Tenfiz Edilmemiş Yabancı Hakem Kararları Açısından İlamsız İcra Takiplerine ve İhtiyati Hacze İlişkin Bazı Meseleler

Tahkim, milletlerarası ticari ilişkilerde uyuşmazlık çözüm yolu olarak sıklıkla tercih edilmektedir. Tahkim yargılaması sonucunda lehine karar alan taraf da, bu kararın icraî nitelikte olması durumunda icra etmek istemektedir. İlamsız icra takipleri de, Türk icra hukukunda, takip alacaklısına alacağını tahsil etme konusunda başvurabileceği imkânlardan birisidir. İlamsız icra takibine başvurabilmek için alacaklının herhangi bir mahkeme kararına dayanmasına gerek olmadığı gibi, herhangi bir belge sunması da zorunlu değildir. Çalışmamızda bu iki hukukî imkânın birbirlerine ne şekilde etki edecekleri incelenmiştir. Öncelikle yabancı hakem kararlarının Türk icra hukukundaki ilamsız icra takiplerine dayanak olup olmayacağı tartışılmıştır. Mevcut düzenlemelere göre, ilamsız icra takiplerinde alacaklının herhangi bir belgeye dayanma zorunluluğu olmadığı gibi, mevzuatta tanımı ve şekli çok geniş tutulan belge kapsamında yabancı hakem kararlarının değerlendirilmesi mümkündür. Yabancı hakem kararlarının ilamsız icra takiplerine konu edilebileceği belirlendikten sonra ihtiyati haciz meseleleri değerlendirilmiştir. Çünkü ihtiyati hacze başvurulabilmesi sadece dava aşamasında değil, aynı zamanda ilamsız icra takipleri aşamasında da mümkündür. Bu nedenle ihtiyati haciz müessesesi için aranan şartlar bakımından da yabancı hakem kararı değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme yapılırken de, ihtiyati haciz kararı verilebilmesi için sadece yabancı hakem kararının bulunmasının yeterli olup olmadığı incelenmiştir. Çünkü ihtiyati haciz kararı verilmesinde mahkemeye alacağın varlığı konusunda kanaat getirme şartı aranmaktadır. Çalışmada son olarak yabancı hakem kararının ilamsız icra takibine konu edilmesi ve takip borçlusu tarafından da itiraz edilmesi üzerine açılacak itirazın iptali davası ve bu davadaki taleplerden icra inkâr tazminatı konuları değerlendirilmiştir. Burada da yabancı hakem kararına dayanan ilamsız icra takibindeki itirazın iptali davasının tekrar tahkimde mi çözüleceği belirlendikten sonra, bu davada takip alacaklısı tarafından ileri sürülebilecek en önemli taleplerden icra inkâr tazminatı incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Yabancı hakem kararı, ilamsız icra takibi, itirazın iptali, icra inkâr tazminatı, ihtiyati haciz

Issues Regarding Foreign Arbitral Awards With Respect to General Enforcement Proceedings and Provisional Attachment Judgments

Arbitration is a dispute resolution method commonly preferred in international commercial relations. When a party receives an enforceable arbitral award, they intend to commence proceedings to enforce that award. General enforcement proceedings in Turkey do not require a judgment, yet along with any documents. In our research, the effects of the two legal proceedings have been examined. First of all, it is established that there is no legal prohibition on applying foreign arbitral awards as an addendum to general, enforcement proceedings. According to Turkish law, in general enforcement proceedings, claimant does not have any obligation to submit any documents as an addendum to their claim. In addition, the definition and versions of documents have been established extensively in Turkish law. Therefore, it is safe to say that foreign arbitral awards may be attached to general enforcement proceedings. Moreover, due to its relation to the scope of this article, the regulation regarding the provisional attachment and relations to foreign arbitral awards have been viewed. Provisional attachments may be requested from Turkish courts, not only judicial proceedings but also general enforcement proceedings as well. We kindly try to establish the competence of foreign arbitral awards regarding the conditions required to appeal for provisional attachment. The reason for such evaluation is that the persuasion of the judge regarding the existence of the debt is required in order to request provisional attachment. Finally consequent to the debtor’s objection, cancellation of the objection lawsuit and compensation claims which shall be brought up by the creditor has been evaluated by the aspects of arbitration law.

