Tamer KARADEMİR, Ünal TÜRKÇAPAR, Mahmut AÇAK, Hüseyin EROĞLU

BİREYSEL VE TAKIM SPORU İLE UĞRAŞAN SPORCULARDA HAYAL ETME BİÇİMLERİNİN İNCELENMESİ

Bu çalışma, bireysel ve takım sporlarıyla uğraşan sporcuların hayal etme biçimlerinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmada bireysel ve takım sporcularının hayal etme biçimlerini incelemek için veriler, Hall ve arkadaşlarının (1998) geliştirdiği, Kızıldağ (2007) tarafından Türkçe’ye uyarlanan “Sporda Hayal Etme Envanteri” ve kişisel bilgi formu kullanılarak toplanmıştır. Araştırmaya 108 bayan 152 erkek olmak üzere toplam 260 sporcu dahil edilmiştir. Araştırmaya katılanların %10,5 inin ortaokul, %40 ının lise ve %49,5 inin üniversite öğrencisi olduğu tespit edilmiştir. Araştırma bulguları sporda hayal etme biçimlerinin cinsiyet değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı fark göstermezken, yaş, eğitim durumu, kaç yıldır spor yaptığı ve spor türü değişkenlerine göre ise istatistiksel olarak anlamlı farklar oluşturduğu tespit edilmiştir (p<0.05). Araştırma sonuçlarına göre ortaokul öğrencilerinin ve 13-15 yaş grubunda olanların motivasyon özel imgeleme düzeylerinin daha yüksek olduğu, bilişsel imgelemeyi futbol ve atletizm branşında olanların daha fazla kullandığı, hentbol, atletizm ve badminton sporcularının motivasyon özel imgeleme düzeylerinin daha yüksek olduğu, atletizm ve futbol branşında olanların motivasyon genel ustalık imgeleme düzeylerinin daha yüksek olduğu görülmüştür. Cinsiyet değişkenine göre sporda imgeleme düzeylerinde farklılık bulunmazken, daha uzun süre spor geçmişi olanların bilişsel imgeleme ve motivasyon genel ustalık imgelemeyi daha yüksek düzeyde kullandıkları sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Spor, İmgeleme, Takım Sporları, Bireysel Sporlar

