Türkiye’de Turizm Gelirlerini Belirleyen Faktörlerin Regresyon Analizi

Türkiye Turizmi'nin Avrupa ve Dünya’da bilinen değerleri ve ekonomik yerine rağmen; işletmeci, yabancı sermayedar ve politikacılar sık sık geleceği görmek ve yön vermek adına gelir analizlerine ihtiyaç duymaktadırlar. Bu gereksinimi karşılamak düşüncesi ile Türkiye Turizm Gelirleri regresyon metodu ile analiz edildi. Analiz çalışmasında; Bağımlı değişken olarak tek; “Turizm Gelirleri” kullanıldı. Bağımsız değişkenler olarak da; “Turist Sayısı”, “Ortalama Turist Harcaması”, “Tanıtım Giderleri”, “Turizm Teşvikleri”, “Seyahat Acente Sayıları”, “Tüketici Fiyat Endeksi” ve “Turizm Gelirlerinin Gayrisafi Yurtiçi Hasıla İçerisindeki Payı” kullanılmıştır. Bu değişkenlerin tümü son 30 yıla ait değerlerindeki yıllık değişim yüzdeleri bulunmak sureti ile modele dahil edilmiştir. Turizm gelirlerini belirleyen faktörlerin regresyon analizi sonuçlarına göre; “Turist Sayısı” değişkeninde görülecek bir birimlik artış, turist sayısında diğer değişkenler sabitken 1,11 birimlik değişikliği yol açmaktadır. “Ortalama Turist Harcamaları” değişkeni analizinde ise bu değişken ile turizm gelirleri arasında pozitif yönlü bir ilişki beklendiği halde negatif yönlü bir ilişkiye rastlanılmıştır. “Tanıtım Giderleri” değişkeni analizine göre ise; değişken ile turizm gelirleri arasında pozitif yönlü bir ilişki vardır. Yine “Turizm Teşvikleri” değişkeni ile turizm gelirleri arasında pozitif ve doğrusal bir ilişki bulunmaktadır. Türkiye turizminin en önemli unsurlarından biri olan “Seyahat Acenteleri” ile turizm gelirleri arasında da kuvvetli bir etkileşim olduğu tespit edilmiştir. “TÜFE” değişkeni ile turizm gelirleri arasında da beklenildiği şekilde - negatif yönlü bir ilişki vardır. Turizm gelirlerinin belirlenmesinde etkili olacağı düşünülerek modele dahil edilen bir başka değişken de “Turizmin GSYH içerisindeki Payı” değişkenidir. Analiz sonuçlarına göre turizm gelirlerinin GSYH İçerisindeki Payı ile turizm gelirleri arasında da pozitif yönlü ve doğrusal bir ilişki vardır. Buna göre; GSYH içindeki bir birimlik turizmin payında görülecek bir artış, turizm gelirlerinde 0,61 oranında bir artışa neden olmaktadır.Analiz sonucunda ulaşılan sonuçlar; doğal ve tarihi kaynakların sürdürülebilirliği sağlanması, taşıma kapasitelerinin zorlanmaması, sektöre yönelik teşviklerin artırılması, turist haklarının takip edilmesi, uluslararası iyi ilişkilerin kurulması, planlı büyüme, markalaşma, etkin tanıtım ve pazarlama, yabancı sermaye girişinin sağlanması ve turizmin tüm ülke ve yıla yayılması şeklinde özetlenebilir

Anahtar Kelimeler:

Regresyon analizi, Türkiye Turizm Ekonomisi Turizm talebi Turizm gelirleri

Regression Analysis of the Factors Determining Tourism Income in Turkey

Despite the known values and economic position of Turkey Tourism in Europe and the World; operators, foreign capitalists and politicians often need income analysis to see and direct the future. Turkey's Tourism Revenues were analyzed by regression method to remove this requirement. As a dependent variables, only "Tourism Revenues" was used. As independent variables; "Number of Tourists", "Average Tourist Expenditures", "Promotional Expenses", "Tourism Incentives", "Travel Agent Numbers", "Consumer Price Index" and "Share of Tourism Revenues in Gross Domestic Product" were used. All of these variables were included in the model with the annual percentage change of the data for the last 30 years . According to the results of the regression analysis of the factors determining tourism revenues; a unit increase in the “Number of Tourists" leads to an increase of 1.11 units in tourism revenues. While the other variables are constant. In the analysis of "Average Tourist Expenditures", negative relation between this variable and tourism incomes was found. As opposed to a positive expectation . According to the "Promotional Expenses" analysis, there is a positive relationship between this variable and tourism incomes. There is also a positive and linear relationship between the "Tourism Incentives" and the tourism incomes. One of the most important elements of tourism in Turkey is the travel agency. In the study, the relationship between the number of travel agencies and tourism revenues was searched and a strong relation was determined as a result of the research. Also, relations between tourism incomes and consumer price index TÜFE were searched and negative - relationship was found between this variant and tourism incomes as expected. Another variable considered to be effective in determining tourism revenues is the share of tourism in GDP. According to the results of the analysis, there is a positive and linear relationship between the “Share of Tourism Revenues in GDP” and the tourism revenues. An increase in the share of one unit of tourism in GDP leads to an increase of 0.61 in tourism revenues.The results of the analysis can be summarized as: ensuring the sustainability of natural and historical resources, not allowing to upload over capacity, increasing incentives, protecting tourist rights, establishing international good relations, planned growth in tourism, branding, effective promotion and marketing, tourism spreading to all countries and seasons

