevan: Ayastan, 1977.
Rusyanın Ermenistana verdiği 800 milyon dollarlık yeni silahların listesi su yüzüne çıktı. (http://www.mediaforum.az/articles.php?lang=azp&age=00&article_id=2 0090108032400605).
Sarızeybek, Erdal. Kurt Kapanı. İstanbul: Pozitif yayınları, 2010.
Sarkozy, Nicolas, İtiraflarım. İstanbul: Karakutu yayınları, 2008.
Schmidt, Hans-Joachim. Military Confidence Building and Arms Control in Unresolved Territorial Conflicts, Frankfurt: Peace Research Institute Frankfurt, PRIF-Reports No. 89, 2009.
Smigielski, Robert. Prospects for Nagorno-Karabakh Settlement Following the Russia-Georgia Conflict, Polish Institute of International Affairs, no.10 (10), 16 February 2009
Sonyel, Salahi R. Türk Kurtuluş Savaşı ve Dış Politika. Ankara: TTK yayınları, cilt: 2, 1986.
Şahinoğlu, Elhan. Rusya-Ermenistan askeri işbirliğine karşı Türkiye- Azerbaycan işbirliği, (http://www.21yyte.org/tr/yazi.aspx?ID=5350&kat1=1).
Şavrov, Nikolay. Novaya Ugroza Russkomu Delu v Zakavkazye: Predstavşaya Rasporyadka Mugani İnarodtsam, Baku: Elm, 1911.
Şostakoviç, S.V. Diplomatiçeskaya Deyatelnost A.S.Griboyedova. Moskova: izd-vo sotçialno-ekonomiçeskoy literaturı, 1960.
Şıhaliyev, E.A. Kafkasya Jeopolitiğinde Rusya, İran, Türkiye Rekabetleri ve Ermeni Faktörü. Ankara: Naturel yayıncılık, 2004.
Şıhaliyev, E.A. Psihologiçeskaya i Religioznaya Podopleka Armyanskogo Voprosa, jurnal Naslediye, Moskova, №6 (48), (2010): ss. 48-51.
Şıhaliyev, E.A. Ermenistan-Azerbaycan Çatışması Sivilizasyonların Çatışması Bağlamında. Bakü: Elm ve Tehsil, 2011.
Şiriyev, Zaur. Azerbaycanın Karabağ Politikası ve Stratejik vVzyonu, Orta Asya ve Kafkasya Araştırmaları Dergisi, cilt:6, sayı:12 (2011): ss. 88-117.
Toynbi, Arnold. İssledovaniye İstorii. Moskva: ACT, 2010.
Ulusel, Rahid S. Qloballaşma ve Türk Sivilizasyonu. Bakü: Çaşıoğlu yayınları, 2005.
Vartanyan, Artem. Problema uregulirovaniya konflikta v Nagornom Karabahe i rol mejdunarodnıh organizatçiy, Moskva, 2011, tema dissertatçii i avtoreferata po VAK 23.00.04, (http://www.dissercat.com/content/problema-uregulirovaniya-konfliktav- nagornom-karabakhe-i-rol-mezhdunarodnykh-organizatsii).
Vüsal Gasımlı, Şiriyev, Zaur, Veliyeva, Zülfiye. İran-Ermenistan İlişkileri, Jeopolitik Gerçeklik Versus Siyasi iddialar. Bakü: 2011.
Yavi, Ersal. 1856-1923 Emperyalizm Kıskacında Türkler, Ermeniler, Kürtler. İzmir: Yazıcı yayınevi, 2001.
Yenikolopov, İ.K. Griboyedov i Vostok. Erevan: Aypetrat, 1954.
Yoshimura, Takayuki. Some Arguments on the Nagorno-Karabakh History, (http://srch.slav.hokudai.ac.jp/coe21/publish/no18/3_yoshimura.pdf), erişim tarihi: 16.01.2012.
Zarrinkub, Abdol Hoseyn. İslamskaya Tsivilizatsiya. Moskva: Andalus, 2004.
- ISSN: 1303-5304
- Yayın Aralığı: 2
- Başlangıç: 2002
- Yayıncı: Terazi Yayıncılık Basım Dağıtım Danışmanlık Eğitim Organizasyon Matbaacılık Kırtasiye Tic. Ltd. Şti.