Keywords:

Foreign arbitral awards, general enforcement proceedings without judgment, cancellation of debtor’s objection, compensation for denial at general enforcement proceedings, provisional attachment,

PDF

___

Akdeniz U, ‘İhtiyati Haciz Müessesi’ (2006) 10(1-2) Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 197-226.
Akıncı Z, Milletlerarası Tahkim (6th edn, Vedat Yayıncılık 2021).
Aksoy E, ‘Objektif Dava Birleşmesi’,(2015) 117(2) Türkiye Barolar Birliği Dergisi 201-232.
Alangoya Y, Medenî Usul Hukukunda Dava Ortaklığı (Tarafların Taaddüdü) (1st edn, Namaş 1999).
Ansay SŞ, Hukuk ve İcra ve İflâs Usulleri (5th edn, 1960).
Antalya G, Borçlar Hukuku Genel Hükümler C. I (2nd edn, Seçkin 2013).
Ayyıldız H, ‘İcra Hukukumuzda İhtiyati Haciz’, (1969) 60 (6) Adalet Dergisi 374-385.
Belgesay MR, İcra ve İflâs Kanunu Şerhi, Cilt I (4th edn, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi 1955).
Berkin NM, İhtiyati Haciz (1st edn, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları 1962).
Bozanoğlu S and Günay ME, ‘Tenfiz Edilmemiş Yahut Kesinleşmemiş Yabancı Mahkeme ve Hakem Kararlarının Türk İcra İflas Hukuku Işığında “İnfaz” Kabiliyeti Genel Haciz Yolu İle İlamsız Takibe Konu Edilip Edilemeyeceği Uygulamada Yaşanan Sorunlar’ (2017) 91(1) İstanbul Barosu Dergisi 226-240.
Çağa T, ‘Ödeme Emrine İtirazın İptaline Dair (İtirazın İptali)’(1976) VIII(3) BATİDER 21-31.
Çağa T, ‘Yine Ödeme Emrine İtirazın İptali Davasına Dair (Yine İtirazın İptali)’ (1979) X(2) BATİDER 369-376.
Çelikel A ve Erdem BB, Milletlerarası Özel Hukuk, (17th edn, Beta 2020).
Deynekli A and Kısa S, İtirazın İptali Davaları – İcra İnkâr ve Kötüniyet Tazminatı, (2nd edn, Turhan 2005).
Eren F, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (25th edn, Yetkin 2020).
Gündoğan B, İcra Hukuku Dersleri (1st edn, Ajans Türk Matbaası 1970).
Kalpsüz T, ‘Hakem Kararlarının Milliyeti’ (1978) IX(3) BATİDER, 601-633.
Konuralp H, Medeni Usul Hukukunda İspat Kurallarının Zorlanan Sınırları (1st edn, Yetkin 2009).
Koral R, ‘Hakemliğin Milliyeti ve Yargıtay XV. Hukuk Dairesinin 1976 Tarihli Kararının Eleştirisi’, Hıfzı Timur’a Armağan (İstanbul 1979) 419-491.
Koral R, ‘Hakemlik Münasebetine İzafe Edilecek Yerlilik veya Yabancılık Vasıfları Hakkındaki Türk Sistemi ve 1951 Tarihli Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun Otorite Kanunu Kriteri’ (Otorite Kanunu) (1976) 42(1-4) İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 155-199.
Kuru B, Arslan R and Yılmaz E, Medenî Usul Hukuku Ders Kitabı (24th edn, Yetkin 2013).
Kuru B, Hukuk Muhakemeleri Usulü C. I (6th edn, Demir Yayıncılık 2001).
Kuru B, İcra İnkâr Tazminatı, Yargıtay Yüzüncü Yıldönümü Armağanı (1st edn, Adalet Bakanlığı 1968) 725-741. Public and Private International Law Bulletin 732
Kuru B, İcra ve İflâs Hukuku C. III (1st edn, Demir 1993).