Keywords:

Regression analysis, Turkey's Tourism Economy Tourism revenues Tourism demand,

PDF

___

Aksaraylı, M. (2017). T Dağılımı ve T Testi, İzmir, D.E.Ü., İ.İ.B.F. Ekonometri Ders Notları, http://kisi.deu.edu.tr//zerife.yildirim/ISTATISTIK_TEKDONEM/11hipotezTestleri.pdf (01.08.2017).
Aktaş, C. (2005). Türkiye’nin Turizm Gelirlerini Etkileyen Değişkenler İçin En Uygun Regresyon Denkleminin Belirlenmesi Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6 (2) 2005, 163-174.
Albayrak, A.S. (2008). Değişen Varyans Durumunda En Küçük Kareler Tekniğinin Alternatifi.
Ağırlıklı Regresyon Analizi Ve Bir Uygulama, Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, (10): , 11-134). Ata, H. A. ve Arslan, İ. (2003). Döviz Kuru ve Dış Ticaret Hacmi ilişkisi: Türkiye Örneği (1980),
Afyon, AKÜ, İ.İ.B.F. Dergisi, (5) 2: 105-114. Aydın, A., Darıcı, B. ve Taşçı, H.M. (2015). Uluslararası Turizm Talebini Etkileyen Ekonomik Faktörler: Türkiye Üzerine Bir Uygulama, Kayseri, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi: 45, 143-177.
Brown, R.L., Durbin, J., and Evans, J.M. (1975). Techniques for Testing the Constancy o Regression Relationships over Time, Journal of Royal Statistical Society, (2). 149-163.
Demir, Ç. (2010). 1980-2007 Türkiye Turizm Ekonometrik Analizi: Zaman Serisi Yaklaşımı.
(Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Ekonometri ABD. Erkan, B., Kara, O. ve Harbalıoğlu, M. (2013). Türkiye’de Turizm Gelirlerinin Belirleyicileri, Akademik Bakış Dergisi: 39.
Genceli, M. (2001). İstatistik ve Ekonometri İlkeleri, Filiz Kitapevi, İstanbul.
Genceli, M. (2007). Tek Değişkenli Dağılımlar İçin Kolmogorov-Smirnov, Lilliefors ve Shaphiro Wilk Normallik Testleri, Yıldız Teknik Üniversitesi Sigma Dergisi, (5) 4: 06-328.
Gunst, R.F. ve Mason, R.L. (1980). Regression Analysis andIts Applications, MarcelDekker, New York.
Güler, Z. Ö., (2014). Doğrusal Regresyon Modellerindeki Yapısal Kırılmayı Belirleyen Testlerin Performans Değerlendirmesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Hürriyet http://www.hurriyet.com.tr/yabanci-turkiye-de-72-4-dolara-tatil-yapti-8144974 (01.02.2008) (2008). Yabancı, Türkiye’de ,4 Dolara Tatil Yaptı, İğde, E., (2010). Yapısal Değişiklik Altında Birim Kök Testleri ve Bazı Makroİktisadi Değişkenler
Üzerine Uygulamalar, Adana, TC Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Ekonometri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. Orhunbilge, N. (2002). Uygulamalı Regresyon ve Korelâsyon Analizi, 2. Baskı, İstanbul: İÜ Basım Yayın.
Spssanalizi.com, (2005). F Testi (Varyans Analizi = ANOVA), http://spssanalizi.com /uygulama /f-testi-varyans-analizi-anova, (01.08.2017).
Şıklar ,İ. (1997). Turizm Ekonomisi, Eskişehir: Anadolu ÜniversitesiYayınları
Yayar, R. ve Uçgunoğlu, M. (2016). Türkiye’de İç Göçün Belirleyicileri, Conference: International Conference On EurasianEconomies. Yıldırım, N. (2010). Nurşen Yıldırım En Küçük Kareler, Ridge Regresyon ve Robust Regresyon
Yöntemlerinde Analiz Sonuçlarına Aykırı Değerlerin Etkilerinin Belirlenmesi Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Adana, Zortuk, M. ve Bayrak, S. (2014), Seçilmiş Ülkelere Göre Türkiye’nin Turizm Talebi, Dergipark: 19, 38 – 58.