OSMANLI HUKUK SİSTEMİNDE FIKHIN BELİRLEYİCİLİĞİ (1509 No’lu Rize Şer’iyye Sicili Boşama Kayıtları Örneği)

Bu çalışmada, Hicrî 1330-32 (Miladî 1911-13) tarihlerini kapsayan 1509 No’lu sicil ışığında, Osmanlı Dönemi Rize Ailesi’nde boşanma ile ilgili bulguları ilk elden kaynakları kullanarak ortaya koyduk. XX. yüzyıl başında Rize Ailesi’nde boşanma salahiyetinden sonuçlarına kadar geçen süreçte elde ettiğimiz bu bulguları Osmanlı hukuk sisteminin temel müracaat kaynağı olan İbrahim el-Halebî’ye ait el-Mülteka’l-Ebhur’u esas alarak değerlendirdik.

Anahtar Kelimeler:

Osmanlı, Fıkıh, Şer’iyye Sicilleri

Determines the Fiqh on Ottoman Legal System

In this study, we have evaluated the findings about divorce and its results according to the principles of the fiqh in the Rize family structure of the Ottoman Empire period in the lights of the Rize Shari’a Register numbered 1509, which covers the dates between 1911 and 1913 (h. 1330-1332).

Keywords:

Ottoman, fiqh, Shari’a Registers,

PDF

___

1509 No’lu Rize Şer’iyye Sicili, Rize Halk Kütüphanesi. Acar, H. İbrahim, İslam Hukukunda Evliliğin Sona Ermesi, EKEV Yayınları, Erzurum 2000. Akgündüz, Ahmet, Şer’iyye Sicilleri, Mahiyeti, Toplu Kataloğu ve Seçme Hükümler, İstanbul 1988. Aydın, M. Akif, DİA, XVIII, “Hukûk-ı Âile Kararnâmesi”, İstanbul 1998. Aydın, M. Akif, Türk Hukuk Tarihi, Beta Yayınları, İstanbul 2009. ed-Dımaşki, Muhammed Emin b. Ömer b. Abdülazîz İbn Abidin, Reddü'l-muhtar ale'd-Dürri'l-muhtar: şerh-i Tenviri'l-ebsar = Hâşiyetu İbn Abidin, haz. Adil Ahmed Abdülmevcud, Ali Muhammed Muavviz, Dâru Âlemi’l-Kütüb, Riyad, 1423/2003. el-Gelibûlî, Şeyhzâde Damad Efendî Abdurrahman b. Mahmud b. Süleyman, Mecmeu’l-Enhur fî Şerhi Mülteka’l-Ebhur, tahric: Halil İmran Mansur, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1998/1419. Halebî, Burhaneddin İbrahim b. Muhammed b. İbrahim, Mülteka’lEbhur (Mecmeu’l-Enhur şerhiyle birlikte), tahric: Halil İmran Mansur, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1998. İnalcık, Halil, “Eyüp Sultan Tarihi Ön Araştırma Projesi”, 18. Yüzyıl Kadı Sicilleri Işığında Eyüp’te Sosyal Yaşam, Edt. Tülay Artan, İstanbul 1998. Karaman, Hayreddin, Mukayeseli İslam Hukuku, İz Yayıncılık, İstanbul 2001. Ortaylı İlber, “Osmanlı Toplumunda Ailenin Yeri”, Türk Aile Ansiklopedisi, Ankara 1991. Özel, Ahmet, Hanefi Fıkıh Âlimleri, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 2006. Selim, Şükrü Has, DİA, XXXI, “Mülteka’l-Ebhur”, İstanbul 2006.