Kuru B, İcra ve İflas Hukuku Cilt II, İflâs ve Konkordato Hukuku (C. II), (Tıpkı Basım, Demir 1992).
Kuru B, İcra ve İflâs Hukuku El Kitabı (2nd edn, Adalet 2013).
Muşul T, İcra ve İflâs Hukuku C. I. (6th edn, Adalet 2013).
Okçuoğlu YN, Yargıtay Kararları ve Karşı Oylarım (1st edn, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü 1991).
Olgaç S, İcra İflâs, Cilt I, (2nd edn, Olgaç Matbaası 1978).
Oskay M, Koçak C, Deynekli A and Doğan A, İİK. Şerhi, C. IV, (1st edn, Turhan 2007).
Özekes M, İcra ve İflâs Hukukunda İhtiyati Haciz (1st edn, Seçkin 1999).
Öztekin Gelgel G, 1958 tarihli New York Sözleşmesinde Hakem Kararları – V(1) E Maddesi (1st edn, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 1993).
Pekcanıtez H, Atalay O, Surgurtekin Özkan M and Özekes M, İcra ve İflâs Hukuku (7th edn, On İki Levha 2020).
Pekcanıtez H, Pekcanıtez Usul Medeni Usul Hukuku, Hakan Pekcanıtez, Muhammet Özekes, Mine Akkan and Hülya Taş Korkmaz (eds) (15th edn, On İki Levha 2017).
Postacıoğlu İ E and Altay S, İcra Hukukunun Esasları (5th edn, Vedat 2010).
Sarıgül Ata B, ‘Belge ve Belgenin Delil Kuvveti’ (2020) 78(1-2) Ankara Barosu Dergisi 1-40.
Şanlı C, Esen E and Ataman Figanmeşe İ Milletlerarası Özel Hukuk (9th edn, Beta 2020).
Şanlı C, Hukuki Mütalaalarım (Mütalaalarım) (1st edn, Adalet 2016).
Şanlı C, Uluslararası Ticari Akitlerin Hazırlanması ve Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları (Uluslararası Ticari Akitler) (7th edn, Beta 2019).
Şimşek E, ‘Kambiyo Senetlerine Dayanan İhtiyati Haciz’ (1978) 66(3-4) Adalet Dergisi 218-242.
Tekinay SS, Akman S, Burcuoğlu H and Altop A, Tekinay Borçlar Hukuku Genel Hükümler (7th edn, Filiz 1993).
Tüysüz C, Milletlerarası Ticari Tahkim Açısından İcra ve İflâs Hukukundaki Davalar (1st edn, Beta 2017).
Umar B, İcra ve İflâs Hukukunun Tarihi Gelişmesi ve Genel Teorisi (1st edn, Ege Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi 1973).
Uyar C, ‘Kesinleşmemiş Tenfiz İlamına Dayanılarak İhtiyati Haciz Talep Edilebilir Mi?’(Kesinleşmemiş İlam), (2012) 86(3) İstanbul Barosu Dergisi, 295-305.
Uyar T, İcra Hukukunda Haciz (Haciz) (3rd edn, Bilge 2016).
Üstündağ S, İcra Hukukunun Esasları (8th edn, Filiz 2004).
Yeşilırmak A, ‘Geçerli Bir Tahkim Anlaşmasının Varlığına Rağmen Genel Haciz Yolu İle Takip Yapılabilir Mi?’ (2011) 96(1) Türkiye Barolar Birliği Dergisi 205-228.
Yılmaz E, ‘İcra İnkâr Tazminatı Açısından Likit Alacak Kavramı’ (‘Likit Alacak’), (2008) 67 Bankacılar Dergisi 85-94.
Yılmaz E, Geçici Hukuki Himaye Tedbirleri C. II (1st edn, Yetkin 2001).
Yılmaz E, İcra Tazminatı, Haluk Konuralp Anısına Armağan, Cilt 2 (1st edn, Yetkin 2009) 675-754.
Yılmaz E, İtirazın İptali Davasının Hukukî Niteliği, Saim Üstündağ’a Armağan (1st edn, Adalet 2009) 597-615.
Yüce MB, Alacaklı ve Borçlu Açısından İfa Zamanı (1st edn, Vedat 2015).