PDF

___

1. Ağılönü, Ö. (2014). Farklı spor branşlarıyla uğraşan sporcuların hayal etme ve problem çözme becerilerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
2. Aldemir, Y.G., Biçer, T., & Kale, E.K., (2014). Futbolcularda imgeleme çalışmalarının problem çözme üzerine etkisi. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 5(2), 37-45.
3. Başer, E., (1998). Uygulamalı Spor Psikolojisi. 3.Baskı, Ankara: Bağırgan Yayınevi
4. Beşiktaş, M.Y., (2005). Spor müsabakalarına psikolojik hazırlıkta imgelemenin rolü ve önemi. Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
5. Boyd, J., & Munroe, K.J., (2003). The use of imagery in climbing. Athletic Insight, The online Journal of Sport Psychology 5(2), 15–29.
6. Büyüköztürk, Ş., (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
7. Elçi, G., Ağbuğa, B., Işık, U., & Öztop, E., (2013). Investigate the effects of imagery practice to skills development for 9-13 years swimming athletes. PJSS, 4(3), 1-17.
8. Elmas, L., & Birol, S.Ş., (2018). Sportif Rekreasyon Etkinliklerine Katılan Erken Dönem Ergenlerin Hayal Etme Düzeylerinin Başarı Algısı Üzerine Etkisi, Th eJournal of International Anatolia Sport Science, Vol. 3(1), 249-259.
9. Feltz, D.C., & Landers, D.M., (1983). The effect of mental practice on motor skill learning and performance: A meta analysis. Journal of sportpsychology 2: 211- 220.
10. Feltz, D.C., & Riessinger, C.A., (1990). Effects of in vivo imagery and performance feedback on self-efficacy and muscular endurance. Journal of Sportand Exercise Psychology, 12, 132-143.
11. Fischer, R.,Short, S.E., & Ross-Stewart, L., (2005). Beyond frequency: imagery effectiveness, confidence in using imagery, and imagery ability. Journal of Sport and Exercise Psychology, 27, 17.
12. Gawain, S., (2007). Yaratıcı İmgeleme, (çev: Ayanbaşı, S), İstanbul: Akaşa Yayınevi.
13. Güvendi, B., (2015). Elit Akademi Ligi Futbolcularında İmgeleme ve Kaygı İlişkisinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
14. Hall, C.R., (2001). Imagery in sportandexercise. In: Handbook of Research on SportPsychology: (2nd Ed.). RN. Singer, HA. Hausenblas (Eds.) New York: John Willy&Sons: 538.
15. Hall, C.R., Mack, D., Paivio, A., & Hausenblas, H., (1998). Imagery use by athletes: Development of the sport imagery questionnaire. International Journal of Sport Psychology, 29(1), 73-89.
16. Hardy, L., Jones, G., & Gould, D., (1997). Understanding psychological prepation for sport. John Willey&Sons,
17. Ille, A., & Cadopi, M., (1999). Memory for movements equences in gymnastics: Effects of age and skill level. Journal of Motor Behavior, 31(3), 290-300.
18. Kızıldağ, E., (2007). Farklı spor branşındaki sporcuların imgeleme biçimleri. Yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
19. Kızıldağ, E,. & Tiryaki, M.Ş., (2012). Adaptation Of Sports Imagery Questionnaire For Turkish Athletes, Hacettepe J. of Sport Sciences, 23 (1), 13–23.
20. Kolayiş, H., Sarı, İ., & Köle, Ö., (2015). Takım Sporlarıyla Uğraşan Kadın Sporcuların İmgeleme, Güdülenme ve Kaygı Puanları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Ankara Üniv Spor Bil Fak, 2015, 13 (2), 129-136.
21. MacIntyre, T.E., & Moran, A.P., (2007). A qualitative investigation of meta-imagery processes and imagery direction among elite athletes. J Imagery Res Sport Phys Activ, 2(1), 1-20.
22. Martin, K., & Hall, C., (1995). Using mental imagery to enhance intrinsic motivation. Journal of Sport and Exercise Psychology, 17, 54-69.
23. Mulder, T.H., Hochstenbach, J.B.H., Van Heuvelen, M.J.G., & Otter, A.R., (2007). Motor imagery: the relation between age and imagery capacity. Hum Mov Sci, 26(2), 203-211. 24. Munroe, K.J., Giacobbi, P., Hall, C., & Weinberg, R., (2000). The four W’s of imagery use: where, when, why, and what. The Sport Psychologist, 14, 119-137.
25. Paivio, A., (1985). Cognitive and motivational functions of imagery in human performance. Canadian journal of Applied Sport Sciences, 10(4), 22- 28.
26. Parker, J.K., & Lovell, G.P., (2012). Age Differences in theVividness of Youth Sport Performers’ Imagery Ability. J Imagery Res Sport Phys Activ. 7(1), 1-13.
27. Plessinger, A., (2009). The effects of Mental Imagery on Athletic performance. Research paper at 2027 Washington D.C. The World Bank
28. Poon, P., & Rodgers, W., (2000). Learning and remembering strategies of novice and advanced jazz dancers for skill level appropriated an ceroutines. Research Quarterly for Exercise and Sport, 71(2), 135-144.
29. Salmon, G.,Hall, C., & Haslam, I., (1994). The use of imagery by soccer players. Journal of Applied Sport Psychology, 6, 116-133.
30. Short, S.E., Afremow, J., & Overby, L., (2001). Using mental imagery to enhance children's motor performance. JOPERD, 72(2), 19-23.
31. Taylor, J., & Wilson, G., (2005). Applying Sport Psychology: Four Perspectives. Human Kinetics, 119-132.
32. Weinberg, R., (2008). Does imagery work? Effects on performance and mental skills. J Imagery Res Sport Phys Activ, 3(1), 1-21.