ZİYA GÖKALP’İN İÇTİMÂİ USÛL-İ FIKIH ÖNERİSİ VE İZMİRLİ İSMAİL HAKKI’NIN KARŞI ELEŞTİRİSİ

Gökalp ve İzmirli, son asırda yaşayan iki mühim aydınımızdır. Her ikisi de ilme ve Türk kültürünün gelişmesine büyük hizmetlerde bulunmuşlardır. Bununla birlikte her iki aydınımız, Türk-İslam ilim geleneğinin klasik yapısına da uygun bir şekilde, düşüncelerini açıkça ifade etmişler; görüşlerini ilmî tenkitlere açmışlardır. Ancak onların birbirlerinin görüşlerini tenkit etmeleri hakaret şeklinde değil, ilmî usuller ve saygı çerçevesinde gerçekleşmiştir. Gökalp, yaşadığı toplumda eskinin gözden geçirilerek yeni bir hayat tarzının benimsenmesini savunmuştur. O’nun düşünce dünyasında bu değişimin en önemli öğesini oluşturacak unsur ise hukuktu.

Anahtar Kelimeler:

Hukuk, İslam hukukunda örf, fıkıhta sosyal metot¸ İzmirli Ismail Hakkı, Ziya Gökalp, İslam Hukuku Usûlü

Criticism of Izmirli Ismail Hakki Against to Ziya Gokalp’s proposal: “The Social Method of Fiqh”

Gokalp advocated the adoption of revised and a new lifestyle for the society where lived. The Law is the most important element of the change in the world of his thoughtIn this context, Gokalp proposed a new method based on “Orf/tradition” instead of Islamic legal method which was insufficient to solve new problemHe named this new method as a “Social Methods of the Fiqh”. In contrast Izmirli Ismail Hakki had strongly opposed to Ziya Gokalp thoughts and advocated the renewal of the legal method should be done in the framework of the classical principleFor this purpose, He had also seriously and scholarly criticized Ziya Gokalp’s “Social Methods of the Fiqh.” Izmirli evaluated and described Gokalp’s proposals which were built on unsubstantiated opinions.

Keywords:

Jurisprudence, tradition in Islamic law, social methods of the fiqh¸ Izmirli Ismail Hakki, Ziya Gokalp, İslamic legal method,

PDF

___

Ağaoğlu, Ahmet, Üç Medeniyet (Haz: Tezer Taşkıran), İstanbul 1972. Akder, Necati, Ziya Gökalp Âlim ve İdeal Şahsiyeti, A.Ü.D.T.C.F. Dergisi (Ankara), C. 3, Sayı: 2. Aliyyü’l-Kâri, Nureddin Ebu’l-Hasen b. Sultan Muhammed, Şerhu Muhtasari’l-Menar (thk.: İlyas Kaplan), Mektebetü’l-İrşad, İstanbul ty. Bilmen, Ömer Nasuhi, Hukuk-ı İslamiyye ve Istılahat-ı Fıkhiyye Kamusu, İstanbul 1970. Erdem, Sami, “Yeni Usul-i Fıkıh Arayışları Çerçevesinde Bir Metin: Hüseyin Naci ve Lâik Usul-i Fıkıh”, Dîvân Dergisi, 1997/1. -----, Seyyid Bey Hayatı ve Eserleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 1993. -----, Tanzimat Sonrası Osmanlı Hukuk Düşüncesinde Fıkıh Usûlü Kavramları ve Modern Yaklaşımlar (Yayımlanmamış Doktora Te-zi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2003. Gökalp, Ziya “Örf nedir?”, İslam Mecmuası, I/10, 1330. -----, “Fıkıh ve İctimaiyyat”, İslam Mecmuası, I/2, 1329. -----, “Hüsn ve Kubh”, İslam Mecmuası, I/2,1329. -----, “İctimâi Usûl-i Fıkıh”, İslam Mecmuası, I/3, 1329. -----, Türkçülüğün Esasları (Hz.: Mehmet Kaplan), İstanbul 1990. Günay, Ünver, Kuramsal Yaklaşım ve Türk Sosyolojisi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı: 21 Yıl: 2006/2 (Kayseri).